Σώματα Κειμένων

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας 

 

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΚΑΤΑ ΦΙΛΙΠΠΟΥ Δ΄

ΔΗΜ 10.28–34

Είναι καιρός για δράση – Η πρόταση του Δημοσθένη
Σε μεγάλο βαθμό επαναλαμβάνονται στον λόγο αυτόν οι ιδέες που διατυπώθηκαν στους λόγους Περί των εν Χερρονήσω (βλ. ΔΗΜ 8.13–18) και Γ´ Κατά Φιλίππου (βλ. και ΔΗΜ 9.1–9), εκτός από μία πρόταση που ο ρήτορας εισηγείται για πρώτη φορά εδώ: τη σύμπραξη με τον Μ. Βασιλέα για την αντιμετώπιση του Φιλίππου.

    [28] Τὸ μὲν τοίνυν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, πρὸς τὰ τοιαῦτ’
ὀκνηρῶς διακεῖσθαι, ἃ δεῖ τοῖς σώμασι καὶ ταῖς οὐσίαις
λῃτουργῆσαι ἕκαστον, ἐστὶ μὲν οὐκ ὀρθῶς ἔχον, οὐδὲ πολλοῦ
δεῖ, οὐ μὴν ἀλλ’ ἔχει τινὰ πρόφασιν ὅμως· τὸ δὲ μηδ’ ὅσ’
ἀκοῦσαι δεῖ μηδ’ ὅσα βουλεύεσθαι προσήκει, μηδὲ ταῦτ’
ἐθέλειν [ἀκούειν], τοῦτ’ ἤδη πᾶσαν ἐπιδέχεται κατηγορίαν.
[29] ὑμεῖς τοίνυν οὐκ ἀκούειν, πρὶν ἂν ὥσπερ νῦν αὐτὰ παρῇ
τὰ πράγματα, οὐχὶ βουλεύεσθαι περὶ οὐδενὸς εἰώθατ’ ἐφ’
ἡσυχίας, ἀλλ’ ὅταν μὲν ἐκεῖνος παρασκευάζηται, ἀμελήσαντες
τοῦ ποιεῖν ταὐτὸ καὶ ἀντιπαρασκευάζεσθαι ῥᾳθυμεῖτε, καὶ ἄν
τι λέγῃ τις, ἐκβάλλετε, ἐπειδὰν δ’ ἀπολωλὸς ἢ πολιορκού-
μενόν τι πύθησθε, ἀκροᾶσθε καὶ παρασκευάζεσθε· [30] ἦν δ’
ἀκηκοέναι μὲν καὶ βεβουλεῦσθαι τότε καιρός, ὅθ’ ὑμεῖς οὐκ
ἠθέλετε, πράττειν δὲ καὶ χρῆσθαι τοῖς παρεσκευασμένοις νῦν,
ἡνίκ’ ἀκούετε. τοιγαροῦν ἐκ τῶν τοιούτων ἐθῶν μόνοι τῶν
πάντων ἀνθρώπων ὑμεῖς τοῖς ἄλλοις τοὐναντίον ποιεῖτε· οἱ
μὲν γὰρ ἄλλοι πρὸ τῶν πραγμάτων εἰώθασι χρῆσθαι τῷ
βουλεύεσθαι, ὑμεῖς δὲ μετὰ τὰ πράγματα.

    [31] Ὃ δὴ λοιπόν ἐστι, καὶ πάλαι μὲν ἔδει, διαφεύγει δ’ οὐδὲ
νῦν, τοῦτ’ ἐρῶ. οὐδενὸς τῶν πάντων οὕτως ὡς χρημάτων
δεῖ τῇ πόλει πρὸς τὰ νῦν ἐπιόντα πράγματα. συμβέβηκε δ’
εὐτυχήματ’ ἀπὸ ταὐτομάτου, οἷς ἂν χρησώμεθ’ ὀρθῶς, ἴσως
ἂν γένοιτο τὰ δέοντα. πρῶτον μὲν γὰρ οἷς βασιλεὺς πιστεύει
καὶ εὐεργέτας ὑπείληφεν ἑαυτοῦ, οὗτοι μισοῦσι καὶ πολεμοῦσι
Φίλιππον. [32] ἔπειθ’ ὁ πράττων καὶ συνειδὼς ἅπανθ’ ἃ Φίλιππος
κατὰ βασιλέως παρασκευάζεται, οὗτος ἀνάσπαστος γέγονε,
καὶ πάσας τὰς πράξεις βασιλεὺς οὐχ ἡμῶν κατηγορούντων
ἀκούσεται, οὓς ὑπὲρ τοῦ συμφέροντος ἂν ἡγήσαιτο τοῦ ἰδίου
λέγειν, ἀλλὰ τοῦ πράξαντος αὐτοῦ καὶ διοικοῦντος, ὥστ’ εἶναι
πιστάς, καὶ λοιπὸν λόγον εἶναι τοῖς παρ’ ὑμῶν πρέσβεσιν,
[33] ὃν βασιλεὺς ἥδιστ’ ἂν ἀκούσαι, ὡς τὸν ἀμφοτέρους ἀδικοῦντα
κοινῇ τιμωρήσασθαι δεῖ, καὶ ὅτι πολὺ τῷ βασιλεῖ φοβερώ-
τερός ἐσθ’ ὁ Φίλιππος, ἂν προτέροις ἡμῖν ἐπιθῆται· εἰ γὰρ
ἐγκαταλειπόμενοί τι πεισόμεθ’ ἡμεῖς, ἀδεῶς ἐπ’ ἐκεῖνον ἤδη
πορεύσεται. ὑπὲρ δὴ τούτων ἁπάντων οἶμαι δεῖν ὑμᾶς
πρεσβείαν ἐκπέμπειν, ἥτις τῷ βασιλεῖ διαλέξεται, καὶ τὴν
ἀβελτερίαν ἀποθέσθαι, δι’ ἣν πολλάκις ἠλαττώθητε, «ὁ δὴ
βάρβαρος, καὶ ὁ κοινὸς ἅπασιν ἐχθρός,» καὶ πάντα τὰ τοιαῦτα.
[34] ἐγὼ γὰρ ὅταν τιν’ ἴδω τὸν μὲν ἐν Σούσοις καὶ Ἐγβατάνοις
δεδοικότα καὶ κακόνουν εἶναι τῇ πόλει φάσκοντα, ὃς καὶ
πρότερον συνεπηνώρθωσε τὰ τῆς πόλεως πράγματα καὶ νῦν
ἐπηγγέλλετο (εἰ δὲ μὴ ἐδέχεσθ’ ὑμεῖς, ἀλλ’ ἀπεψηφίζεσθε,
οὐ τἀκείνου αἴτια), ὑπὲρ δὲ τοῦ ἐπὶ ταῖς θύραις ἐγγὺς οὑτωσὶ
ἐν μέσῃ τῇ Ἑλλάδι αὐξανομένου λῃστοῦ τῶν Ἑλλήνων ἄλλο
τι λέγοντα, θαυμάζω, καὶ δέδοικα τοῦτον, ὅστις ἂν ᾖ ποτ’,
ἔγωγε, ἐπειδὴ οὐχ οὗτος Φίλιππον.