Διδασκαλία-Εκπαίδευση

Εργαστήριο Αρχαιομάθειας 

Φύλλο εργασίας αριθμ. 12 

Σύνταξη-επιμέλεια: Ιωάννης Κονδυλόπουλος

Κείμενο: ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤ' ΑΝΔΟΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ 6.33-34
Γραμματική: Oριστική | Μεταφορά στον άλλο αριθμό | Ρήματα α΄ συζυγίας | Τονισμός
Συντακτικό: Προτάσεις (κύριες-δευτερεύουσες) | Συντακτική αναγνώριση λέξεων
Λεξιλόγιο: Πολιτική και θρησκευτική ζωή (ειδικό λεξιλόγιο) | πρόσοδος (σημασίες λέξεων)
Ερμηνευτικά: Τρόποι και μέσα πειθούς (ΛΥΣ 6.33-34)

Κείμενο

ΛΥΣΙΑΣ, ΚΑΤ' ΑΝΔΟΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ 6.33-34

ΛΥΣ 6.33-34

[33 ] Εἰς τοσοῦτον δὲ ἀναισχυντίας ἀφῖκται, ὥστε καὶ πα-
ρασκευάζεται τὰ πολιτικὰ πράττειν καὶ ἤδη δημηγορεῖ
καὶ ἐπιτιμᾷ καὶ ἀποδοκιμάζει τῶν ἀρχόντων τισί. καὶ συμ-
βουλεύει τὴν βουλὴν εἰσιὼν περὶ θυσιῶν καὶ προσόδων
καὶ εὐχῶν καὶ μαντειῶν. καίτοι τούτῳ πειθόμενοι ποίοις
θεοῖς ἡγήσεσθε κεχαρισμένα ποιεῖν; μὴ γὰρ οἴεσθε, ὦ ἄν-
δρες δικασταί, εἰ ὑμεῖς βούλεσθε τὰ τούτῳ πεποιημένα
ἐπιλαθέσθαι, καὶ τοὺς θεοὺς ἐπιλήσεσθαι. [34 ] ἀξιοῖ δὲ οὐχ ὡς
ἠδικηκὼς ἡσυχίαν ἔχων πολιτεύεσθαι, ἀλλ' ὥσπερ αὐτὸς
ἐξευρὼν τοὺς τὴν πόλιν ἀδικήσαντας, οὕτω διανοεῖται, καὶ
παρασκευάζεται ὅπως ἑτέρων μεῖζον δυνήσεται, ὥσπερ οὐ
διὰ πρᾳότητα καὶ ἀσχολίαν τὴν ὑμετέραν οὐ δεδωκὼς
ὑμῖν δίκην, εἰς οὓς νῦν ἁμαρτάνων οὐ λανθάνει, ἀλλ' ἅμα
ἐξελεγχθήσεταί τε καὶ δώσει δίκην.

Γραμματική

Oριστική [Επίπεδο Α]

Άσκηση 1η

Να πληκτρολογήσεις δίπλα σε κάθε τύπο που δίνεται στη στήλη Α τον αντίστοιχο τύπο οριστικής του αποσπάσματος που κλίνεται κατά τον ίδιο τρόπο, όπως στο παράδειγμα:

Λύει ἀποδοκιμάζει ή συμβουλεύει

ΑΒ
ΛύεταιΈλεγχος
ΤιμᾷΈλεγχος
ΔοκεῖΈλεγχος
ΔηλοῖΈλεγχος
ΠοιεῖταιΈλεγχος
ΛύεσθεΈλεγχος
ΛύσειΈλεγχος
ΛύσεταιΈλεγχος
ΛύσεσθεΈλεγχος
ΛυθήσεταιΈλεγχος
ΠέπρακταιΈλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Μεταφορά στον άλλο αριθμό [Επίπεδο Α]

Άσκηση 2η

Να πληκτρολογήσεις στα κενά τους αντίστοιχους τύπους πληθυντικού των ζητούμενων λέξεων του κειμένου, όπως στο παράδειγμα:

