Mladenova Olga, GRAPES AND WINE IN THE BALKANS An ethnoliguistic study, Wiesbaden, Harrassowitz 1998.

1. Χαρακτηριστικά έκδοσης

• 858 σελίδες.
• Η ύλη κατανέμεται σε κεφάλαια από τα οποία το καθένα επιμερίζεται σε ενότητες και υποενότητες με συνεχή αρίθμηση και θεματικούς τίτλους και όχι για κάθε βαλκανική γλώσσα χωριστά. Με πλάγια στοιχεία τυπώνονται οι λέξεις που ενδιαφέρουν και με ειδική γραμματοσειρά τα αποσπάσματα από πηγές που παρουσιάζουν το γλωσσικό τους περιβάλλον.
• Οι βιβλιογραφικές παραπομπές σημειώνονται με βραχυγραφίες. Υπάρχουν και υποσελίδιες σημειώσεις.
• Διαθέτει εισαγωγή, πίνακα βραχυγραφιών, απεικονίσεις εργαλείων και χάρτες.
• Περιλαμβάνει συγκεντρωτικό πίνακα των λέξεων που παρουσιάζει για κάθε βαλκανική γλώσσα ξεχωριστά και για την ελληνική γλώσσα.

2. Περιεχόμενα - Παρατηρήσεις

Στην εισαγωγή παρουσιάζει τη μέθοδο συλλογής και παρουσίασης του υλικού: ξεκινά από τις σχετικές με την αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή του κρασιού εργασίες στα Βαλκάνια, προχωρά στη διαπίστωση του συνόλου από ιδέες, υποθέσεις, συλλογιστικές και δεδομένα που προκύπτει από τις πρακτικές και καταλήγει στη σχετική ορολογία. Η εθνογλωσσική συγκριτική ανάλυση που επιχειρείται επιτρέπει μια νέα οπτική κατανόησης της σχέσης των βαλκανικών λαών και των γλωσσικών-πολιτισμικών αλλληλεπιδράσεών τους.

Το γλωσσικό υλικό καλύπτει χρονικά την περίοδο από το τέλος των αρχαίων χρόνων ως τα νεότερα χρόνια.

Τα κεφάλαια του βιβλίου κατηγοριοποιούνται θεματικά, για το αμπέλι και τον αμπελώνα για τα μέρη του κλήματος για την παραγωγή του κρασιού και τα είδη του, για τα εργαλεία και τις μεθόδους κ.λ.π. Ένα κεφάλαιο αφιερώνεται στις πολιτισμικές-γεωγραφικές περιοχές όπου εντοπίζεται η εξεταζόμενη ορολογία και τα ρεύματα επίδρασης. Κατόπιν παρατίθενται χάρτες μεμονωμένοι για κάθε λέξη -από κάποιες που θεωρούνται ενδεικτικές για την παρουσία τους σε αρκετές βαλκανικές γλώσσες- και τα σημεία εντοπισμού της.

Παρουσιάζεται πλούσιο ειδικό λεξιλόγιο των βαλκανικών χωρών (ιδίως λ. βουλγαρικές, αλβανικές και ελληνικές) και περιλαμβάνονται πολλές ελληνικές λέξεις με την ετυμολόγησή τους όπου η προέλευση χαρακτηρίζεται ή αρχ. ελλ. ή λατινική ή βυζαντινή-ελληνική ή μεσαιωνική ελληνική ή δάνεια από άλλες γλώσσες: ιταλ., τουρκ. ,αραβ., και βαλκανικές γλώσσες. Περιλαμβάνει ειδική ανάλυση για τις επιδράσεις στο ειδικό αυτό βαλκανικό λεξιλόγιο.

Περιλαμβάνει γλωσσάριο των λέξεων ανά γλώσσα, οπότε το ελληνικό λεξιλόγιο μπορεί να απομονωθεί.

3. Αξιολογικές παρατηρήσεις

Αποφασίστηκε να παρουσιαστεί η μελέτη παρόλο που δεν εξειδικεύεται στην ελληνική μεσαιωνική ορολογία, επειδή προσφέρει πλούσιο υλικό στον ερευνητή για τη σχέση της με άλλες γείτονες ή προγενέστερες γλώσσες. Είναι εμπεριστατωμένη και η χρηστική της αξία ενισχύεται από το ελληνικό γλωσσάρι, τις ετυμολογήσεις και τους γεωγραφικούς χάρτες όπου παρουσιάζονται αρκετές ελληνικές λέξεις μεσαιωνικές ή νεοελληνικές ιδιωματικές ανά περιοχή. Μέσω της ορολογίας της αμπελουργίας παρουσιάζεται ο πολιτισμός των βαλκανικών εθνών και ο ελληνικός και οι μεταξύ τους πολιτισμικές σχέσεις και επιδράσεις σε μία συνέχεια από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας.

Παρουσίαση: Βασιλική Φυτώκα