Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

6. Συμμετοχή στη διαμόρφωση περιεχομένου στο διαδίκτυο και αλλόγλωσσες πρακτικές γραμματισμού.

Είναι γνωστό ότι το διαδίκτυο δεν είναι απλώς ένας χώρος παθητικής υποδοχής και άντλησης πληροφοριών, αλλά παρέχει και τη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής και διαμόρφωσης του περιεχομένου του. Το επόμενο ερώτημα είχε διπλό στόχο: να ελέγξει τη συμμετοχή των παιδιών σε πρακτικές αυτής της κατηγορίας, αλλά και την έκταση της πιθανής εμπλοκής των παιδιών σε ξενόγλωσσες διαδικτυακές πρακτικές.

Το ερώτημα ήταν το εξής:

Πόσο συχνά έχεις κάνει μία από τις παρακάτω ενέργειες στο διαδίκτυο; (σημείωσε με ένα √ τη συχνότητα χρήσης του διαδικτύου για καθεμιά από τις παρακάτω κατηγορίες)

Παραθέτουμε στη συνέχεια έναν συγκεντρωτικό πίνακα των έγκυρων απαντήσεων στο ερώτημα αυτό. Είναι προφανές ότι η απάντηση αυτή συμπληρώθηκε από το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών σε όλα της τα σκέλη.

Από την ανάλυση των απαντήσεων διαπιστώνουμε ότι οι πρακτικές που έχουν σχέση με τη διαμόρφωση περιεχομένου στο διαδίκτυο εμφανίζουν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά. Από την εξέταση των αποτελεσμάτων δεν φαίνεται να ξεχωρίζει κάποια συγκεκριμένη πρακτική. Σε κάπως υψηλότερα ποσοστά κινείται η επιλογή που σχετίζεται με τη συμμετοχή σε διαδικτυακές ψηφοφορίες για διάφορα ζητήματα (15,8%, πολύ συχνά).

Η επισήμανση αυτή επιβεβαιώνεται πλήρως και από την ποιοτική ανάλυση. Συγκεκριμένα, από τις μελέτες περίπτωσης φαίνεται ότι είναι πολύ περιθωριακή η συμμετοχή στη διαμόρφωση περιεχομένου στο διαδίκτυο και αυτό σε κάποιες ενδεικτικές περιπτώσεις ψηφοφορίας (ΜΠ 6, 16, 20). Η περίπτωση ΜΠ 6 δήλωσε ότι επισκέπτεται συχνά τη σελίδα της αγαπημένης του ομάδας και ότι πρόσφατα συμμετείχε σε μία ηλεκτρονική ψηφοφορία για την ανάδειξη του καλύτερου παίκτη της φετινής σεζόν. Η περίπτωση 16 ανέφερε ότι συμμετείχε 'για χαβαλέ' σε ηλεκτρονικές ψηφοφορίες που αφορούν στην ανάδειξη της καλύτερης κάρτας γραφικών, του καλύτερου ηλεκτρονικού εξαρτήματος, του καλύτερου ηλεκτρονικού παιχνιδιού κ.ά. Η ΜΠ 20 συμμετέχει ορισμένες φορές σε ψηφοφορίες που αφορούν σε μουσικά συγκροτήματα ή στη Eurovision.

Από τις συνεντεύξεις διαπιστώνουμε ότι οι μαθητές/τριες δεν συμμετέχουν συχνά σε ηλεκτρονικές ψηφοφορίες και ότι σπάνια εκφράζουν απόψεις τους στο διαδίκτυο. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις παιδιών που συμμετέχουν σε ψηφοφορίες, όπως η μαθήτρια ρωσικής καταγωγής στη ΣΥΝ 8 που συνηθίζει να εκφράζει την άποψή της σε εφηβικές ιστοσελίδες, ο μαθητής στη ΣΥΝ 14 που δηλώνει ότι συμμετέχει σε ηλεκτρονικές ψηφοφορίες και εκφράζει την άποψη του στο διαδίκτυο, κυρίως στην ιστοσελίδα του χωριού του, αλλά κυρίως η μαθήτρια στη 42 που χαρακτηρίζει το διαδίκτυο χώρο ελεύθερης έκφρασης και η ίδια εκφράζει πολύ συχνά την άποψή της σε σχετικές ιστοσελίδες στα ελληνικά, αγγλικά και γαλλικά.