Εἰς τοσοῦτον δὲ ἀναισχυντίας (0) ἀφιγμένοι εἰσίν, ὥστε καὶ (1) _____ τὰ
πολιτικὰ πράττειν καὶ ἤδη (2) _____
καὶ (3) _____ καὶ (4) _____ τῶν ἀρχόντων τισί. καὶ (5) _____
τὴν βουλὴν (6) _____ περὶ θυσιῶν καὶ προσόδων
καὶ εὐχῶν καὶ μαντειῶν. (…) (7) _____ δὲ οὐχ ὡς
(8) _____ ἡσυχίαν (9) _____ πολιτεύεσθαι, ἀλλ' ὥσπερ (10) _____
(11) _____ τοὺς τὴν πόλιν ἀδικήσαντας, οὕτω (12) _____, καὶ
(13) _____ ὅπως ἑτέρων μεῖζον (14) _____, ὥσπερ οὐ
διὰ πρᾳότητα καὶ ἀσχολίαν τὴν ὑμετέραν οὐ (15) _____
ὑμῖν δίκην, εἰς οὓς νῦν (16) _____ οὐ (17) _____, ἀλλ' ἅμα
(18) _____ τε καὶ (19) _____ δίκην.

1.Έλεγχος
2.Έλεγχος
3.Έλεγχος
4.Έλεγχος
5.Έλεγχος
6.Έλεγχος
7.Έλεγχος
8.Έλεγχος
9.Έλεγχος
10.Έλεγχος
11.Έλεγχος
12.Έλεγχος
13.Έλεγχος
14.Έλεγχος
15.Έλεγχος
16.Έλεγχος
17.Έλεγχος
18.Έλεγχος
19.Έλεγχος
ΒοήθειαΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Ρήματα α΄ συζυγίας [Επίπεδο Β]

Άσκηση 3η

Στη στήλη Α δίνονται ρηματικοί τύποι του κειμένου, ενώ σε παρένθεση ακολουθούν οι λημματικοί τύποι διάφορων ρημάτων. Να πληκτρολογήσεις στη στήλη Β τους αντίστοιχους τύπους των ρημάτων της παρένθεσης, όπως στο παράδειγμα:

ἀφῖκται (ἔρχομαι) ἐλήλυθε

ΑΒ
πράττειν (ποιῶ)
ἐπιτιμᾷ (κατηγορῶ)
συμβουλεύει (παραινῶ)
οἴεσθε (νομίζω)
πεποιημένα (πράττω)
ἀξιοῖ (αἰτῶ)
ἠδικηκὼς (βλάπτω)
ΈλεγχοςΑπάντηση

Τονισμός [Επίπεδο Α]

Άσκηση 4η

Να επιλέξεις για κάθε λέξη της στήλης Α τον κανόνα με τον οποίο αιτιολογείται ο τονισμός της, όπως στο παράδειγμα:

βουλὴν Η βαρεία σημειώνεται στη θέση της οξείας μόνο στη λήγουσα, όταν δεν ακολουθεί στίξη ή λέξη εγκλιτική

ΑΒ
τοσοῦτονΈλεγχος
παρασκευάζεταιΈλεγχος
συμβουλεύειΈλεγχος
θυσιῶνΈλεγχος
προσόδωνΈλεγχος
δικασταίΈλεγχος
δημηγορεῖΈλεγχος
Απάντηση

Συντακτικό

Προτάσεις (κύριες-δευτερεύουσες) [Επίπεδο Α]

Άσκηση 5η

Στη στήλη Α δίνονται τα ρήματα κάποιων προτάσεων του κειμένου.Να επιλέξεις από τον κατάλογο της στήλης Β το είδος καθεμιάς από αυτές, όπως στο παράδειγμα:

ἀφῖκται Κύρια

ΑΒ
παρασκευάζεταιΈλεγχος
ἐπιτιμᾷΈλεγχος
συμβουλεύειΈλεγχος
ἡγήσεσθεΈλεγχος
οἴεσθεΈλεγχος
βούλεσθεΈλεγχος
διανοεῖταιΈλεγχος
λανθάνειΈλεγχος
ΒοήθειαΑπάντηση

Συντακτική αναγνώριση λέξεων [Επίπεδο Α]

Άσκηση 6η

Να επιλέξεις τον συντακτικό χαρακτηρισμό καθεμιάς από τις λέξεις του κειμένου.

