Ερμούπολη

Ερμούπολη της Σύρου

Συγκρότηση ενότητας: Έφη Πέτκου

Βιβλιογραφικές Πληροφορίες

Κατάλογος λογοτεχνικών κειμένων για την Ερμούπολη

1. Αθανασιάδης Τάσος, Η Αίθουσα του Θρόνου, Εστία, Αθήνα 182004 (443 σελς),
2. Ασημακόπουλος Κώστας, Οι βραδυνές καμπάνες, Χαζηνικολής, Αθήνα χ.χ.έ., 21990 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο, Αθήνα 2003, 222-229.
3. Βικέλας Δημήτριος, Η ζωή μου: Παιδικαί αναμνήσεις - νεανικοί χρόνοι, Κατάστημα Συλλόγου Προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Εν Αθήναις 1908 [http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/4/f/9/metadata-250-0000000.tkl].
4. Βικέλας Δημήτριος, «Φίλιππος Μάρθας», «Η άσχημη αδελφή» (διηγήματα) στο Διηγήματα, Ανέστης Κωνσταντινίδης, Εν Αθήναις 1897. [http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/b/b/a/metadata-141-0000139.tkl]
5. Βικέλας Δημήτριος, Λουκής Λάρας, Γεώργιος Κασδόνης, Εν Αθήναις 1892. [http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/d/d/5/metadata-181-0000346.tkl]
6. Βογαζιανός Ευάγγελος, «Σύρα» (ποίημα), Σε πρώτο πρόσωπο, Σμυρνιωτάκης, Αθήνα 1991 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 159-160.
7. Γιοφύλλης Φώτος, «Σύρα», περ. Αναγέννησις (Ερμούπολη), τ. 18, 1.1.1919 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 139.
8. Γκωτιέ Θεόφιλος, «[Η Σύρος περί τα μέσα του 19ου αιώνος] (απόσπασμα)», μτφρ. Χρήστος Ι. Νικολαΐδης, Κυκλαδικόν Ημερολόγιον (1908), αναδημ. στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 57-63.
9. Γλέζος Πέτρος, Τα απομνημονεύματα ενός κυρίου και άλλα διηγήματα, Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 1986, 14-17.
10. Δήμου Νίκος, «Οι εξωγήινοι», Η χαμένη τάξη, Νεφέλη Αθήνα 1985, 14-17.
11. Δούναβη Λουκρητία , Το βυσσινί φουστάνι (συλλογή διηγημάτων), Το ροδακιό, Αθήνα 2001, «Ο γάμος» (64-67), «Η ζωή μια παράσταση» (71-72).
12. Δρακάκης Ανδρέας Θ. , «Διασωθέν απόσπασμα απ’ το ημερολόγιό μου», εφ. Ελευθερία (Ερμούπολη), 31.12.1944 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 145-147.
13. Ελευθερίου Μάνος, «Εν Ερμουπόλει» (ποίημα), Το νεκρό καφενείο, Καστανιώτης, Αθήνα 1997, 50.
14. Ελευθερίου Μάνος, Ο καιρός των χρυσανθέμων, Μεταίχμιο, Αθήνα 2004.
15. Ευάγελλος Βογαζιανός, «Ανέφικτα» (ποίημα), αναδημ. στο Μ. Φρέρης, «Η Σύρα στη λογοτεχνία (Πρόταση περιγράμματος)», Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 249-273: 271-272.
16. Κάλας Νικόλαος, «Δεύτερο βιβλίο» (ποίημα), Γραφή και Φως, Ίκαρος, Αθήνα 1983, 95-96.
17. Καραγάτσης Μ. , Η μεγάλη χίμαιρα, Εστία, Αθήνα 171995 (17η 321 σελς)
18. Καραγάτσης Μ., Η μεγάλη χίμαιρα, Εστία, Αθήνα 1995 (17η έκδ. – 321 σελ.), 277-281.
19. Κουκούλας Λέων, «Ένα πρωί» (ποίημα), Ένα πρωί, τυπ. Πυρσός, Αθήνα 1934 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 142.
20. Μαντά Δήμητρα, «Ερμούπολη» (ποίημα), Μνήμη κατόπτρων Σικυώνος, 1990, και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 161.
21. Μπάρας Αλέξανδρος, «Επίθυρα χεράκια» (ποίημα, απόσπασμα), Ποιήματα 1933-1953, Ίκαρος, Αθήνα 1953, και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 143.
22. Μπαστιάς Κωστής , «Η Σύρα», περ. Ελληνικά Γράμματα, τ. 41, 15.2.1929 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 113-119.
23. Μπούμη – Παπά Ρίτα, Η Χρυσώ, Καρανάσης, Αθήνα 1984 (188 σελς),
24. Μωραϊτίδης Αλέξανδρος, «Εις την Σύρον (1902)», Με του βορηά τα κύματα. Ταξίδια, περιγραφαί, εντυπώσεις, Αθήνα 1902 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 101-110.
25. Νερβάλ Ζεράρ ντε, «Οι μύλοι της Σύρας», Ταξίδι στην Ανατολή, μτφρ. Πωλίνα Πεφάνη, Στοχαστής, Αθήνα 2000:
http://old.eyploia.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=2032
26. Ουράνης Κώστας, Ταξίδια στην Ελλάδα, Οι φίλοι του βιβλίου, Αθήνα 1949 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 123-127.
27. Παναγιωτόπουλος Ι. Μ. , [Για την Ερμούπολη], Μορφές της ελληνικής γης, Φιλιππότης, Αθήνα 21988 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 182-185.
28. Πατεράκη Γιολάντα, Η Αρχόντισσα του Αιγαίου (Σύρα), Νικόδημος, Αθήνα 2000, 47-58.
29. Ραγκαβής Κλέων , «Ηι Συριαναίς» (ποίημα), Άλγη – Λυριακαί ποιήσεις, Λειψία (1893) και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 121-122.
30. Ροΐδης Εμμανουήλ, «Ιστορία ενός αλόγου» (διήγημα), Εμ. Ροΐδη Άπαντα, τόμ. Ε΄, φιλ. επιμ. Άλκη Αγγέλου, Ερμής, Αθήνα 1978 (450 σελς), 18-31.
31. Ροΐδης Εμμανουήλ, «Ψυχολογία συριανού συζύγου», «Το παράπονο του νεκροθάπτου», «Ιστορία ενός σκύλου», «Ιστορία μιας γάτας», «Ιστορία ορνιθώνος», «Το ξεστούπωμα» (διηγήματα), Εμ. Ροΐδη Άπαντα, τόμ. Ε΄, φιλ. επιμ. Άλκη Αγγέλου, Ερμής, Αθήνα 1978 (450 σελς), 37-55. http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?id=303&author_id=73
32. Ρούσσος Ευάγγελος Ν., «[Ο Απόλλων με τα πολύφωτα…]» (ποίημα), αναδημ. στο Μάρκος Δ. Φρέρης, «Η Σύρα στη λογοτεχνία (Πρόταση περιγράμματος)», περ. Άποψη (Δεκαπενθήμερη Εφημερίδα της Σύρου), αρ. 160 (14.1.2006) και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 249-273: 270.
33. Σουρής Γεώργιος, «Εγώ – Εις Ρωσίαν» (ποίημα), Ποιήματα 1882-1887 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 65-68.
34. Συγγρός Ανδρέας, Απόσπασμα για την Σύρο από τα Απομνημονεύματα (1908) και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 25-31.
35. Φρέρης Βελισσάριος, «Το ψέμα του Νικόλα», Συριανές ηθογραφίες, Καλός Τύπος, 1970 και στο Ερμούπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, ό.π., 169-179.