Το διαδίκτυο είναι, όπως είναι γνωστό, ένα πολύγλωσσο περιβάλλον και οι δύο τελευταίες επιλογές αποσκοπούσαν στη διερεύνηση διαδικτυακών πρακτικών που έχουν σχέση με ξενόγλωσσες διαδικτυακές πρακτικές. Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι τα παιδιά επισκέπτονται αρκετά συχνά σελίδες στην αγγλική γλώσσα (53,7%) και λιγότερο σε άλλες γλώσσες, πλην της ελληνικής και αγγλικής (19,1%).

Το ενδιαφέρον και σε αυτή την περίπτωση είναι ότι η επίσκεψη σελίδων στην αγγλική έχει άμεση συνάρτηση με το μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο της οικογένειας. Στους επόμενους πίνακες αποτυπώνεται με ενάργεια αυτή η διαπίστωση. Στον πίνακα (6.2.), συγκεκριμένα, επιχειρείται να συσχετιστεί το επάγγελμα του πατέρα με τις πρακτικές σε αγγλόφωνα διαδικτυακά περιβάλλοντα. Η εικόνα είναι πολύ σαφής. Όσο 'ανεβαίνουμε' στη λίστα των επαγγελμάτων που προϋποθέτουν υψηλότερη μόρφωση και έχουν σχέση με τον τομέα των υπηρεσιών, τόσο περισσότερο τα παιδιά αυτών των κοινωνικών ομάδων είναι πιο κοντά με την επίσκεψη σε σελίδες αγγλικού περιεχομένου. Πρόκειται για διαφορά στατιστικά σημαντική.

Όπως διαπιστώθηκε από τις συνεντεύξεις και τις μελέτες περίπτωσης, μαθητές και μαθήτριες από δημόσια σχολεία, ανεξάρτητα από τα επαγγέλματα των γονιών τους, δηλώνουν ότι επισκέπτονται εκτός από ελληνικές και ξενόγλωσσες σελίδες στο διαδίκτυο, κυρίως στην αγγλική γλώσσα. Ανάλογα με το θέμα που τους απασχολεί, οι σελίδες που βρίσκουν μέσω μηχανών αναζήτησης ή αυτές που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν είναι σε γλώσσα είτε ελληνική είτε αγγλική τις περισσότερες φορές. Αν, επισκέπτονται, για παράδειγμα, ιστοσελίδες ξένων καλλιτεχνών ή ποδοσφαιρικών ομάδων, οι ιστοσελίδες αυτές είναι κυρίως σε αγγλική γλώσσα. Επίσης, αρκετές φορές, όταν αναζητούν τραγούδια, παιχνίδια ή προγράμματα - λογισμικό, οι ιστοσελίδες είναι επίσης αγγλικές.

Παρατηρείται, όμως, ότι σε μαθητές/τριες με πατέρα αγρότη ή εργάτη και μητέρα με παρόμοια απασχόληση ή μη εργαζόμενη η χρήση αγγλικών ιστοσελίδων είναι πιο περιορισμένη. Μάλιστα, όταν αυτή πραγματοποιείται, αφορά κυρίως σε σελίδες για παιχνίδια, καλλιτέχνες κτλ. (π.χ. ΜΠ 3). Τις ξενόγλωσσες ιστοσελίδες τις προτιμούν σαφώς λιγότεροι/ες μαθητές/τριες και κυρίως αυτοί που φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία. (π.χ. ΣΥΝ 3,16, ΜΠ 1, 14). Δεν λείπουν και παιδιά από τη δεύτερη αυτή κοινωνική ομάδα που δηλώνουν ότι προτιμούν τις σελίδες στην αγγλική γλώσσα (π.χ. ΣΥΝ16 - γιος Πανεπιστημιακού και μητέρας με πτυχίο ΑΕΙ). Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στα αγγλικά είναι όλη η πληροφορία. Έτσι κι αλλιώς έχω μεγάλη εξοικείωση με την αγγλική γλώσσα, οπότε μου φαίνεται το ίδιο. Με ενοχλούνε πολλά πράγματα στα ελληνικά, έχω συνηθίσει στην αγγλική γλώσσα».

