Αλεξίου Στ., Στοιχεία των μεταγενέστερων ελληνικών και λατινικών στα νέα ελληνικά - κυρίως στην Κρήτη, Αμάλθεια 8, τεύχ. 30, 1977, 73-87.

1. Χαρακτηριστικά έκδοσης

• Η μελέτη καταλαμβάνει 15 σελίδες.
• Με πλάγια στοιχεία σημειώνονται οι υπό εξέταση λέξεις, ενώ ορισμένες, τις οποίες πραγματεύεται ειδικότερα ο συγγραφέας, σημειώνονται με πλάγια στοιχεία στην αρχή παραγράφου.

2. Περιεχόμενα - Παρατηρήσεις

Το άρθρο αποτελεί συνέχεια προηγούμενης εργασίας με τον τίτλο «Λέξεις Ερωτοκρίτου». Εξετάζονται και εδώ προβληματικές λέξεις από κείμενα της μεσαιωνικής ελληνικής και κυρίως της κρητικής γραμματείας.

Σκοπός του άρθρου, εκτός της ειδικής λεξιλογικής πραγμάτευσης, είναι να δείξει ότι ο τομέας της ετυμολόγησης απαιτεί πολύ καλή γνώση της ιστορίας των λέξεων -αλλά και των πραγματολογικών συνθηκών της εποχής που τις χρησιμοποίησε- στο βαθμό που αυτή μας είναι προσιτή μέσα από τα κείμενα παλαιοτέρων εποχών και τις λεξικογραφικές πηγές. Ο συνδυασμός με γλωσσικά δεδομένα της σύγχρονης εποχής καθώς και οι περίπλοκες ετυμολογικές θεωρίες, οι οποίες προϋποθέτουν την ύπαρξη μη μαρτυρούμενων σταδίων της λέξης, πρέπει κατά το δυνατόν να αποφεύγονται διότι συχνά οδηγούν σε σφάλματα.

Στο μεγαλύτερο τμήμα του άρθρου ο προβληματισμός στρέφεται γύρω από λέξεις με λατινική ή νεολατινική προέλευση, που πέρασαν στην ελληνική ως δάνεια. Μερικές από αυτές είναι οι ακόλουθες: άτιε, στανιό, κουζουλός, ζαβός, κλοτσώ, κουτρούλης, κουτσός, πρεκάτσο, ρούχο, τσαμαρδαρά, φουτρής.

3. Αξιολογικές Παρατηρήσεις

Αν και δεν πρόκειται για συστηματική ενασχόληση με το θέμα του γλωσσικού δανεισμού κατά την μεσαιωνική ελληνική, αλλά για επιλεκτική έρευνα γύρω από κάποιες λέξεις, το άρθρο δεν παύει να είναι ενδιαφέρον.

Παραθέτει (κυρίως στις υποσημειώσεις του) αρκετή βιβλιογραφία, την οποία ο συγγραφέας έχει χειριστεί κριτικά για την έρευνα και τη διαλεκτική παρουσίαση του θέματός του. Μελετά εξαντλητικά τα στοιχεία και τις απόψεις που έχουν δημοσιευτεί σχετικά με την κάθε λέξη/ομάδα λέξεων. Παλαιότερες ετυμολογικές προτάσεις ανασκευάζονται και οι προτεινόμενοι ετυμολογικοί συσχετισμοί υποδεικνύουν το δρόμο για περαιτέρω έρευνα.

Παρουσίαση: Ανθούλα Ζαγκλαβήρα