1. τισὶ (ΛΥΣ 6.33.3):
αντικείμενο του ρήματος
αντικείμενο του απαρεμφάτου
υποκείμενο του απαρεμφάτου
2. τῶν ἀρχόντων (ΛΥΣ 6.33.3):
αντικείμενο του ρήματος
γενική διαιρετική
γενική της αιτίας
3. τούτῳ (ΛΥΣ 6.33.5):
αντικείμενο της μετοχής
αντικείμενο του απαρεμφάτου
δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου
4. τούτῳ (ΛΥΣ 6.33.7):
αντικείμενο της μετοχής
αντικείμενο του απαρεμφάτου
δοτική προσωπική του ποιητικού αιτίου
5. τοὺς θεοὺς (ΛΥΣ 6.33.8):
(α)υποκείμενο του απαρεμφάτου
(β) αντικείμενο του απαρεμφάτου
(γ) κατηγορούμενο
6. ἠδικηκὼς (ΛΥΣ 6.34.2):
τελική μετοχή
εναντιωματική μετοχή
αιτιολογική μετοχή
7. ἑτέρων (ΛΥΣ 6.34.4):
γενική της αξίας
γενική συγκριτική
αντικείμενο ρήματος
8. ὑμῖν (ΛΥΣ 6.34. 6):
έμμεσο αντικείμενο της μετοχής
άμεσο αντικείμενο της μετοχής
δοτική προσωπική χαριστική
ΈλεγχοςΑπάντηση

Λεξιλόγιο

Πολιτική και θρησκευτική ζωή (ειδικό λεξιλόγιο) [Επίπεδο Β]

Άσκηση 7η

Στο κείμενο που ακολουθεί επισημαίνονται με έντονα στοιχεία λεκτικά σύνολα που αποδίδουν λέξεις ή εκφράσεις του πρωτότυπου κειμένου σχετικές με την πολιτική δραστηριότητα ενός αθηναίου πολίτη. Να τις εντοπίσεις στο πρωτότυπο κείμενο και να τις πληκτρολογήσεις στον λημματικό τους τύπο, για να συμπληρώσεις τα παρακάτω κενά.

Οι αθηναίοι πολίτες (0) λάμβαναν πρόθυμα μέρος στην πολιτική ζωή της Αθήνας, καθώς είχαν συνειδητοποιήσει ότι η ενασχόλησή τους με τα κοινά ήταν ένα δικαίωμα που απέρρεε από την ιδιότητά τους ως ελεύθερων πολιτών. Άλλωστε, το ίδιο ρήμα σήμαινε τόσο ότι (1) ζω ως ελεύθερος πολίτης όσο και ότι λαμβάνω μέρος στη διοίκηση της πόλης. Ο πολίτης είχε τη δυνατότητα (2) να λαμβάνει τον λόγο στην εκκλησία του δήμου, (3) να συμβουλεύει τους συμπολίτες του, να εγκρίνει ή (4) να απορρίπτει την εκλογή κάποιου ως βουλευτή κατά την ειδική διαδικασία που λεγόταν δοκιμασία. Ο πολίτης μπορούσε να εκφέρει την άποψή του και να (5) επικρίνει κάποιον στην εκκλησία του δήμου, τη Βουλή ή τα δικαστήρια και οι άρχοντες, (6) μετά τον έλεγχο των πράξεών τους, αποδεικνύονταν συχνά ένοχοι και (7) τιμωρούνταν.

0. πράττω τα πολιτικὰ

1.Έλεγχος
2.Έλεγχος
3.Έλεγχος
4.Έλεγχος
5.Έλεγχος
6.Έλεγχος
7.Έλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

Άσκηση 8η

Να εντοπίσεις στο πρωτότυπο κείμενο τα ουσιαστικά που σχετίζονται με τη θρησκευτική και λατρευτική ζωή και να τα καταγράψεις στον λημματικό τους τύπο.