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του παιδιού της ΣΥΝ 3 (κόρη επιστημόνων ελεύθερων επαγγελματιών), που έχει πολύ καλή σχέση με τους υπολογιστές και εμπλέκεται σε ποικίλες πρακτικές τεχνολογικού γραμματισμού. Λέει ότι η αναζήτησή της περιορίζεται κυρίως σε αγγλικές ιστοσελίδες, ενώ ταυτόχρονα ασκεί κριτική στις ελληνικές. Δηλώνει ακόμη ότι της αρέσει να συζητά στα αγγλικά για διάφορα θέματα πολυεθνικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος με ανθρώπους άλλων πολιτισμών. Ενδεικτικό είναι το παρακάτω απόσπασμα: «Δηλαδή γνωρίζεις πολλά άτομα, κυρίως μ' αρέσει να βλέπω προβληματισμούς άλλων ατόμων», «Τώρα όταν μιλάς με κάποιον, σου δίνει μια… έτσι επειδή γι' αυτόν είναι μια καθημερινότητα, σου δίνει μία πολύ αντικειμενική άποψη, επειδή δεν προσπαθεί να προωθήσει τη χώρα του, όπως ας πούμε κάνουν τα τουριστικά γραφεία. Σου δίνει μια πιο αντικειμενική άποψη της χώρας του». Και οι ΜΠ 1 και 14, που φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία, αναφέρουν ότι επισκέπτονται αγγλικές ιστοσελίδες, χωρίς να αντιμετωπίζουν κανένα απολύτως πρόβλημα.

Θα ανέμενε κανείς να συμβαίνει το αντίθετο με την επίσκεψη σε σελίδες άλλων γλωσσών, πλην της αγγλικής, με δεδομένο το γεγονός ότι υπάρχουν στο δείγμα μας αρκετά δίγλωσσα παιδιά, που είναι πιθανό να εμπλέκονται σε πρακτικές που έχουν σχέση με τις γλώσσες που μιλούν στο σπίτι. Θα ανέμενε, δηλαδή, κανείς αυτά τα παιδιά να επισκέπτονται ξενόγλωσσες σελίδες, σελίδες δηλαδή που είναι στη μητρική τους γλώσσα. Στον επόμενο πίνακα (6.3.) βλέπουμε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αυτονόητο. Αντίθετα, ισχύει το ίδιο με την προηγούμενη περίπτωση, αλλά σε εμφανώς μικρότερο ποσοστό. Όσο δηλαδή περισσότερο μορφωμένη είναι η μητέρα, τόσο αυξάνονται τα ποσοστά να επισκέπτεται το παιδί ξενόγλωσσες σελίδες.

Οι δίγλωσσες ή πολυγλωσσικές διαδικτυακές πρακτικές θα μπορούσαμε να πούμε επομένως ότι δεν έχουν άμεση συνάρτηση με την καταγωγή του παιδιού, αλλά είναι πιο σύνθετο ζήτημα. Αυτή η διαπίστωση ενισχύεται επίσης από τον παρακάτω πίνακα (6.4.), όπου επιχειρείται μια συσχέτιση με τον τύπο του σχολείου που φοιτούν τα παιδιά και των γλωσσικών περιβαλλόντων που επισκέπτονται. Στον πίνακα αυτό φαίνεται καθαρά ότι τα παιδιά που φοιτούν στα ιδιωτικά σχολεία επισκέπτονται πολύ πιο συχνά σελίδες στην αγγλική γλώσσα, σε σχέση με τα δημόσια. Θα μπορούσαμε να πούμε πως κάτι τέτοιο είναι αναμενόμενο, αν και η διαφορά είναι πάρα πολύ μεγάλη, θα λέγαμε εντυπωσιακή. Ειδικότερα, διαπιστώνουμε ότι τα παιδιά των ιδιωτικών σχολείων επισκέπτονται σελίδες στην αγγλική γλώσσα σχεδόν σε διπλάσιο ποσοστό (82,5%) σε σχέση με τα παιδιά των δημοσίων (46,9%).