Βιβλιογραφία για τη Σύρο-Ερμούπολη (μη λογοτεχνικά κείμενα)

Αβούρης Σπύρος Ν., Σύντομος εκκλησιαστική ιστορία της νήσου Σύρου, Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών, Εν Αθήναις 1967.

Αγριαντώνη Χριστίνα, Οι απαρχές της εκβιομηχάνισης στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, Ιστορικό Αρχείο – Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1986.

___, «Η θέση της Ερμούπολης στην ελληνική οικονομία τον 19ο αιώνα. Οι παγίδες των πηγών», Τα ιστορικά, τ. 1, Αθήνα 1983, 193-199.
___, «Προσαρμογές του επιχειρηματικού κόσμου της Ερμούπολης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα», Σύρος και Ερμούπολη. Συμβολές στην ιστορία του νησιού, 15ος-20ος αι., Χρίστινα Αγριαντώνη & Δημήτρης Δημητρόπουλος (επιμ.), ΙΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2008, 143-153.
Αγριαντώνη Χριστίνα & Φενερλή Αγγελική, Ερμούπολη-Σύρος. Ιστορικό Οδοιπορικό, Αθήνα 2000.
Αμπελάς Τιμολέων Δ. , Ιστορία της νήσου Σύρου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερον, τόμοι 2, Εν Ερμουπόλει Σύρου 1874, ανατύπωση Χρ. Α. Καλημέρη, Ερμούπολη 1998.

