ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας 

Δημιουργία της ελληνιστικής κοινής 

Νίκος Παντελίδης (2007) 

Η ιωνική διάλεκτος διέθετε τον 5ο π.Χ. αιώνα όλες τις προϋποθέσεις για να καθιερωθεί ως γλώσσα της πεζογραφίας, η πολιτική και στρατιωτική όμως υπεροχή των Αθηναίων κατά την ίδια χρονική περίοδο είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν σοβαρές ανακατατάξεις στον πολιτιστικό τομέα, με άμεσο φυσικά αντίκτυπο και στη γλώσσα. Η αττική διάλεκτος απέκτησε μεγάλη αίγλη και κύρος. Γύρω στο 400 π.Χ. οι Αθηναίοι ήταν βέβαιοι ότι η γλώσσα τους γινόταν κατανοητή και έξω από τα στενά όρια της Αττικής.

Η κυρίως λογοτεχνική πεζογραφία είναι δημιούργημα των Ιώνων της Μ. Ασίας, γι' αυτό διατηρήθηκε σε ιωνική διάλεκτο. Η σύμπτωση το θέλησε να κατάγονται από δωρική περιοχή οι δύο κατεξοχήν εκπρόσωποι της παλιάς ιωνικής πεζογραφίας: Ο Ηρόδοτος από την Αλικαρνασσό, ο Ιπποκράτης από τη νήσο Κω· μη Ίωνες υπάρχουν και ανάμεσα στους λογογράφους που γράφουν ιωνικά και μας είναι γνωστοί μόνο από αποσπάσματα, έτσι ο Ελλάνικος από την αιολική Μυτιλήνη της Λέσβου. Η επίδραση της ιωνικής ιστορικής πεζογραφίας φτάνει μάλιστα ως τη Σικελία· ο Αντίοχος από τη δωρική Συρακούσα έγραψε τον 5ο αιώνα τη σικελική του ιστορία ιωνικά. Η ενιαία μικρασιατικοϊωνική λογοτεχνική πεζογραφία προσφερόταν τότε και ως επίσημη γλώσσα σε γειτονικές μη ιωνικές κοινότητες· ήδη οι σύγχρονες με τον Ηρόδοτο επιγραφές της δωρικής αποικίας Αλικαρνασσού είναι ιωνικές.

Έτσι η Ιωνική τον 5ο αιώνα βρισκόταν στον καλύτερο δρόμο για να γίνει γενική γλώσσα της γραπτής πεζογραφίας, εν πάση περιπτώσει στην ανατολή.

[…]

Η σημασία του ιωνικού πολιτισμού στην ανατολή αποδεικνύεται καταφανώς και από το γεγονός ότι από τη μια μεριά οι Έλληνες στην ανατολή ονομάζονται απλώς «΄Ιωνες» (περσικά Yauna, ινδικά Yavan, στην εβραϊκή Παλαιά Διαθήκη Jāvān) και από την άλλη τα ονόματα ανατολικών λαών πέρασαν στην Ελληνική σε ιωνική μορφή (το περσ. Pārsa γίνεται ιων. *Πήρσης, από αυτό Πέρσης· το περσ. Māda γίνεται Μήδος, το ινδ. Sindhu- γίνεται Ινδός μέσω του περσ. Hindu- με ιωνική απώλεια του αρχικού Η).

Τελευταία Ενημέρωση: 16 Ιούν 2010, 10:47