Ένα είδος της ήταν και η εκατόμβη:Έλεγχος
Ανάμεσα στα άλλα, η λέξη αυτή δήλωνε και τη θρησκευτική πομπή προς κάποιο ναό:Έλεγχος
Η προσευχή αυτή συνοδευόταν συχνά και από κάποιο τάμα:Έλεγχος
Η προφητεία, ο χρησμός, αλλά και η αντίστοιχη ικανότητα:Έλεγχος
ΑπάντησηΒοήθεια στην πληκτρολόγηση

πρόσοδος (σημασίες λέξεων) [Επίπεδο Α]

Άσκηση 9η

Σε ποιο/α από τα παρακάτω χωρία η λέξη πρόσοδος χρησιμοποιείται με τη σημασία που έχει στο κείμενό μας;

ΙΣΟΚΡ 7.84 τήν τε πρόσοδον ἐποιησάμην καὶ τοὺς λόγους εἴρηκα τούτους.
ΙΣΟΚΡ 7.15 τοὺς λόγους μέλλω ποιεῖσθαι καὶ τὴν πρόσοδον ἀπεγραψάμην.
ΙΣΟΚΡ 5.32 τοῦ γένους ὑμῶν τιμῶσι καὶ ταῖς προσόδοις καὶ ταῖς θυσίαις μᾶλλον ἢ τοὺς θεοὺς
ΙΣΟΚΡ 7.3 τούτῳ χρώμενοι τῷ λογισμῷ καὶ τῆς ἐμῆς προσόδου καταφρονεῖτε
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 10η

Να επιλέξεις από τον κατάλογο τη σημασία της λέξης πρόσοδος σε καθένα από τα χωρία της στήλης Α (Τρεις σημασίες περισσεύουν).

ΑΒ
ΙΣΟΚΡ 7.1 Πολλοὺς ὑμῶν οἶμαι θαυμάζειν ἥντινά ποτε γνώμην ἔχων περὶ σωτηρίας τὴν πρόσοδον ἐποιησάμηνΈλεγχος
ΙΣΟΚΡ 8.21 ὀψόμεθα δὲ τὴν πόλιν διπλασίας μὲν ἢ νῦν τὰς προσόδους λαμβάνουσαν, μεστὴν δὲ γιγνομένηνΈλεγχος
ΛΥΣ 24.6 πρόσοδος δέ μοι οὐκ ἔστιν ἄλλη πλὴν ταύτης, ἣν ἐὰν ἀφέλησθέ με, κινδυνεύσαιμ' ἂν ὑπὸ τῇ δυσχερεστάτῃ γενέσθαι τύχῃ.Έλεγχος
Απάντηση

Ερμηνευτικά

Τρόποι και μέσα πειθούς (ΛΥΣ 6.33-34) [Επίπεδο Α]

Άσκηση 11η

Με βάση όσα διάβασες στο κείμενο, να επιλέξεις τον/τους ορθό/ούς από τους παρακάτω ισχυρισμούς:

Ο Ανδοκίδης είχε βοηθήσει κάποτε στον εντοπισμό ανθρώπων που είχαν βλάψει την πόλη, άρα πρέπει να αγνοηθούν τα υπόλοιπα παραπτώματά του.
Είναι θράσος να διεκδικεί ο Ανδοκίδης ρόλο στην πολιτική ζωή της πόλης.
Ο Ανδοκίδης μπορεί να συνεχίσει απρόσκοπτα την πολιτική του δραστηριότητα, χάρη στην ανεξικακία των θεών.
Παρά τον πρότερο βίο του, ο Ανδοκίδης, όπως κάθε πολίτης, υποχρεούται να αναλάβει τα αξιώματα που θα του ανατεθούν.
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 12η

Να επιβεβαιώσεις ή να αναιρέσεις την αλήθεια των παρακάτω ισχυρισμών:

Βοήθεια

Άσκηση 1η

Ο ομιλητής προσπαθεί να πείσει, διηγούμενος σε αυτό το σημείο με λεπτομέρειες τα γεγονότα που σχετίζονται με την υπόθεση.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 2η

Στο απόσπασμά μας ο ρήτορας μεταχειρίζεται ως μέσα πειθούς κάποιες από τις λεγόμενες άτεχνες αποδείξεις.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 3η

Ο ρήτορας χρησιμοποιεί στο συγκεκριμένο απόσπασμα ενθυμήματα και παραδείγματα, για να πείσει τους ακροατές του.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 4η

Ο ρήτορας δίνει στο απόσπασμά μας έμφαση στην ηθοποιία του κατηγορουμένου.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση

Άσκηση 5η

Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο ρήτορας προσπαθεί να πείσει παραθέτοντας πληθώρα επιχειρημάτων και τεκμηρίων.

ΣΩΣΤΟ
ΛΑΘΟΣ
ΈλεγχοςΑπάντηση