Βαφίας Σταύρος, Το πρώτον εν Ερμούπολει Ναυτιλιακόν Συνέδριον το έτος 1902, τυπ. Εμ. Ροδάκη, Αθήνα 1972.

Γαβαλά Πέπη, Γαρέζου Ελένη , Τα γλυπτά μνημεία του Κοιμητηρίου Αγίου Γεωργίου – Ερμούπολη Σύρου, Υπουργείο Αιγαίου – Δήμος Ερμούπολης, έκδ. Γνώση, Αθήνα 1994.
Γερασιμίδης Κ.- Μονογυιός Ε., Το πανόραμα της Σύρου, Σύρος 1933.
Για τη Μαρίκα Κοτοπούλη και το θέατρο στην Ερμούπολη, Πρακτικά Συμποσίου (Ερμούπολη, Αύγουστος 1994), Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, Αθήνα 1996.
Δρακάκης Ανδρέας Θ., Η Σύρος επί Τουρκοκρατίας, τυπ. Θάρρους, Εν Ερμουπόλει Σύρου 1948 (Α΄ τόμος), 1967 (Β΄ τόμος).
___, Νέστωρ Φαζιώλης: ένας Έλλην Κοντοτιέρος στα χρόνια της Ελληνικής Επαναστάσεως, χ.ε.ο., Σύρος 1958.
___, «Η πειρατεία εις τάς Κυκλάδας κατά την Επανάστασιν του 1821», Μνημοσύνη, τόμ. 5, 1974-75, 325-365.
___, «Πρωτότυποι νομικοί θεσμοί εις την οικιζόμενην Ερμούπολιν (1821-1830)», Επετηρίς του Κέντρου Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου της Ακαδημίας Αθηνών, 18, 1971, 169-220.
___, Ιστορία του οικισμού της Ερμουπόλεως (Σύρας), 1821-1825, Αθήνα, τ. Α΄, 1979 & τ. Β', 1983.
___, «Το ξεκίνημα του Νεοελληνικού Θεάτρου, Ερμούπολις – Σύρα 1826-1831», Δελτίον Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδας, τόμ. 22, Αθήνα 1979.
Δρίσκος Θωμάς, Η πορνεία στην Ερμούπολη τον 19ο αιώνα, έκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2002.
Ιερώνυμος,Δημήτριος Γεωργ., Η Νυφούλα του Αιγαίου (Ερμούπολις - Σύρος): η πόλις του φωτός και της δράσεως, της αρχοντιάς και του μεγαλείου, έκδ. εφ. Ελεύθερος Κόσμος, Αθήνα 1958.
Ελευθερίου Μάνος, Ενθύμιον Σύρου, έκδ. Γνώση, Αθήνα 1993.
___, Το θέατρο στην Ερμούπολη τον εικοστό αιώνα (1901-1921), Α΄-Δ΄ τόμοι, Δήμος Ερμούπολης, 1993-2000.
___, Νεοκλασική Ερμούπολη, Κτηματική Τράπεζα, Αθήνα 1998.
___, Μια πόλη, ένας συγγραφέας, επιμ. Μισέλ Φάις, έκδ. Μίνωας, Αθήνα 2002.
Ζωγραφάκης Ν. Γ., Η Ερμούπολις (μετ’ εικόνος), υπό εμπορικήν, βιομηχανικήν, ναυτιλιακήν έποψιν (έκδ. υπέρ των παθόντων εκ του σεισμού ανά την Ν. Δ. Πελοπόννησον), πρόλ. Β. Γαβριηλίδη, Εν Αθήναις 1886.
Καρδάσης Βασίλης Α., Σύρος: σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου (1832-1857), Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 2003
Κατσίγιαννη Ιωάννα, Βιομηχανικά κτίρια στην Ερμούπολη, Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ, Αθήνα 2000.
Kolodny Emile, «Ερμούπολις-Σύρος. Γέννησις και εξέλιξις μιας ελληνικής νησιωτικής πόλεως». Επετηρίδα Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, 1969, 249-286.