Αν επιχειρήσουμε τον ίδιο συσχετισμό και στη θέση της αγγλικής βάλουμε τις άλλες γλώσσες, τότε θα δούμε και πάλι ότι η διαφορά εξακολουθεί να είναι σημαντική υπέρ των ιδιωτικών σχολείων (βλ. πίνακας 6.5.). Αναλυτικότερα διαπιστώνουμε ότι για την τιμή 'πολύ συχνά' το ποσοστό είναι μεγαλύτερο για τα ιδιωτικά (28,4% ενώ για τα δημόσια 16,9%) όπως και για την τιμή 'λίγες φορές' (42,3% έναντι του 29,6% των δημοσίων). Πρέπει να τονιστεί εδώ και πάλι ότι στα ιδιωτικά σχολεία φοιτούν ελάχιστα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

Η ίδια, σε σημαντικό βαθμό, εικόνα προκύπτει και από το ποιοτικό σκέλος της έρευνας. Από τις συνεντεύξεις διαπιστώσαμε ότι αρκετά δίγλωσσα παιδιά, που φοιτούν σε δημόσια σχολεία, συνηθίζουν να επισκέπτονται, εκτός από τις ελληνικές και αγγλικές σελίδες, σελίδες της χώρας καταγωγής τους με τη μητρική τους γλώσσα (π.χ. ρωσικά στις ΣΥΝ 8, 12, 22). Ωστόσο, η επίσκεψη ιστοσελίδων στη μητρική τους γλώσσα σχετίζεται σε σημαντικό βαθμό και με τη χρήση της γλώσσας αυτής. Κάποια δίγλωσσα παιδιά δηλώνουν ότι 'έχουν ξεχάσει ήδη τη μητρική τους γλώσσα' και έτσι δεν επισκέπτονται ιστοσελίδες στη γλώσσα αυτή (π.χ. ο μαθητής στη ΣΥΝ 31 που δεν κατανοεί πλέον καλά τα γεωργιανά σπάνια μπαίνει σε σχετικές ιστοσελίδες). Από τις μελέτες περίπτωσης, μόνο σε μία (ΜΠ 22), αναφέρθηκε ότι το παιδί επισκέπτεται την ιστοσελίδα της αγαπημένης του ομάδας.

Συχνότητα επίσκεψης στο διαδίκτυο

Το επόμενο ερώτημα αποβλέπει στην αποτύπωση της θέσης που έχει το διαδίκτυο στην καθημερινότητα των παιδιών. Το ερώτημα ήταν το εξής:

Πόσες διαφορετικές σελίδες επισκέφτηκες την τελευταία βδομάδα; (κύκλωσε την απάντηση που ανταποκρίνεται σε σένα)

1. Καμία
2. 1-4
3. 5-10
4. Περισσότερες από 10

Από τα αποτελέσματα βλέπουμε (πίνακας 6.6.) ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών επισκέφτηκε 1-4 σελίδες την προηγούμενη εβδομάδα από αυτήν την έρευνας (44,1%). Μικρότερο ποσοστό δεν επισκέφτηκε καμία σελίδα (23%), όπως επίσης και ένα μικρότερο ποσοστό επισκέφτηκε περισσότερες από δέκα (13,2%).

Ο συνδυασμός, ωστόσο, του αποτελέσματος αυτού με το σχολείο φοίτησης των παιδιών και το επίπεδο μόρφωσης των γονιών δείχνει και πάλι ότι η συχνότητα χρήσης του διαδικτύου έχει στενή σχέση με την κοινωνική και μορφωτική θέση της οικογένειας. Παραθέτουμε έναν ενδεικτικό πίνακα στη συνέχεια που αναδεικνύει τη διαπίστωση αυτή. Στον αμέσως επόμενο πίνακα (6.7) φαίνεται καθαρά ότι από τον αριθμό των σελίδων που επισκέφτηκαν παιδιά από τα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, το διαδίκτυο είναι περισσότερο μέσα στην καθημερινότητα των παιδιών της δεύτερης σχολικής κατηγορίας. Πρόκειται για διαφορές στατιστικά σημαντικές.

