Οδηγός ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ Έτοιμη να σαλπάρει

Η Μονεμβασία ή Μονεμβασιά, αυτό το βραχονήσι που ενώνεται με τη στεριά με μια λωρίδα γης (μονή-εμβασία/μπασιά, μονό πέρασμα/είσοδος, εξ ου και το όνομά της), ορθώνεται περήφανα και έχοντας πίσω του όλο το Αιγαίο μοιάζει έτοιμο να σαλπάρει, γι' αλλού. Σαν να μας κάνει χάρη που είναι δεμένο με την ξηρά, που μας δίνει την ευκαιρία να το επισκεφθούμε εύκολα, που μας αφήνει να βρεθούμε δίπλα του, χωρίς τίποτε το απειλητικό πλέον να κρύβεται πίσω από τα τεράστια τείχη.

Πολλοί λένε ότι πρόκειται για την πανάρχαια Άκρα Μινώα, ναυτικό σταθμό του βασιλιά Μίνωα, αλλά ολόκληρος ο τεράστιος βράχος αποσπάστηκε από την ξηρά έπειτα από ισχυρό σεισμό που σημειώθηκε το 375 μ.Χ. στη Νότια Πελοπόννησο. Τα χρονικά κτήσης της πόλης που βρέθηκαν μας πληροφορούν ότι για πρώτη φορά κατοικήθηκε το «έκτον έτος της βασιλείας Μαυρικίου», δηλαδή το 588 μ.Χ., όταν οι κάτοικοι της Λακωνίας κυνηγημένοι από τις επιδρομές των βαρβάρων έψαξαν να βρουν ένα ασφαλές μέρος για να κρυφτούν.

Την πιο επιβλητική εικόνα της καστροπολιτείας τη βλέπεις από τη θάλασσα καθώς περιπλέεις τον βράχο

Πολλοί από αυτούς έφυγαν για τη Σικελία, ενώ οι υπόλοιποι εγκαταστάθηκαν στο νοτιοανατολικό τμήμα της χερσονήσου, ώστε να μην φαίνονται από την ξηρά, ονομάζοντας το μέρος Μονεμβασία. Μέγαρα και εκκλησίες χτίστηκαν, καθώς και το τείχος τόσο στην κάτω πόλη όσο και ψηλά στο κάστρο, στον λόφο του Γουλά.

Τα τείχη ακόμα και σήμερα φαίνονται αδιαπέραστα και ο ασφάλτινος δρόμος σε οδηγεί ίσια στις διάτρητες από σφαίρες σιδερένιες πλάκες της πύλης. Τόσο το κάτω τείχος όσο και αυτό το τεράστιο του κάστρου ψηλά έχουν σχήμα ανάποδου Π και έχουν αντέξει σε εκατοντάδες επιδρομές, ώστε σώζονται σήμερα σχεδόν ανέπαφα, δημιουργώντας δέος στον επισκέπτη. Αυτόν τον τυχερό επισκέπτη που θα συναντήσει μια καλοδιατηρημένη βυζαντινή - μεσαιωνική - βενετσιάνικη καστροπολιτεία.

Πυκνή η δόμηση, αλλά όμορφη η εικόνα. Κάθε τετραγωνικό εκατοστό του χώρου είναι εκμεταλλεύσιμο

Περπατώντας τα στενά λιθόστρωτα σοκάκια της Μονεμβασίας δεν πιστεύεις στα μάτια σου. Η αίσθηση που αποπνέουν τα καλοδιατηρημένα μικροσκοπικά σπίτια, τα αρχοντικά που ξεχωρίζουν και οι εκκλησίες είναι ζεστή, χωρίς να είναι απολύτως οικεία, ασυνήθιστη, μα πάνω απ' όλα ξεχωριστή. Τα σπίτια φαίνονται να είναι το ένα επάνω στο άλλο, στριμωγμένα, χωροταξικά συμπυκνωμένα, αλλά με λεπτομέρειες που εντυπωσιάζουν. Οι κάτοικοι της μεσαιωνικής πόλης έπρεπε να βρουν χωροταξικές λύσεις, περιορισμένοι σφιχτά ανάμεσα στο κάτω τείχος με όριο τη θάλασσα και τον βράχο που υψωνόταν θεόρατος με το επάνω τείχος και το κάστρο. Έτσι, λοιπόν, ολόκληρα συγκροτήματα κατοικιών χτίστηκαν πάνω από θολωτές στοές, μέσα από τις οποίες οι κάτοικοι περνούσαν για να πάνε από το ένα μέρος στο άλλο. Πολλές από αυτές τις στοές σώζονται σήμερα, ενώ πολύ σωστά οι καινούργιοι ιδιοκτήτες των σπιτιών, προσπαθώντας να τα ανακαινίσουν, χρησιμοποιούν την ίδια τεχνική. Έτσι, αναβιώνουν αυτήν την ιδιόμορφη τεχνοτροπία, ενώ παράλληλα κερδίζουν σε χώρο, ο οποίος άλλωστε (γενικά ο χώρος), περικλειόμενος από τα ίδια τείχη αιώνες τώρα, δεν έχει μεγαλώσει σε διαστάσεις… άρα το «πρόβλημα» παραμένει!