Κορρές Στυλιανός, Τα κατά την ίδρυσιν του Γυμνασίου Σύρου, Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών, Αθήνα 1962.
Κυριαζόπουλος Βασίλειος Δ., Οι Συριανοί του 1868 παρακολουθούν μια ελληνοτουρκική ναυμαχία, έκδ. εφ. Κυκλαδικόν Φως, Αθήνα 1975.
Λούκος Χρήστος, Πεθαίνοντας στη Σύρο τον 19ο αιώνα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2000.
___,«Επιδημία και κοινωνία. Η χολέρα στην Ερμούπολη (1854)», Μνήμων, τ. 14, 1992, 49-61.
___, «Ερμούπολη. Μία ελληνική πόλη σε παρακμή στο β΄μισό του 19ου αιώνα». Νεοελληνική πόλη. Οθωμανικές κληρονομιές και ελληνικό κράτος. Πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου Ιστορίας, Β΄, ΕΜΝΕ, Αθήνα 1985, 591-601.
___, «Οι συμβολαιογράφοι της Ερμούπολης-Σύρου (19ος αιώνας)», Μνήμων, τ. 12, 253-264.
___, «Τα έκθετα βρέφη της Ερμούπολης. Τα πρώτα θύματα της παθολογίας μίας κοινωνίας;», Αφιέρωμα στον πανεπιστημιακό δάσκαλο Βασ. Βλ. Σφυρόερα από τους μαθητές του, Αθήνα 1992, 247-264.
Λούκος Χρήστος, Χιέταλα Τάινα, Ψιλοπούλου Αγγελική, Η Βιβλιοθήκη Σταύρου Ι. Βαφία, Κατάλογος, Δήμος Ερμούπολης, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Αθήνα 2001.
Λούκος Χρήστος & Πολέμη Πόπη, Οδηγός του Δημοτικού Αρχείου Ερμούπολης, 1821-1949, Αθήνα, 1987.
Λούκος Χρήστος & Σαμίου Δήμητρα, «Οικονομικές συμπεριφορές, ψυχολογία και βιοτικό επίπεδο ενός συριανού τοκιστή: Στέφανος Δ. Ρήγας», Θεωρία και μελέτες ιστορίας, 11, ΕΜΝΕ-Μνήμων, Αθήνα 1991.
Νικολάου Δέσποινα, «Αναζητώντας τους εργάτες στη Σύρο του 19ου αιώνα». Αδημοσίευτη Μεταπτυχιακή Εργασία, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ρέθυμνο 2004.
Μακρυμίχαλος Στέφανος Ι., Η Πνευματική ζωή εις την Σύρον κατά το 1834: (έν ανέκδοτον γράμμα του Νεόφυτου Βάμβα), Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών, Αθήνα 1962.
Ματθαίου Άννα – Πάτσιου Βίκυ, Η Βιβλιοθήκη του Γυμνασίου Σύρου, Κατάλογος εντύπων (1526-1926), Επιστημονικό και Μορφωτικό Ίδρυμα Κυκλάδων, Ερμούπολη 1989.
Παπαδάκης Κωνσταντίνος Γ., Πέτρος Κοσκορόζης : εξέχουσα αγαθοποιός φυσιογνωμία της Σύρου, τυπ. Ναξιακή Πρόοδος, Νάξος 1966.
Παπαδοπούλου Κοντοπόδη Ελένη, Από τους ανεμοφράκτες στα θερμοκήπια: η συμβολή του Παύλου Κούπερς, Αγροτικός Σύλλογος Πάγου - Γαλησσά Δήμου 'Ανω Σύρου, Δήμος Ιεράπετρας, Ηράκλειο 2003.
Πελοποννήσιος Μάρκος Β., Χρονικά του Γυμνασίου Αρρένων Σύρου, τυπ. Φρέρη, Σύρος 1962.
Ρόμβος Τέος, Ίχνη: το λίθινο χρονικό της Σύρου, Υπουργείου Αιγαίου, Αθήνα 2002.
Σιδέρης Ιωάννης Π., «Οι Ζεϊμπέκ, Έθιμα των Απόκρεων εν Σύρω», Λαογραφία 1912-13.
Σύρος και Ερμούπολη. Συμβολές στην ιστορία του νησιού, 15ος – 20ος αιώνας (συλλογικό), ΕΙΕ, Αθήνα 2008. Περιέχονται τα κείμενα:

