Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

2. Ασύγχρονη ηλεκτρονική επικοινωνία

Στο ερωτηματολόγιο υπήρχε μια ομάδα ερωτήσεων που απέβλεπε στη διερεύνηση της έκτασης και της ποιότητας της χρήσης της ασύγχρονης επικοινωνίας από τα παιδιά, πρωτίστως της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και δευτερευόντως της στιγμιαίας επικοινωνίας μέσω (γραπτών μηνυμάτων με το κινητό τηλέφωνο (SMS).

Το πρώτο από τα ερωτήματα είναι γενικό και αποβλέπει στο να αποτυπώσει την έκταση της χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Το ερώτημα ήταν το εξής:

Χρησιμοποιείς τον υπολογιστή για να επικοινωνείς μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail);

ΑΝ ΟΧΙ, ΠΗΓΑΙΝΕ ΣΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ 48

1. Ναι
2. Όχι
3. Πολύ σπάνια

Από την απάντηση φαίνεται ότι η αξιοποίηση της αλληλογραφίας μέσω Η/Υ δεν είναι από τις πιο αγαπημένες δραστηριότητες των παιδιών. Απολύτως καταφατική απάντηση δίνει το 1/3 (35,3%), απόλυτη άρνηση το μισό περίπου ποσοστό από το δείγμα μας (48,1%) και το 16,5% δηλώνει ότι το αξιοποιεί πολύ σπάνια.

Η επόμενη ερώτηση απέβλεπε στην καταγραφή των αποδεκτών των μηνυμάτων και ήταν η εξής:

Σε περίπτωση που χρησιμοποιείς το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αυτό γίνεται (σημείωσε με ένα √ αυτό που ανταποκρίνεται σε εσένα για καθεμιά από τις παρακάτω κατηγορίες):

Η ερώτηση απέβλεπε σε μια ακριβέστερη καταγραφή των αποδεκτών των ηλεκτρονικών μηνυμάτων των παιδιών. Στον πίνακα 8.11., πρώτη σειρά, βλέπουμε ότι ένα ποσοστό που κυμαίνεται στο 44,2% όσων απάντησαν δηλώνει ότι αξιοποιεί το ΗΛΤΑ (Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο) συχνά και ένα 39,3% λίγες φορές, προκειμένου να επικοινωνήσει με φίλους, γνωστούς και συγγενείς από την ίδια πόλη. Παραπλήσια είναι και τα ποσοστά (39,8% πολύ συχνά και 41,3% λίγες φορές) των παιδιών που δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν το ΗΛΤΑ για επικοινωνία με φίλους εντός της Ελλάδας.

Πρόβλημα φαίνεται να υπάρχει με την επιλογή που έγινε στην τρίτη σειρά. Ο στόχος του υποερωτήματος ήταν να διαπιστώσουμε αν παιδιά δίγλωσσα χρησιμοποιούν το ΗΛΤΑ, προκειμένου να επικοινωνήσουν με φίλους και συγγενείς από τη χώρα τους. Το αποτέλεσμα φαίνεται περίεργο, από τη στιγμή που το ποσοστό των παιδιών που δηλώνει ότι επικοινωνεί ηλεκτρονικά με φίλους και συγγενείς από τη χώρα του υπερβαίνει τον αριθμό των παιδιών που είναι δίγλωσσα. Αν δούμε συγκριτικά τον πίνακα αυτόν με εκείνον που αποτυπώνει τη μητρική γλώσσα των παιδιών, θα διαπιστώσουμε ότι ένας αριθμός παιδιών με μητρική γλώσσα την ελληνική δηλώνει ότι επικοινωνεί με φίλους και συγγενείς από τη χώρα από την οποία κατάγεται. Εξετάζοντας προσεχτικά τις απαντήσεις, θα δει κανείς ότι ένα μέρος των παιδιών κατανόησε την ερώτηση, γι' αυτό και είναι πράγματι υψηλότερο το ποσοστό των δίγλωσσων παιδιών που επιλέγουν την απάντηση αυτή. Η λαθεμένη αυτή απάντηση οφείλεται προφανώς στο γεγονός ότι ένα μέρος των μαθητών συμπλήρωσε το ερώτημα χωρίς να διαβάσει τη διευκρίνιση που βρίσκεται μέσα σε παρένθεση και συμπλήρωσε μηχανικά την απάντηση.