Αυτοεκτίμηση ως προς τις διαδικτυακές τους γνώσεις και ικανότητες

Το επόμενο ερώτημα αποσκοπούσε στο να αποτυπώσει την άποψη των παιδιών ως προς τους τομείς που νομίζουν ότι τα καταφέρνουν περισσότερο με την αξιοποίηση του διαδικτύου. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν άλλο, έμμεσο τρόπο, αποτίμησης των διαδικτυακών πρακτικών τους. Το ερώτημα ήταν το εξής:

Σε ποιο από τα επόμενα νιώθεις ότι τα καταφέρνεις και σε ποιο βαθμό (σημείωσε με ένα √ αυτό που ανταποκρίνεται σε εσένα γιακαθεμιά από τις παρακάτω κατηγορίες);

Από τα αποτελέσματα ενδιαφέρον έχουν τα κάτωθι (βλ. συγκεντρωτικό πίνακα 6.8):

• Χαμηλό είναι το ποσοστό των παιδιών που πιστεύουν ότι τα καταφέρνουν σε υψηλό βαθμό να στέλνουν ηλεκτρονικά μηνύματα, με δεδομένο το γεγονός ότι αυτό αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας στο μάθημα της Πληροφορικής. Συγκεκριμένα, μόνο το 22,3% τα καταφέρνει άριστα σε αυτή τη διαδικασία, ενώ το 19% δηλώνει ότι δεν τα καταφέρνει καθόλου.
• Ακόμη χαμηλότερο είναι το ποσοστό που πιστεύει ότι τα καταφέρνει στη δημιουργία δικού του λογαριασμού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (άριστα το 18,3% και καθόλου το 35,2%).
• Τα δύο αυτά αποτελέσματα και σε συνδυασμό με αυτά που είδαμε στο κεφ. 3 για τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου δείχνουν ότι δεν είναι από τα μέσα επικοινωνίας με τα οποία τα παιδιά έχουν μεγάλη εξοικείωση.
• Χαμηλότερα είναι τα ποσοστά των παιδιών που πιστεύουν ότι τα καταφέρνουν στη δημιουργία της προσωπικής τους σελίδας. Το ερώτημα αυτό απέβλεπε στη διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης πιο προχωρημένων εργαλείων για το σχεδιασμό ιστοσελίδων. Συγκεκριμένα, μόνο το 10,3% τα καταφέρνει άριστα, ενώ το 36,1% δεν τα καταφέρνει καθόλου. Η απάντηση αυτή ενισχύει την ως τώρα διαπίστωση ότι η πλειοψηφία των παιδιών δεν δείχνει έφεση σε απαιτητικές διαδικτυακές πρακτικές του νέου γραμματισμού.
• Αντίθετα, πολύ υψηλά είναι τα ποσοστά των παιδιών που πιστεύουν ότι τα καταφέρνουν στο να κατεβάζουν μουσική από το διαδίκτυο (άριστα 42% και καθόλου 7,5%). Όπως ήδη είδαμε σε προηγούμενα κεφάλαια, η αξιοποίηση του διαδικτύου ως μέσου για την αναζήτηση μουσικής έχει πολύ μεγάλη διάδοση στα νέα παιδιά.
• Εκεί που ανεβαίνει, επίσης, η εμπιστοσύνη των παιδιών είναι στην επίσκεψη σελίδων στην αγγλική γλώσσα και στο να βρίσκουν εύκολα και γρήγορα αυτό που ψάχνουν στο διαδίκτυο. Στην πρώτη περίπτωση, το 38,7% δηλώνει ότι τα καταφέρνει άριστα και 22,3% πολύ καλά, έναντι 13,6% που δηλώνει ότι δεν τα καταφέρνει καθόλου. Στη δεύτερη περίπτωση το 27,4% δηλώνει ότι τα καταφέρνει άριστα και 44,5% πολύ καλά, έναντι 1,6% καθόλου και 4,4% ελάχιστα.

