Παπαγγέλου Ρόης, Η γλώσσα των καραβιών: αγγλοελληνικό-ελληνοαγγλικό-ελληνοελληνικό ναυτικό λεξικό με υπομνηματισμένα σχέδια, Αθήνα 1991, εκδ. Ωκεανίδα.

1. Έκδοση

Έντυπη Μορφή

Το λεξικό περιλαμβάνει: α) στις σσ. vii-x το εισαγωγικό μέρος με τα λόγια του συγγραφέα, τα περιεχόμενα, τα λεξικογραφικά στοιχεία και τη βασική βιβλιογραφία, β) το κυρίως τμήμα του λεξικού το οποίο καταλαμβάνει 245 σσ. (σσ. 3-248) και για τα τρία μέρη-ευρετήρια [αγγλοελληνικό (σσ. 3-107), ελληνοαγγλικό (σσ. 111-203) και ελληνοελληνικό (σσ. 207-248)], γ) 25 πίνακες-υπομνηματισμένα σχέδια (σσ. 249-275 και δ) προσθήκες (σ. 277).

Οι διαστάσεις της σελίδας του λεξικού είναι 21 εκ. και οι σελίδες του είναι δίστηλες. Κάθε σελίδα έχει δύο κεφαλίδεςׁ την πρώτη λέξη-λήμμα της πρώτης στήλης και την τελευταία λέξη-λήμμα της δεύτερης στήλης (το ίδιο ισχύει και στην αριστερή και στη δεξιά σελίδα).

Σε κάθε άρθρο η λημματική λέξη τυπώνεται με έντονους χαρακτήρες.

2. Αντικείμενο

Το λεξικό περιλαμβάνει ναυτικούς όρους καλύπτοντας χρονολογικά την περίοδο από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Ο αναγνώστης βρίσκει την ερμηνεία (στα αγγλικά και ελληνικά) κάθε λέξης -λήμματος στα δύο πρώτα μέρη του λεξικού (αγγλοελληνικό και ελληνοαγγλικό). Στο τρίτο μέρος (ελληνοελληνικό) δίνονται συνώνυμες και παραπλήσιες λέξεις για τις περισσότερες από τις ερμηνευμένες λέξεις.

3. Εισαγωγή

Στις εισαγωγικές σελίδες του λεξικού (σσ. VII-X) ο συγγραφέας αναφέρει τη φιλοδοξία του να βοηθήσει μ΄ αυτό του το έργο στη διατήρηση της γλώσσας των καραβιών, η οποία είναι «ζωντανή ακόμα στα χείλη των παλιών καπεταναίων και θαλασσόλυκων». Επίσης, τόσο στη σ. VII, όσο και στη σ. IX (Λεξικογραφικά Στοιχεία) αιτιολογεί την αναγκαιότητα της τριπλής ευρετηρίασης ως μεθόδου γρήγορης και επακριβούς διασταύρωσης ερμηνειών. Οι υπόλοιπες σελίδες του εισαγωγικού τμήματος καλύπτονται από τα Περιεχόμενα και τη Βασική Βιβλιογραφία του λεξικού.

4. Πίνακες - Υπομνηματισμένα Σχέδια

Οι πίνακες - τα υπομνηματισμένα σχέδια ενισχύουν την προσπάθεια του συγγραφέα το ναυτικό λεξικό να είναι εύχρηστο και να προσφέρει στον αναγνώστη τη δυνατότητα πληρέστερης και σαφέστερης ερμηνευτικής προσέγγισης.

5. Μακροδομή

Οι λημματικές λέξεις και στα τρία ευρετήρια διαρθρώνονται με αλφαβητική σειρά. Δε δίνονται γραμματικές πληροφορίες. Το επόμενο κάθε φορά γράμμα ξεκινά σε άλλη σελίδαׁ προηγείται το κεφαλαίο γράμμα έντονα.

6. Μικροδομή

Στα λήμματα δεν σημειώνονται τα άρθρα εκτός από την περίπτωση των ομόγραφων λέξεων.

Όταν λέξη-λήμμα αποτελεί πρώτο ή δεύτερο συνθετικό άλλης λέξης δεν επαναλαμβάνεται αλλά μπαίνει στη θέση της παύλα.

Στα δύο πρώτα τμήματα -αγγλοελληνικό και ελληνοαγγλικό- δίνονται οι αντίστοιχες ερμηνείες (ελληνικές και αγγλικές) σε κάθε λήμμα. Στο τρίτο τμήμα -ελληνοελληνικό- σε κάθε λήμμα/λέξη δίνεται η συνώνυμη ή παραπλήσια. Και στα τρία ευρετήρια χρησιμοποιούνται παραπεμπτικά (δες).

7. Αξιολογικές Παρατηρήσεις

Το δίγλωσσο συνοπτικό ναυτικό λεξικό ικανοποιεί γενικά τους στόχους του συγγραφέα ο οποίος φιλοδοξεί να αποτελέσει αυτό - και για Έλληνες και για ξένους - εύχρηστο εγχειρίδιο ναυτιλίας, αλλά και βοήθημα για την κατανόηση της γλώσσας των καραβιών και της θάλασσας. Αποτελεί επίσης βοήθημα και για το μελετητή της μεσαιωνικής-βυζαντινής περιόδου στην προσπάθειά του να προσεγγίσει ερμηνευτικά όρους ναυτικούς μεσαιωνικών-βυζαντινών κειμένων.

Παρουσίαση: Άννα Δεληγιαννοπούλου