Για μια ουσιαστική αναθεώρηση

Του Φώτη Κουβέλη, κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς

Είναι αναγκαία η ριζική μεταρρύθμιση του πολιτικού μας συστήματος και η διεύρυνση της λειτουργίας του με νέους θεσμούς για την ενίσχυση της δημοκρατίας, της αποκέντρωσης, της περιφερειακής συγκρότησης και της ανάπτυξης σε νέα πεδία κοινωνικής δραστηριότητας. Χρειάζονται βαθιές μεταρρυθμιστικές τομές, για να υπάρξει αποκέντρωση των εξουσιών, ριζική ανακατανομή των εξουσιών, κυρίως μεταξύ της εκτελεστικής εξουσίας και των αντιπροσωπευτικών οργάνων της πολιτείας, αποτελεσματικοί κοινωνικοί έλεγχοι της πολιτικής και συμμετοχή των πολιτών στην ασκούμενη πολιτική, μέσω αντιπροσωπευτικών θεσμών.

Το πρόβλημα της χώρας βέβαια δεν είναι μόνο θεσμικό. Είναι πολιτικό και η λύση του πρέπει να αναφέρεται και στις δύο αυτές διαστάσεις του.

Η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να εξασφαλίσει τη διεύρυνση των εγγυήσεων του κράτους δικαίου και τον εκδημοκρατισμό του πολιτικού συστήματος διακυβέρνησης. Ο χωρισμός εκκλησίας - κράτους, η προστασία της ιδιωτικής ζωής του ατόμου από τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, τα πολιτικά δικαιώματα είναι ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν στο πλαίσιο μιας νέας αναθεώρησης.

Υποστηρίζουμε τη διεύρυνση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων, την καλύτερη κατοχύρωση των ήδη αναγνωρισμένων και την ειδική προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων, με δεδομένη την αποδυνάμωσή τους. Προέχει η κατοχύρωση και νέων δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα σε ένα ελάχιστο εισόδημα και πέραν αυτού το δικαίωμα για αξιοπρεπή διαβίωση και κοινωνική ασφάλιση, για να καταστεί συγκεκριμένη η εξειδίκευση της αρχής του κοινωνικού κράτους και η αναγνώριση του κοινωνικού κεκτημένου.

Πρέπει να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα των Ελλήνων πολιτών να προκαλούν δημοψηφίσματα για μείζονα εθνικά και κοινωνικά ζητήματα. Να διευρυνθεί ο ρόλος της Βουλής, προκειμένου αυτή να αποκτήσει ουσιαστικές ελεγκτικές αρμοδιότητες και στοιχεία κυβερνώσας Βουλής, με δεδομένη τη θεσμική υπερτροφία του πρωθυπουργικοκεντρικού συστήματος διακυβέρνησης.

Η ηγεσία του δικαστικού σώματος να εκλέγεται από ένα ευρύ εκλεκτορικό σώμα, στο οποίο τον κύριο ρόλο θα έχουν οι ίδιοι οι δικαστές. Να καταργηθεί το επαγγελματικό ασυμβίβαστο του βουλευτή, το οποίο απειλεί την αντιπροσωπευτική σύνθεση της Βουλής και να ανακαθοριστεί η βουλευτική ασυλία και ο έλεγχος της ποινικής ευθύνης των μελών της κυβέρνησης.

Είναι αναγκαία η συνταγματική κατοχύρωση της απλής αναλογικής ως πάγιου εκλογικού συστήματος τόσο για την ανάδειξη της Βουλής όσο και για την ανάδειξη των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς και η κατοχύρωση της πολυβάθμιας αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα της αιρετής περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Η νέα αναθεώρηση δεν πρέπει να εγκαταλείψει τη ρύθμιση του άρθρου 14 παρ. 9 του Συντάγματος για τη διαφάνεια των πόρων, την πολυφωνία και τα ασυμβίβαστα στο χώρο των ΜΜΕ. Πρέπει να καταστεί αυστηρότερο το άρθρο 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος και να διευρυνθούν οι απαγορεύσεις του. Θα αντιταχθούμε στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και θα υπερασπισθούμε το δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, αποκρούοντας επιλογές για την άμεση ή έμμεση ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης.

Μια νέα αναθεώρηση του Συντάγματος, για να κριθεί αναγκαία, πρέπει να είναι αναθεώρηση ουσίας. Οι σημερινοί πολιτικοί συσχετισμοί δεν επιτρέπουν δημοκρατική προοδευτική αναθεώρηση.