Πίσω από τα ισχυρά τείχη το αρχιτεκτονικό σύνολο είναι ομοιόμορφο και γοητευτικό

Στη Malvasia - όπως την αναφέρουν οι παλιοί χάρτες των ναυτικών - περπατάς και ξαφνικά αντιλαμβάνεσαι ότι λείπουν, παντελώς, τα τροχοφόρα. Κοιτάς γύρω σου και συνειδητοποιείς ότι το ομοιόμορφο αρχιτεκτονικό σύνολο της πολιτείας είναι ζωντανό και οι ήχοι από τη ζωή των ανθρώπων μέσα στα σπίτια ξεχύνονται στα στενά δρομάκια. Το ίδιο καθαρά ακούς και τη θάλασσα, άλλοτε να γλύφει και άλλοτε να χτυπά τα τείχη. Οι δύο κόσμοι έχουν ενωθεί αρμονικά, η στεριά και η θάλασσα μαζί, το παλιό και το νέο αγκαλιά.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Για Σαββατοκύριακα και εορτές, εάν θέλετε να βρείτε δωμάτιο μέσα στο κάστρο, θα πρέπει να το προγραμματίσετε αρκετό καιρό πριν. Εκτός κάστρου είναι ευκολότερο να βρείτε να μείνετε.

Οι παρακάτω ξενώνες αναφέρονται ενδεικτικά: * «Βυζαντινό» τηλ. 27320-61351, * «Λαζαρέτο» τηλ. 27320-61991, * «Αρδάμης» τηλ. 27320-61886, * «Κελιά» τηλ. 27320-61520.

ΦΑΓΗΤΟ

Πολλές γραφικές και όμορφες ταβέρνες-καφενεία κρύβονται μέσα στο κάστρο και σας προδιαθέτουν να καθήσετε, έστω και αν νιώσετε λίγο στενάχωρα, λόγω γενικότερου χωροταξικού προβλήματος.

Το φαγητό είναι καλό σε γενικές γραμμές και όχι κατ' ανάγκη «τουριστικό». Εκτός κάστρου οι επιλογές είναι πολύ περισσότερες.

Το καλύτερο ψάρι προσωπικά το έχω φάει εκτός Μονεμβασίας, στο λιμανάκι της Πλύτρας (πιο κάτω από τον Ασωπό).

Το λιμάνι του Γέρακα (στα 20 χλμ. από τη Μονεμβασία) προσφέρεται ιδιαιτέρως, είτε για καφέ, είτε για ψαρομεζέδες.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Από τη Μονεμβασία η Σπάρτη απέχει περίπου 95 χιλιόμετρα και το Γύθειο 90. Ακολουθώντας τον δρόμο προς Γύθειο έπειτα από 25 χιλιόμετρα περίπου στρίβεις αριστερά στα Χάνια και από εκεί ο γεμάτος στροφές δρόμος μέχρι τους Μολάους χρειάζεται πολλή προσοχή. Ένας άλλος τρόπος προσέγγισης είναι τα ιπτάμενα δελφίνια από τον Πειραιά, που χρειάζονται έως και 4 ώρες για να φτάσουν εκεί (27320-61219). Όσοι φτάσουν με δικό τους πλωτό μέσον θα έχουν τη μοναδική εμπειρία να δουν την ομορφότερη αλλά και πιο επιβλητική εικόνα της. Πρόβλημα στο παρκάρισμα θα έχετε στην καστροπολιτεία της Μονεμβασίας… φυσικά στον δρόμο εκτός κάστρου.