Τέλος, ένα μικρότερο ποσοστό, περίπου στο 26,2% συχνά και 37,4% λίγες φορές από όσα παιδιά απάντησαν, δηλώνει ότι επικοινωνεί μέσω ΗΛΤΑ με παιδιά από άλλες χώρες.

Από τις συνεντεύξεις φαίνεται ότι τα περισσότερα παιδιά έχουν βασικές γνώσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ώστε να είναι σε θέση να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά μηνύματα (e-mails). Αρκετοί από αυτούς όμως δεν το χρησιμοποιούν, γιατί δεν υπάρχουν λόγοι, όπως δηλώνουν, ή το χρησιμοποιούν σπάνια. Κάποιοι έχουν προσωπικό λογαριασμό, αλλά δεν τον χρησιμοποιούν, ενώ κάποιοι άλλοι λένε ότι τον χρησιμοποιούσαν παλιότερα. Οι περισσότεροι που δηλώνουν χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου λένε ότι επικοινωνούν κυρίως με φίλους (π.χ. ΣΥΝ 10, 15, 24, 32, 34, 35, 43, 49, 59, 62) και λιγότερο με συγγενείς, ξαδέρφια, θείους ή αδέρφια (π.χ. ΣΥΝ 21, 56). Διαπιστώνεται, επίσης, ότι στα e-mails αρκετοί/ές μαθητές/τριες ανταλλάσσουν μουσική, εικόνες και φωτογραφίες.

Υπάρχουν μερικά παιδιά που χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο σε μεγάλη έκταση. Για παράδειγμα, η μαθήτρια ιδιωτικού σχολείου στη ΣΥΝ 3 έχει τρεις λογαριασμούς ΗΛΤΑ που χρησιμοποιεί ανάλογα με τους αποδέκτες. Ακόμη, ο μαθητής ρωσικής καταγωγής στη ΣΥΝ 22 χρησιμοποιεί καμιά δεκαριά ηλεκτρονικές διευθύνσεις, μία για κάθε φίλο. Μερικοί μαθητές διατηρούν ηλεκτρονική αλληλογραφία για σχολικούς λόγους. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της μαθήτριας στη ΣΥΝ 19 που δήλωσε ότι έκανε χρήση του ΗΛΤΑ για ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής του σχολείου, αλλά και η μαθήτρια στη ΣΥΝ 2 για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα του σχολείου της στο οποίο συμμετείχε. Ακόμη, ο μαθητής στη 48 δήλωσε ότι επικοινωνούσε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με έναν γνωστό του, για να αντλήσει πληροφορίες για την εργασία του στο μάθημα της Τεχνολογίας.

Από τις συνεντεύξεις, διαπιστώθηκε ότι δίγλωσσα παιδιά μεταναστών επικοινωνούν με συμπατριώτες φίλους τους στη γλώσσα καταγωγής τους (π.χ. ο μαθητής από τη Βουλγαρία στη ΣΥΝ 43 και ο ρωσικής καταγωγής στη ΣΥΝ 22). Μερικοί μαθητές επικοινωνούν και στα αγγλικά σε μερικά e-mails, με γνωστούς τους από το εξωτερικό (π.χ. ΣΥΝ 4, 16, 21).

Από τις μελέτες περιπτώσεων ένας σημαντικός αριθμός παιδιών δηλώνουν ότι χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (ΜΠ 1, 3, 5, 6, 9, 13, 14, 16, 19, 20, 21, 23), για να επικοινωνήσουν κυρίως με φίλους και συγγενείς από την Ελλάδα (ΜΠ 3, 9) και σε κάποιες περιπτώσεις (ΜΠ 5, 6,14) με φίλους από άλλες χώρες. Ωστόσο, ανάμεσά τους υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών (ΜΠ 19, 20, 21) που το χρησιμοποιούν σπάνια ή σχεδόν καθόλου. Σε μία περίπτωση (ΜΠ 23) η επικοινωνία μέσω ΗΛΤΑ ήταν αγαπημένη ενασχόληση κατά το παρελθόν, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει εγκαταλειφθεί. Τέλος, σε μία περίπτωση (ΜΠ 16) τα ΗΛΤΑ προτιμώνται μόνο για ένα συγκεκριμένο σκοπό, την αποστολή πληροφοριών στο μαθητή (οι πληροφορίες αφορούν ηλεκτρονικά παιχνίδια, με τα οποία ασχολείται συστηματικά ο μαθητής).