Α. Ο χώρος και οι άνθρωποι
- Γιώργος Τόλιας, «Γύρω από έναν στίχο του Βιργίλου. Η Σύρος στα Νησολόγια, 15ος-17ος αιώνας»
- Ιόλη Βιγγοπούλου, «Η Σύρος στους περιηγητές; Οι περιηγητές για τη Σύρο; Εξαιρέσεις και μικροϊστορίες»
- Δημήτρης Δημητρόπουλος, «Ένα συριανό κτηματολόγιο του 19ου αιώνα»
- Αγγελική Φενερλή, «Νέα στοιχεία για την πρώτη εγκατάσταση των προσφύγων στην Ερμούπολη»
- Θωμάς Δρίκος, «Πολιτικές έριδες στην Ερμούπολη της Σύρου επί δημαρχίας Δημητρίου Βαφιαδάκη»
- Χρήστος Λούκος, «Μερικές επισημάνσεις για τους κατοίκους της Ερμούπολης τον 19ο αιώνα: γεωγραφική προέλευση, εγκατάσταση στο χώρο, επαγγέλματα, κοινωνικές σχέσεις»

Β. Οικονομικές λειτουργίες
- Κατερίνα Παπακωνσταντίνου, «Επικοινωνία και ταχυδρομεία στη Σύρο τον 19ο αιώνα»
- Μαρία Χριστίνα Χατζηιωάννου, «"Σύρος, το Λίβερπουλ της Ελλάδος". Συγκρότηση και ανάπτυξη δύο εμπορικών λιμανιών του 19ου αιώνα».
- Χριστίνα Αγριαντώνη, «Προσαρμογές του επιχειρηματικού κόσμου της Ερμούπολης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα»
- Λήδα Παπαστεφανάκη, «Το "πατρικό ενδιαφέρον" των βιομηχάνων και η διαχείριση της εργασίας στην κλωστοϋφαντουργία Καρέλλα (Ερμούπολη, πρώτο μισό του 20ού αιώνα»
- Μαρία Μαυροειδή, «Εισαγόμενη και εγχώρια τεχνολογία στη βιομηχανία της Ερμούπολης την περίοδο του Μεσοπολέμου»

Γ. Λογοτέχνες του τόπου - Ο τόπος στη λογοτεχνία
- Αλέξης Πολίτης, «Ποίηση στην Ερμούπολη, 1830 - 1880. Από την ισχνή έξαρση στη σταδιακή εξαφάνιση».
- Νάσια Γιακωβάκη, «Δημήτριος Βικέλας. Ένας Ερμουπολίτης; Σκέψεις για την πρώτη γενιά Ελλήνων πολιτών».
- Ράνια Πολυκανδριώτη, «Όψεις της Ερμούπολης στην πεζογραφία. Ελληνικότητα ή κοσμοπολιτισμός;».

Στέφανος Κλων, Επιγραφαί της νήσου Σύρου, Εν Αθήναις 1875.
Τραυλός Ιωάννης, Κόκκου Αγγελική, Ερμούπολη. Η δημιουργία μιας νέας πόλης στη Σύρο στις αρχές του 19ου αιώνα, Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1980.
Φενερλή Αγγελική, «Η υποδοχή του ατμού στην Ερμούπολη απο τους παραδοσιακούς ξυλοναυπηγούς τον ΙΘ΄αιώνα», Kostas Damianidis (επιμ.), Shipbuilding and Ships in the eastern Mediterranean during the 18th and 19th centuries, Χίος 1999, 121-128.
___,«Les premiers constructeurs de navires à Hermoupolis (île de Syra), 1823-1835», Kostas Damianidis (επιμ.), The evolution of wooden shipbuilding in the Eastern Mediterranean during the 18th and 19th centuries. First International Workshop, Αθήνα, 1993, 25-31.
___, «Ο καλλωπισμός της πόλης. Ένας πρωτότυπος συμμετοχικός τρόπος χρηματοδότησης δημοσίων κτιρίων στην Ερμούπολη (19ος αι.)», Η πόλη στους νεότερους χρόνους. Μεσογειακές και Βαλκανικές όψεις (19ος -20ος αι.), Πρακτικά Β΄Διεθνούς Συνεδρίου, ΕΜΝΕ, Αθήνα 2000, 173-182.
___, «Σχέδια της Ερμούπολης και η έναρξη του σχεδίου πόλης», Ανακοίνωση στα Σεμινάρια της Ερμούπολης, 2005.
___, «Τα πρώτα βήματα οικοδόμησης της Ερμούπολης», Ανακοίνωση στα Σεμινάρια της Ερμούπολης, 2006.
Φραγκίδης Ανδρέας Κ., Η νήσος Σύρος υπό τοπογραφικήν, κλιματολογικής και ιατρικήν έποψιν, Εν Ερμουπόλει Σύρου 1894.
Χατζηγεωργίου Μιχαήλ Π., Η Σύρα και οι Νεοέλληνες Λογοτέχνες: 1827 – 1945, Δημοτική Βιβλιοθήκη Δήμου Ερμούπολης, Σύρος 2003.
Χούμης Ανδρέας Κ., «Περί τυπογραφίας εν Σύρω» (1901), Ημερολόγιον της Σύρου, έκδ. Αντ. Π. Φουστάνου, Ερμούπολη 1902.