Σχετικά με το κατά πόσο τα καταφέρνουν οι μαθητές/τριες να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν τις αγγλικές σελίδες διακρίνονται ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία σε αρκετές συνεντεύξεις. Όταν οι γνώσεις στην αγγλική γλώσσα βρίσκονται σε ικανοποιητικό επίπεδο, που συνοδεύεται τις περισσότερες φορές από την κατοχή κάποιου πτυχίου, τότε δηλώνουν ότι δεν έχουν κανένα πρόβλημα στην κατανόηση και στη χρήση των αγγλικών σελίδων ή ότι ακόμη και αν συναντούν άγνωστους όρους, κατανοούν τα κείμενα. Ακόμη και στην περίπτωση που τα παιδιά δεν έχουν πολλές γνώσεις ή δεν έχουν κάποιο πτυχίο αγγλικών, πολλά δηλώνουν ότι συναντούν λίγα προβλήματα ή ότι δεν δυσκολεύονται στη χρήση του διαδικτύου.

Ο μαθητής στη ΣΥΝ 24, αν και δεν έχει πολλές γνώσεις στην αγγλική, ούτε πτυχίο, δηλώνει ότι δεν συναντά ιδιαίτερες δυσκολίες στη χρήση του διαδικτύου, όταν επισκέπτεται αγγλικές σελίδες για παιχνίδια ή για να συνομιλήσει σε ηλεκτρονικά περιβάλλοντα, όπως δεν συναντά δυσκολίες και ο μαθητής της μελέτης περίπτωσης 3. Επίσης, ο μαθητής στη ΣΥΝ 22, κάνει ευρεία και άνετη χρήση ελληνικών - αγγλικών - ρωσικών στο διαδίκτυο, στα παιχνίδια και στα chatrooms, χάρη στο ηλεκτρονικό μεταφραστικό σύστημα που χρησιμοποιεί.

Σχετικά με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις συνεντεύξεις διακρίνεται ένα μικρό προβάδισμα στις γνώσεις και στη χρήση από τα παιδιά των ιδιωτικών σχολείων. Οι περισσότεροι/ες δημιουργούν με ευχέρεια μια ηλεκτρονική επιστολή, μπορούν επίσης να επισυνάψουν ένα αρχείο και να κοινοποιήσουν την επιστολή σε περισσότερους αποδέκτες. Πολλοί από αυτούς μάλιστα έχουν περισσότερους από έναν λογαριασμούς και χρησιμοποιούν καθημερινά το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, κυρίως για επικοινωνία με φίλους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Αρκετά παιδιά από τα δημόσια σχολεία δηλώνουν ότι δεν χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή ότι δεν έχουν προσωπικό λογαριασμό. Κάποια μάλιστα δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν ούτε τις βασικές λειτουργίες του.

Οι μελέτες περίπτωσης δε μας επιτρέπουν να μιλήσουμε για προβάδισμα στις γνώσεις και στη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από τα παιδιά των ιδιωτικών σχολείων. Είναι αρκετοί οι μαθητές και οι μαθήτριες, τόσο των ιδιωτικών όσο και των δημόσιων σχολείων, που αξιοποιούν την υπηρεσία του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την επικοινωνία τους (π.χ. ΜΠ 1, 5, 6, 9, 13, 20).

Κάποιες χαρακτηριστικές περιπτώσεις χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που εντοπίζονται αξίζει να καταγραφούν: στη ΣΥΝ 22 ο μαθητής επικοινωνεί με φίλους στη Ρωσία και ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με την επικαιρότητα ή συζητούν διάφορα άλλα θέματα. Η μαθήτρια στη ΣΥΝ 17 χρησιμοποιεί στο σχολείο το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για να επικοινωνήσει με μαθητές σχολείου του εξωτερικού με το οποίο συνεργάζονται σε πρόγραμμα (κάτι παρόμοιο έχουν κάνει και οι μαθήτριες στις ΣΥΝ 19 και 2). Ο μαθητής στη ΣΥΝ 21 συνηθίζει να ανταλλάσσει με e-mail φωτογραφίες και βίντεο με τους συγγενείς του στο εξωτερικό και με φίλους.

