Σώματα Κειμένων

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας 

 

ΠΛΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ

ΠΛ Πολιτ 274e–275e

Τα συμπεράσματα της μυθικής διδαχής: λόγος περί πολιτικού–ποιμένα
Ο Ξένος υποστήριξε ότι η ζωή κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κρόνου (βλ. σχετικά και ΠΛ Πολιτ 271a–272b) ήταν ευτυχέστερη για τους ανθρώπους σε σχέση με τη ζωή όσων έζησαν και ζουν κατά τη βασιλεία του Δία, καθώς τους κυβερνούσαν οι ίδιοι οι θεοί και έτσι οι τότε άνθρωποι, απαλλαγμένοι από την ανάγκη της επιβίωσης, επιδίδονταν στη φιλοσοφία. Στη συνέχεια, όμως, αναγκάστηκαν να επιβιώσουν σε ένα εχθρικό φυσικό περιβάλλον, κάτι που έγινε τελικά εφικτό χάρη στην παρέμβαση του Προμηθέα ή στις προσφορές διάφορων θεών. Τελειώνοντας τον μύθο για τη ζωή των ανθρώπων κατά την προηγούμενη κυκλική περιφορά της γης, οπότε βασίλευε ο Κρόνος, ο Ξένος επισήμανε ότι είχαν κάνει ένα λάθος.

    ΝΕ. ΣΩ. Πῶς οὖν καὶ πόσον ἁμάρτημα φῂς εἶναι γεγονὸς
ἡμῖν;

    ΞΕ. Τῇ μὲν βραχύτερον, τῇ δὲ μάλα γενναῖον καὶ πολλῷ
μεῖζον καὶ πλέον ἢ τότε.

    ΝΕ. ΣΩ. Πῶς;

    ΞΕ. Ὅτι μὲν ἐρωτώμενοι τὸν ἐκ τῆς νῦν περιφορᾶς καὶ
γενέσεως βασιλέα καὶ πολιτικὸν τὸν ἐκ τῆς ἐναντίας περιόδου
[275a] ποιμένα τῆς τότε ἀνθρωπίνης ἀγέλης εἴπομεν, καὶ ταῦτα θεὸν
ἀντὶ θνητοῦ, ταύτῃ μὲν πάμπολυ παρηνέχθημεν· ὅτι δὲ
συμπάσης τῆς πόλεως ἄρχοντα αὐτὸν ἀπεφήναμεν, ὅντινα
δὲ τρόπον οὐ διείπομεν, ταύτῃ δὲ αὖ τὸ μὲν λεχθὲν ἀληθές,
οὐ μὴν ὅλον γε οὐδὲ σαφὲς ἐρρήθη, διὸ καὶ βραχύτερον ἢ
κατ’ ἐκεῖνο ἡμαρτήκαμεν.

    ΝΕ. ΣΩ. Ἀληθῆ.

    ΞΕ. Δεῖ τοίνυν τὸν τρόπον, ὡς ἔοικε, διορίσαντας τῆς
ἀρχῆς τῆς πόλεως οὕτω τελέως τὸν πολιτικὸν ἡμῖν εἰρῆσθαι
προσδοκᾶν.

    ΝΕ. ΣΩ. Καλῶς.

    [275b] ΞΕ. Διὰ ταῦτα μὴν καὶ τὸν μῦθον παρεθέμεθα, ἵνα ἐν
δείξαιτο περὶ τῆς ἀγελαιοτροφίας μὴ μόνον ὡς πάντες αὐτῆς
ἀμφισβητοῦσι τῷ ζητουμένῳ τὰ νῦν, ἀλλὰ κἀκεῖνον αὐτὸν
ἐναργέστερον ἴδοιμεν, ὃν προσήκει μόνον κατὰ τὸ παράδειγμα
ποιμένων τε καὶ βουκόλων τῆς ἀνθρωπίνης ἐπιμέλειαν ἔχοντα
τροφῆς τούτου μόνον ἀξιωθῆναι τοῦ προσρήματος.

    ΝΕ. ΣΩ. Ὀρθῶς.

    ΞΕ. Οἶμαι δέ γ’, ὦ Σώκρατες, τοῦτο μὲν ἔτι μεῖζον ἢ
[275c] κατὰ βασιλέα εἶναι τὸ σχῆμα τὸ τοῦ θείου νομέως, τοὺς δ’
ἐνθάδε νῦν ὄντας πολιτικοὺς τοῖς ἀρχομένοις ὁμοίους τε
εἶναι μᾶλλον πολὺ τὰς φύσεις καὶ παραπλησιαίτερον παιδείας
μετειληφέναι καὶ τροφῆς.

    ΝΕ. ΣΩ. Πάντως που.

    ΞΕ. Ζητητέοι γε μὴν οὐδὲν ἂν εἴησαν οὔθ’ ἧττον οὔτε
μᾶλλον, εἴθ’ οὕτως εἴτ’ ἐκείνως πεφύκασιν.

    ΝΕ. ΣΩ. Πῶς γὰρ οὔ;

    ΞΕ. Τῇδε δὴ πάλιν ἐπανέλθωμεν. ἣν γὰρ ἔφαμεν αὐτ-
επιτακτικὴν μὲν εἶναι τέχνην ἐπὶ ζῴοις, οὐ μὴν ἰδίᾳ γε ἀλλὰ
[275d] κοινῇ τὴν ἐπιμέλειαν ἔχουσαν, καὶ προσείπομεν δὴ τότε εὐθὺς
ἀγελαιοτροφικήν ―μέμνησαι γάρ;

    ΝΕ. ΣΩ. Ναί.

    ΞΕ. Ταύτης τοίνυν πῃ διημαρτάνομεν. τὸν γὰρ πολιτικὸν
οὐδαμοῦ συνελάβομεν οὐδ’ ὠνομάσαμεν, ἀλλ’ ἡμᾶς ἔλαθεν κατὰ
τὴν ὀνομασίαν ἐκφυγών.

    ΝΕ. ΣΩ. Πῶς;

    ΞΕ. Τοῦ τὰς ἀγέλας ἑκάστας τρέφειν τοῖς μὲν ἄλλοις
που πᾶσι μέτεστι νομεῦσι, τῷ πολιτικῷ δὲ οὐ μετὸν ἐπηνέγ-
[275e] καμεν τοὔνομα, δέον τῶν κοινῶν ἐπενεγκεῖν τι σύμπασιν.

    ΝΕ. ΣΩ. Ἀληθῆ λέγεις, εἴπερ ἐτύγχανέ γε ὄν.

    ΞΕ. Πῶς δ’ οὐκ ἦν τό γε θεραπεύειν που πᾶσι κοινόν,
μηδὲν διορισθείσης τροφῆς μηδέ τινος ἄλλης πραγματείας;
ἀλλ’ ἤ τινα ἀγελαιοκομικὴν ἢ θεραπευτικὴν ἢ καί τινα
ἐπιμελητικὴν αὐτὴν ὀνομάσασιν ὡς κατὰ πάντων ἐξῆν περι-
καλύπτειν καὶ τὸν πολιτικὸν ἅμα τοῖς ἄλλοις, ἐπειδὴ δεῖν
τοῦτ’ ἐσήμαινεν ὁ λόγος.