Σώματα Κειμένων

Ανθολόγιο Αττικής Πεζογραφίας 

 

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΕΡΙ ΑΝΤΙΔΟΣΕΩΣ

ΙΣΟΚΡ 15.278–280

Επιδίωξη του ρήτορα η απόκτηση φήμης για την εντιμότητά του
Ο Ισοκράτης, απαντώντας σε όσους τον επέκριναν για το είδος των ρητορικών λόγων στο οποίο επιδιδόταν ο ίδιος, δήλωσε ότι η χρησιμότητα της δικανικής ρητορικής, αλλά κυρίως της Γεωμετρίας ή της Αστρονομίας δεν έπρεπε ούτε να υπερτονίζεται ούτε να υποτιμάται. Εξαίροντας τη συμβολή της ρητορικής που δίδασκε ο ίδιος στην επίλυση των προβλημάτων του πρακτικού βίου και την ηθική βελτίωση του ατόμου, την προέβαλε ως την πλέον ουσιώδη γνώση και τη μόνη που άξιζε να ονομάζεται "φιλοσοφία". Ανάμεσα στις επιδιώξεις και τις επιλογές όσων μαθήτευαν σε αυτήν ήταν, κατά τον ρήτορα, και η ακόλουθη:

    [278] Καὶ μὴν οὐδ’ ὁ πείθειν βουλόμενος ἀμελήσει τῆς
ἀρετῆς, ἀλλὰ τούτῳ μάλιστα προσέξει τὸν νοῦν, ὅπως
δόξαν ὡς ἐπιεικεστάτην λήψεται παρὰ τοῖς συμπολιτευο-
μένοις. τίς γὰρ οὐκ οἶδε καὶ τοὺς λόγους ἀληθεστέρους
δοκοῦντας εἶναι τοὺς ὑπὸ τῶν εὖ διακειμένων λεγομένους
ἢ τοὺς ὑπὸ τῶν διαβεβλημένων, καὶ τὰς πίστεις μεῖζον
δυναμένας τὰς ἐκ τοῦ βίου γεγενημένας ἢ τὰς ὑπὸ τοῦ
λόγου πεπορισμένας; ὥσθ’ ὅσῳ ἄν τις ἐρρωμενεστέρως
ἐπιθυμῇ πείθειν τοὺς ἀκούοντας, τοσούτῳ μᾶλλον ἀσκήσει
καλὸς κἀγαθὸς εἶναι καὶ παρὰ τοῖς πολίταις εὐδοκιμεῖν.

    [279] Καὶ μηδεὶς ὑμῶν οἰέσθω τοὺς μὲν ἄλλους ἅπαντας
γιγνώσκειν ὅσην ἔχει ῥοπὴν εἰς τὸ πείθειν τὸ τοῖς κρίνουσιν
ἀρέσκειν, τοὺς δὲ περὶ τὴν φιλοσοφίαν ὄντας μόνους
ἀγνοεῖν τὴν τῆς εὐνοίας δύναμιν· πολὺ γὰρ ἀκριβέστερον
τῶν ἄλλων καὶ ταῦτ’ ἴσασι, [280] καὶ πρὸς τούτοις ὅτι τὰ
μὲν εἰκότα καὶ τὰ τεκμήρια καὶ πᾶν τὸ τῶν πίστεων εἶδος
τοῦτο μόνον ὠφελεῖ τὸ μέρος, ἐφ’ ᾧ ἂν αὐτῶν ἕκαστον τύχῃ
ῥηθέν, τὸ δὲ δοκεῖν εἶναι καλὸν κἀγαθὸν οὐ μόνον τὸν
λόγον πιστότερον ἐποίησεν, ἀλλὰ καὶ τὰς πράξεις τοῦ τὴν
τοιαύτην δόξαν ἔχοντος ἐντιμοτέρας κατέστησεν, ὑπὲρ οὗ
σπουδαστέον ἐστὶ τοῖς εὖ φρονοῦσι μᾶλλον ἢ περὶ τῶν
ἄλλων ἁπάντων.