ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Albert Debrunner
O Σχηματισμός των λέξεων στην Αρχαία Ελληνική
Δημιουργία των συνθέτων
§ 27. Εύκολα μπορούμε να σκεφτούμε ότι μια σύνθετη λέξη όπως η γερμανική Mannesmut ['αντρίκειο θάρρος'] προέκυψε από τη συντακτική ένωση των λέξεων (eines ή des) Mannes Mut ['το θάρρος ενός ή του άντρα']. Ότι όμως οι δύο τρόποι διατύπωσης δεν είναι ίδιοι ως προς τη σημασία τους φαίνεται αμέσως από την προσπάθεια να τους αντικαταστήσουμε με ολόκληρες προτάσεις: jedermann wunderte sich ü ber des Mannes Mut ['ο καθένας θαύμασε το θάρρος του άντρα'], αλλά: die Frau zeigte Mannesmut ['η γυναίκα έδειξε αντρίκειο θάρρος']. Η στενή σύνδεση της συντακτικής ένωσης, που εκφράζουμε στην ομιλία με την ένωση υπό έναν κύριο τόνο (M á nnesm ù t σε αντιδιαστολή προς το M á nnes M ú t) και στον γραπτό λόγο με τη συνένωση σε μία λέξη, καθορίζεται, λοιπόν, από μια μεταβολή (ενοποίηση) της παράστασης που εκφράζει η ομάδα λέξεων.
Αν τώρα ξανά και ξανά άλλες λέξεις που έχουν την ίδια συντακτική σχέση (ο αριθμός των δυνατών ή των συνηθισμένων συντακτικών σχέσεων είναι βέβαια σχετικά μικρός) συνενώνονται σε σύνθετες με τον ίδιο τρόπο, οι παρόμοιες επιμέρους περιπτώσεις συγκροτούν έναν τύπο, ενώ η σύνθεση γίνεται μέσο σχηματισμού λέξεων.