Προτιμήσεις σε μέσο γραπτής επικοινωνίας

Η επόμενη σειρά ερωτήσεων απέβλεπε στην αποτίμηση των προτιμήσεων που έχουν τα παιδιά στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας. Με το επόμενο, ειδικότερα, ερώτημα καλούνταν τα παιδιά να δηλώσουν τη συχνότητα της χρήσης διάφορων μέσων επικοινωνίας κατά την τελευταία εβδομάδα.

Την τελευταία βδομάδα…

(βάλε ένα √ για να δείξεις τη συχνότητα)

Από τους πίνακες που ακολουθούν είναι προφανές ότι τα SMS αποτελούν με μεγάλη διαφορά το πιο προσφιλές μέσο ηλεκτρονικής επικοινωνίας για τα παιδιά. Συγκεκριμένα, το 65,5% των παιδιών δηλώνει ότι έστειλε την προηγούμενη βδομάδα περισσότερα από 10 στιγμιαία μηνύματα μέσω κινητού και ένα μικρό ποσοστό 7,6% ότι δεν έστειλε κανένα. Από τις άλλες απαντήσεις επιβεβαιώνεται αυτό που είχαμε επισημάνει και από άλλες απαντήσεις, ότι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και η σύγχρονη γραπτή επικοινωνία δεν αποτελούν δημοφιλείς τρόπους επικοινωνίας.

Από το ποιοτικό μέρος της έρευνας διαθέτουμε αρκετά στοιχεία που εμπλουτίζουν αρκετά την εικόνα της ενότητας αυτής. Στις συνεντεύξεις οι μαθητές/τριες στην πλειονότητά τους δηλώνουν καθημερινή ανταλλαγή μηνυμάτων SMS μέσω κινητού. Συγκεκριμένα, όσοι χρησιμοποιούν κινητό στέλνουν έστω και λίγα μηνύματα την ημέρα ή την εβδομάδα. Οι περισσότεροι, ωστόσο, φαίνεται ότι ανταλλάσσουν περίπου 5-10 μηνύματα την ημέρα, για να επικοινωνήσουν με φίλους/ες τους. Σε μερικές περιπτώσεις η χρήση ποικίλλει πολύ και μπορεί να φτάσει έως και τα 100-150 μηνύματα κυρίως για λόγους συναισθηματικής επικοινωνίας με άτομο του αντίθετου φύλου (π.χ. ΣΥΝ 18, 26).

Και από τις μελέτες περιπτώσεων φαίνεται ξεκάθαρα ότι το κινητό τηλέφωνο και συγκεκριμένα τα SMS είναι το πιο προσφιλές μέσο ηλεκτρονικής επικοινωνίας για τα παιδιά. Όλα τα παιδιά διαθέτουν κινητό τηλέφωνο και το χρησιμοποιούν για να στείλουν SMS. Για παράδειγμα, η ΜΠ 1 και η ΜΠ 5 αποστέλλουν τριάντα περίπου SMS την ημέρα, η ΜΠ 6 και 20 δέκα, ενώ η 7 και η 11 τρία με τέσσερα την εβδομάδα. Μάλιστα είναι εκπληκτική η ταχύτητα με την οποία γράφουν (π.χ. ΜΠ 2, 7). Μόνο σε μία περίπτωση (ΜΠ 17) δεν προτιμάται η επικοινωνία μέσω SMS. Η επικοινωνία μέσω chat rooms και e-mails, για την οποία έγινε λόγος παραπάνω, είναι σαφέστατα λιγότερο συχνή και αφορά μικρότερο αριθμό παιδιών.

Συμπεράσματα από την ενότητα

Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι και η ασύγχρονη γραπτή επικοινωνία μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όπως και η σύγχρονη γραπτή επικοινωνία μέσω των chat rooms, δεν είναι από τις ιδιαίτερα δημοφιλείς ασχολίες των παιδιών. Προκύπτει επίσης ότι από τα μέσα γραπτής επικοινωνίας το πιο δημοφιλές είναι το κινητό τηλέφωνο και τα SMS, το οποίο χρησιμοποιείται σε πολύ μεγάλη έκταση και σε καθημερινό επίπεδο.