Από την ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων προκύπτει ότι η δημιουργία προσωπικής ιστοσελίδας φαίνεται ότι είναι ενασχόληση περισσότερο των αγοριών. Στη ΣΥΝ 10 ο μαθητής από δημόσιο σχολείο έχει μια πλούσια σελίδα με περιεχόμενο το ποδόσφαιρο και τα αθλητικά γενικότερα, τα παιχνίδια, τη μουσική, τον καιρό, περιβάλλον για chat, ενώ παράλληλα φροντίζει να την ενημερώνει και να την αναβαθμίζει συνεχώς. Ο μαθητής στη ΣΥΝ 22, ρωσικής καταγωγής, έχει δημιουργήσει από τη Ρωσία προσωπική σελίδα με ποικίλα θέματα, μουσική, ειδήσεις, τουρισμό, λίγα παιχνίδια και περιβάλλον για chat. Ο μαθητής της συνέντευξης ΣΥΝ 16 (από ιδιωτικό σχολείο) έχει φτιάξει σελίδα από τη ΣΤ' Δημοτικού με τη βοήθεια του πατέρα του. Αλλά και ο μαθητής της ΜΠ 16, είχε διδαχθεί στα πλαίσια μαθήματος για τη σχεδίαση ιστοσελίδας. Ο ίδιος αναφέρει ότι είχε ανατεθεί στους μαθητές ως ατομική εργασία να 'στήσουν' μια ιστοσελίδα της αρεσκείας τους και να την παρουσιάσουν στην τάξη. Ο μαθητής είχε τότε δημιουργήσει μία ιστοσελίδα που προσέφερε στο χρήστη τη δυνατότητα να ενημερωθεί για ποικίλα θέματα, όπως για τη μουσική, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, τις ταινίες κ.ά. Σήμερα, όμως, δεν τη διατηρεί, γιατί, όπως είπε, μία καλή ιστοσελίδα θέλει πολύ δουλειά, αρκετό χρόνο και χρειάζεται συνεχή ενημερότητα.

Συμπεράσματα από την ενότητα αυτή

Από την ενότητα αυτή επιβεβαιώνεται ότι το διαδίκτυο αποτελεί ένα μέσο με μεγάλη συχνότητα χρήσης από τα παιδιά της εφηβικής ηλικίας. Παράλληλα αρχίζει να γίνεται σαφέστερο και το ποιοτικό σκέλος της αξιοποίησης του διαδικτύου. Οι πρακτικές με μεγάλη συχνότητα είναι πρακτικές που έχουν μεγάλη σχέση με ψυχαγωγικού τύπου δραστηριότητες, όπως είδαμε και σε προηγούμενα κεφάλαια, ενώ στην ενότητα αυτή γίνεται σαφές ότι πολύ μικρό ποσοστό παιδιών συνεισφέρει ενεργά στη διαμόρφωση διαδικτυακού περιεχομένου, στη συγκεκριμένη τουλάχιστον μορφή που θέτει το ερώτημα. Εξαιρετικά περιορισμένες φαίνεται να είναι επίσης οι διαδικτυακές πρακτικές που έχουν σχέση με γραμματισμό νέου τύπου, γνωστό από τη βιβλιογραφία ως νέο γραμματισμό (New Literacy) (Knobel & Lankshear2003). Τέτοιες πρακτικές, προκύπτει από το ποιοτικό μέρος της έρευνας, υπάρχουν, αλλά είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Θα λέγαμε ότι το διαδίκτυο είναι ένα περιβάλλον με μεγάλη διάδοση αλλά με συγκεκριμένες πρακτικές που είναι πιο κοντά στα ενδιαφέροντα της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας.

Προκύπτει επίσης ότι σημαντικό ποσοστό των παιδιών επισκέπτεται σελίδες στην αγγλική γλώσσα και σε πολύ μικρότερο ποσοστό σε άλλες γλώσσες. Το ενδιαφέρον είναι ότι και εδώ οι πολυγλωσσικές πρακτικές γραμματισμού στο διαδίκτυο δεν αντικατοπτρίζουν την πολυγλωσσική κοινωνική πραγματικότητα, αλλά στοιχούν με πρακτικές που παρατηρούνται στο φυσικό κόσμο.