ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Κι όμως, υπάρχουν ελπίδες

Ο πόλεμος να αποτραπεί - Η Ευρώπη να πρωταγωνιστήσει

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Η λογική και η σημερινή πραγματικότητα μπορούν να σε οδηγήσουν να στοιχηματίσεις ότι δεν θα υπάρξει πόλεμος στο Ιράκ, αλλά η ηγετική ομάδα Μπους δεν μοιάζει να έχει σχέση μ' αυτές, υποστηρίζαμε στα τέλη Ιανουαρίου απ' αυτές τις στήλες των «ΝΕΩΝ».

Όσα έχουν συμβεί έκτοτε μοιάζουν να έχουν φέρει πιο κοντά την πολεμική εμπλοκή. Είναι, όμως, πράγματι έτσι;

Πριν από το «διάγγελμα προς το έθνος» του Τζ. Μπους, η αμερικανική προπαγάνδα είχε επικεντρωθεί στη δικαιολόγηση της επερχόμενης μονομερούς επέμβασης από τις ΗΠΑ. Όμως, η ομιλία Μπους περιστράφηκε στην εξαγγελία της παρουσίας Πάουελ στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να παρουσιάσει τις αποδείξεις παραβίασης εκ μέρους του Ιράκ των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.

Κάτι ανάλογο είχε συμβεί και το περασμένο φθινόπωρο, οπότε μετά τις αντιδράσεις που είχαν προκαλέσει οι ανάλογοι αμερικανικοί λεονταρισμοί το θέμα επανήλθε στο Συμβούλιο Ασφαλείας και προέκυψε το ψήφισμα 1441.

Ταυτόχρονα, στην προαναφερθείσα ομιλία Μπους σημειώθηκε μια στροφή στις κατηγορίες κατά του Ιράκ, αφού στην κατοχή όπλων μαζικής καταστροφής προστέθηκε η συνεργασία με την Αλ Κάιντα, προφανώς εξαιτίας της προσπάθειας πειθούς της αμερικανικής κοινής γνώμης, μέσω της σύνδεσης με την 11η Σεπτεμβρίου αλλά και της δυσχέρειας αποδείξεων για τα όπλα μαζικής καταστροφής.

Επιπλέον, παράλληλα με τα προηγούμενα σημειώθηκε μια ανοιχτή προσπάθεια «φραξιονισμού» στην Ευρώπη, με κύριο αποτέλεσμα το κείμενο των 8 και αργότερα των 10 του πρώην «υπαρκτού».

Τα προηγούμενα υποδηλώνουν πως το τελευταίο εικοσαήμερο έχει συμβεί μια μετατόπιση και από 'κεί που βρισκόμασταν στον αστερισμό της ισχύος και της μονομερούς βούλησης των ΗΠΑ επανήλθαμε στους διεθνείς θεσμούς, δηλαδή το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και παράλληλα στην προσπάθεια από μέρους της κυβέρνησης Μπους κατάκτησης συναινέσεων τόσο στην αμερικανική όσο και στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.

Φυσικά η μετατόπιση δεν αρκεί από μόνη της ώστε να αποτραπεί ο πόλεμος και να αφοπλισθεί με ειρηνικά μέσα ο Σαντάμ. Όμως, περιέχει και παράγει μια δική της δυναμική, καθώς στους διεθνείς θεσμούς δεν παίζει ρόλο μόνον η ισχύς αλλά και τα επιχειρήματα, η πειθώ, ο ορθός λόγος τελικά.

Σ' αυτό το πεδίο και μ' αυτούς τους κανόνες η ηγετική ομάδα Μπους δεν δείχνει ιδιαίτερα αποτελεσματική. Κατ' αρχήν η παρουσίαση Πάουελ στις 5 Φεβρουαρίου από όσους δεν ήταν πεισμένοι αντιμετωπίσθηκε minimum με αδιαφορία και maximum με έντονη αμφισβήτηση. «Κερασάκι» σ' αυτή την «τούρτα» η αποκάλυψη ότι η επίσημη έκθεση της βρετανικής κυβέρνησης περί αποδεικτικών στοιχείων, στην οποία αναφέρθηκε εγκωμιαστικά ο Πάουελ, ήταν «ξεπατικοτούρα» από τρία άρθρα μεταπτυχικακών φοιτητών, περιέχοντας ως και τα ορθογραφικά τους λάθη (!!!)

Ακολουθεί σήμερα η νέα έκθεση των επιθεωρητών στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Όλα δείχνουν ότι θα σταθούν στα νέα στοιχεία που έδωσαν οι Ιρακινοί, αλλά και στη συμφωνία τους για τις υπερπτήσεις αεροσκαφών που διασφαλίζουν ακόμα περισσότερο τους ελέγχους. Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ έδειξαν να αποδέχονται - έστω παροδικά - το «τερέν» του Συμβουλίου Ασφαλείας πώς θα μπορέσουν να αγνοήσουν τις προόδους που συντελούνται με βάση το ψήφισμα 1441 που κατά κόρον επικαλούνται;

Το μεγαλύτερο μέρος των εξελίξεων που προαναφέρθηκαν σχετίζονται τόσο με τις αντιπολεμικές διαθέσεις της διεθνούς κοινής γνώμης (ας τις δείξουμε κι εμείς το Σάββατο) όσο και με τις ευρωπαϊκές αντιστάσεις.

Γι' αυτό όσοι βιάστηκαν να ξεγράψουν την Ευρώπη λόγω του κειμένου των 8, δεν έχουν καταλάβει τίποτα από τις εξελίξεις. Γιατί η στάση της Μ. Βρετανίας μπορεί, ίσως, αναδρομικά να δικαιώνει τον Ντε Γκωλ, μπορεί, πιθανόν, να δρομολογεί εξελίξεις στο βρετανικό Εργατικό Κόμμα, αλλά δεν αποτελεί κάτι καινούργιο. Αντίθετα, νέα στοιχεία είναι η πρωτοφανής ένταση μεταξύ ΗΠΑ - Ευρώπης και η ανανέωση και ανθεκτικότητα του γαλλογερμανικού άξονα, που διαμορφώνει - για πρώτη φορά - μια εναλλακτική εκδοχή για τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο. Ως εκ τούτου η δυναμική βρίσκεται στο πλευρό του.

Κι αυτό το δεύτερο καινούργιο στοιχείο υποδηλώνει ότι η ποθούμενη ευρωπαϊκή ενοποίηση και αυτονομία δεν θα επιτευχθεί με σχεδιασμούς επί χάρτου, αλλά στο έδαφος της πραγματικότητας και των αντιθέσεών της. Μπροστά σ' αυτήν τη διαδικασία-πιθανότητα βρισκόμαστε τώρα.

Γι' αυτό η Ευρώπη, μέσα από τις αντιφάσεις της, έχει κατά πολύ καθορίσει τις εξελίξεις έως τώρα και, στη συνέχεια, μπορεί να πρωταγωνιστήσει.