Οδηγός ΞΑΝΘΗ Η αρχόντισσατης Ροδόπης

«Αρχόντισσα» ονόμαζαν παλιότερα την Ξάνθη, την εποχή εκείνη που ο γνωστός αρωματικός καπνός της ισοδυναμούσε με χρυσάφι. Σήμερα που η περίφημη μυρωδιά τού καπνού έχει ξεθυμάνει, έρχεται αυτή της ζάχαρης να τονώσει την ατμόσφαιρα, ενώ την ίδια στιγμή καθάριος αέρας καταφθάνει από την οροσειρά της Ροδόπης και ενώνεται με την αύρα της θάλασσας, δίπλα στον Νέστο και τη λίμνη Βιστωνίδα.

Όσες μυρωδιές γεμίζουν τον αέρα, άλλες τόσες πολιτισμικές ταυτότητες φυλών και ανθρώπων έρχονται να προστεθούν φτιάχνοντας το μοναδικό χαρμάνι της σύγχρονης Ξάνθης. Μιας επαρχιακής πόλης, πρωτεύουσας νομού. Ενός αστικού κέντρου που μοιάζει με σταυροδρόμι. Ενός τόπου που δεν είναι ορεινός ούτε καμπίσιος ούτε παραθαλάσσιος. Δεν είναι η Ξάνθεια του Στράβωνα ούτε το Ισκέτσε των Οθωμανών. Είναι η Ξάνθη της Ελλάδας, που έχει αγωνιστεί στο πέρασμα του χρόνου για να μας δείξει ότι πρέπει να τη θυμόμαστε και να τη σεβόμαστε.

Ειδυλλιακό το σκηνικό στο Πόρτο Λάγος. Μια στενή λωρίδα γης φαίνεται να χωρίζει τη θάλασσα από τη Λίμνη Βιστωνίδα

Για να εκτιμήσεις μια πόλη σαν την Ξάνθη θα πρέπει πρώτα να διαβάσεις την πολυτάραχη ιστορία της περιοχής και κατόπιν να συνειδητοποιήσεις τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της. Θα πρέπει να αναγνωρίσεις πως πρόκειται για μία και μόνη κοινότητα που στις αγκάλες της χωράει τους αυτόχθονες Θράκες, τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, τους Αρμένηδες, τους χριστιανούς, τους μουσουλμάνους, τους Πομάκους. Όλους τούς δέχεται και κανέναν δεν διώχνει. Όλους τους θέλει, γιατί όλοι είναι Έλληνες και όλοι μαζί κάνουν την Ξάνθη ένα αστικό κέντρο που ενσωματώνει όλες τις τάσεις. Αν κάποιος όμως θα ήθελε να γνωρίσει την όμορφη πόλη που ξαναχτιζόταν μέσα από τα ερείπια των σεισμών του 1829 δεν έχει παρά να επισκεφθεί το κομμάτι της Παλιάς Ξάνθης, που παραμένει ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχιτεκτονικά σύνολα στη Θράκη. Ανάμεσα στα στενά δρομάκια ανακαλύπτεις μια μοντέρνα πλευρά για την εποχή της πόλης (για το 1830, δηλαδή, οπότε άρχισε η ανοικοδόμηση) με νεοκλασικές επιρροές που κατάφερε να ενσωματωθεί με τα «παραδοσιακά» σπίτια που είχαν απομείνει όρθια. Κι αν ψάχνεις για την εποχή της ακμής του καπνού, τότε θα πρέπει να κατηφορίσεις προς τον κάμπο, για να δεις τα μεγαλειώδη εργοστάσια - καπναποθήκες.

Ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχιτεκτονικά σύνολα της Θράκης βρίσκεται στην παλιά πόλη της Ξάνθης

Πολύ κοντά στην πόλη βρίσκονται τα περίφημα στενά του Νέστου που διαφημίζει ακόμα και ο ΟΣΕ, και έχει κάθε δίκιο! Μέσα από τα στενά περνάει η σιδηροδρομική γραμμή, και εκεί είναι ίσως το ομορφότερο σημείο που μπορείς να δεις από τρένο στην Ελλάδα! Εδώ ο Νέστος στριφογυρίζει «αλαφιασμένος», δημιουργώντας τους περίφημους μαιανδρισμούς του και περιβάλλεται από απότομες πλαγιές με μεγάλη υψομετρική διαφορά. Ο μικρός παράδεισος των στενών του Νέστου φιλοξενούσε (γιατί το φιλοξενεί - ο ενεστώτας χρόνος δηλαδή - θέλει και ερωτηματικό) μεγάλη ποικιλία από φυτά και ζώα. Στις μέρες μας όμως η ροή του ποταμού δεν είναι σταθερή λόγω του τεράστιου υδροηλεκτρικού φράγματος στη θέση Θησαυρός, στη Ροδόπη, οπότε μερικά από τα «ωραία» και «πανέμορφα» θα έχουν αλλάξει. Για να δει κανείς όλο το μεγαλείο των στενών του ποταμού θα πρέπει να περπατήσει ή να κάνει ράφτινγκ. Αν θέλει όμως να συγκλονιστεί από το πανοραμικό θέαμα των μαιανδρισμών του θα πρέπει από το χωριό Τοξότες να ακολουθήσει την ασφάλτινη ανηφορική διαδρομή προς Ίμερα - Λιβερά - Κομνηνά - Σταυρούπολη. Στο σημείο που τελειώνει η άσφαλτος υπάρχει το κιόσκι με το δωρεάν «υπερθέαμα».

ΦΑΓΗΤΟ

Ο «Κήπος» στην Ξάνθη, δίπλα στο ποτάμι, αποτελεί την κλασική επιλογή στην πόλη, ενώ ο «Παράδεισος» στον δρόμο Ξάνθης - Πόρτο Λάγος έχει φρεσκότατο και νοστιμότατο ψάρι. Στον δρόμο για τη Δράμα, επίσης, ξεχωρίζει η «Ξανθίππη». Στο κέντρο της πόλης, το παλιό καλό εστιατόριο ονομάζεται «Κληματαριά». Φυσικά δεν πρέπει να ξεχάσουμε τα περίφημα γλυκά. Την κορυφαία όσον αφορά τα σιροπιαστά και τις κρέμες (από σεκέρ-παρέ μέχρι σαραγλί και κανταΐφι) την κατέχει η «Νέα Ελλάς». Για καριόκες θα πάτε στον «Παρασκευά», για προφιτερόλ στον «Νικολαΐδη»), για τάρτες στον «Τσούκα» και για σοκολατένιες γεύσεις στο «Κάτι άλλο».

ΔΙΑΜΟΝΗ

Είναι φρόνιμο να κλείσετε δωμάτιο πριν να ξεκινήσετε την επίσκεψή σας. Γενικά, η ξενοδοχειακή υποδομή της Ξάνθης δεν είναι σπουδαία, αλλά για τα δεδομένα της πόλης θεωρείται αρκετά καλή. Τα παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά: * «Ζ Palace»: τηλ. 25410-64414, * «Έλενα» τηλ. 25410-63901, * «Ορφέας» τηλ. 25410-20121, * «Ξανθίππειον» τηλ. 25410-77061, * «Νατάσα» τηλ. 25410-21521, * «Νέστος» τηλ. 25410-27531.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Η Ξάνθη απέχει από την Αθήνα πάνω από 700 χιλιόμετρα, αλλά από τη Θεσσαλονίκη μόνο 225 και από την Καβάλα μόλις 56 χλμ.

Από την Ξάνθη έως τη Σταυρούπολη η απόσταση είναι περίπου 25 χιλιόμετρα και οι Τοξότες απέχουν μόλις 13 χιλιόμετρα από την πόλη.

Εκεί αρχίζει και η ασφάλτινη διαδρομή για το σημείο θέας των μαιανδρισμών του Νέστου, εκεί καταλήγουν και τα «Στενά».

Είτε με το τρένο είτε με τα πόδια είτε με φουσκωτή βάρκα ποταμού, τα Στενά του Νέστου έχουν τον τρόπο να γοητεύσουν. Δοκιμάστε και τους τρεις τρόπους γνωριμίας!