Σώματα Κειμένων
Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας
ΠΛΑΤΩΝ, ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ
ΠΛ Θεαιτ 151d–152c
Ο Θεαίτητος ορίζει ως γνώση την αίσθηση
Ο Ευκλείδης ανακαλεί στη μνήμη του παλαιότερη συζήτηση ανάμεσα στον Σωκράτη, τον νεαρό Θεαίτητο και τον δάσκαλό του, τον Θεόδωρο τον Κυρηναίο με κεντρικό θέμα τη γνώση. Ο Σωκράτης ζήτησε να καθορίσει ο Θεαίτητος την ουσία της γνώσης και, όταν εκείνος δήλωσε την αμηχανία του να δώσει έναν ικανοποιητικό ορισμό, ο φιλόσοφος τον ενθάρρυνε, επικαλούμενος τη βοήθεια της μαιευτικής μεθόδου και του θεού.
ΘΕΑΙ. Ἀλλὰ μέντοι, ὦ Σώκρατες, σοῦ γε οὕτω παρα- ΣΩ. Εὖ γε καὶ γενναίως, ὦ παῖ· χρὴ γὰρ οὕτως ἀποφαι- ΘΕΑΙ. Ναί. ΣΩ. Κινδυνεύεις μέντοι λόγον οὐ φαῦλον εἰρηκέναι περὶ ΘΕΑΙ. Ἀνέγνωκα καὶ πολλάκις. ΣΩ. Οὐκοῦν οὕτω πως λέγει, ὡς οἷα μὲν ἕκαστα ἐμοὶ ΘΕΑΙ. Λέγει γὰρ οὖν οὕτω. [152b] ΣΩ. Εἰκὸς μέντοι σοφὸν ἄνδρα μὴ ληρεῖν· ἐπακολουθή- ΘΕΑΙ. Καὶ μάλα. ΣΩ. Πότερον οὖν τότε αὐτὸ ἐφ’ ἑαυτοῦ τὸ πνεῦμα ΘΕΑΙ. Ἔοικεν. ΣΩ. Οὐκοῦν καὶ φαίνεται οὕτω ἑκατέρῳ; ΘΕΑΙ. Ναί. ΣΩ. Τὸ δέ γε «φαίνεται» αἰσθάνεσθαί ἐστιν; ΘΕΑΙ. Ἔστιν γάρ. [152c] ΣΩ. Φαντασία ἄρα καὶ αἴσθησις ταὐτὸν ἔν τε θερμοῖς ΘΕΑΙ. Ἔοικεν. ΣΩ. Αἴσθησις ἄρα τοῦ ὄντος ἀεί ἐστιν καὶ ἀψευδὲς ὡς ΘΕΑΙ. Φαίνεται. |