ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
- Μαργαρίτη-Ρόγκα, Μ. Εισαγωγή και ταξινόμηση, σελ. 25.
- α. Hodot, R. Aρχαίες ελληνικές διάλεκτοι και νεοελληνικές διάλεκτοι, σελ. 29-34, β. Καραλή, Μ. Η ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, σελ. 288-289, γ. Κοπιδάκης, Μ. Ζ. Αρχαιότητα, δ. Chadwick, J. Μυκηναϊκή ελληνική, σελ. 6.
- Μαγουλάς, Γ. Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, σελ. 79-80.
- α. Καρβούνης, Χ. Η ελληνική γλώσσα κατά τη δεύτερη χιλιετία, σελ. 102-103, β. Καραλή, Μ. Η ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, σελ. 288, 289-290.
- α. Hoffmann, O. & A. Scherer Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 36-37, β. Χόρροκς, Τζ. Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, σελ. 75, 78-79.
- α. Μαγουλάς, Γ. Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, σελ. 71, β. Παναγιώτου, Α. Ιωνική και αττική, σελ. 302 και 305.
- Μéndez-Dosuna, J. Αιολικές διάλεκτοι, σελ. 344-345.
- Παναγιώτου, Α. Ιωνική και αττική, σελ. 299-300.
- α. Παναγιώτου, Α. Ιωνική και αττική, σελ. 302, β. Hoffmann, O. & A. Scherer. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 66-67, 68.
- Χόρροκς, Τζ. Ελληνικά: Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, σελ. 66-67, 83.
- α. Καραλή, Μ. Η ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, σελ. 285-286, β. Hoffmann, O & A. Scherer.Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 38-39.
- α. Μαγουλάς, Γ. Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι, σελ. 72-73, β. Μαργαρίτη-Ρόγκα, Μ. Εισαγωγή και ταξινόμηση, σελ. 24-25.
- Μεταναστεύσεις Ελληνικών φυλών μεταξύ 1125 - 800 π.Χ.
- Χόρροκς, Τζ. Ελληνικά: Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, σελ. 82.
- Κοπιδάκης, Μ.Ζ. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 37.
- α. Hoffmann, Ο. & Α. Scherer. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 51, β. Παναγιώτου, Α. Ιωνική και Αττική, σελ. 302, 304, 307.
- Παναγιώτου, Α. Αρκαδοκυπριακή, σελ. 308, 313.
- Παναγιώτου, Α. Αρκαδοκυπριακή, σελ. 308, 309, 311, 313.
- α. Παναγιώτου, Α. Αρκαδοκυπριακή, σελ. 312-313, β. Hoffmann, O. & A. Scherer Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 36-37.
- α. Παναγιώτου, Α. Παμφυλιακή, σελ. 315, β. Hoffmann, O. & A. Scherer. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 62-64.
- α. Χόρροκς, Τζ. Ελληνικά: Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, σελ. 80-81, β.Méndez-Dosuna, J. Αιολικές διάλεκτοι, σελ. 348, 349.
- Hoffmann, O. - A. Scherer. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 40-41.
- α. Καραλή, Μ. Η ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, σελ. 286, β. Hoffmann, O. & A. Scherer. Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 53-54, 57, γ. Méndez-Dosuna, J. Αιολικές διάλεκτοι, σελ. 345.
- Καραλή, Μ. Η ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, σελ. 287.
- Méndez-Dosuna, J. Δωρικές διάλεκτοι, σελ. 336.
- α.Méndez-Dosuna, J. Δωρικές διάλεκτοι, σελ. 327, β. Μαργαρίτη-Ρόγκα, Μ. Βορειοδυτικές διάλεκτοι, σελ. 30-31.
- Méndez-Dosuna, J. Δωρικές διάλεκτοι, σελ. 337-338
- Méndez-Dosuna, J. Δωρικές διάλεκτοι, σελ. 337.
- Hoffmann, O. & A. Scherer Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 58-59.
- Παναγιώτου, Α. Η θέση της Μακεδονικής, σελ. 319-325.
- Καραλή, Μ. Η ταξινόμηση των αρχαίων ελληνικών διαλέκτων, σελ. 285.
- α. Χόρροκς, Τζ. Ελληνικά: Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, σελ. 83-84, β. Καραλή, Μ. Η χρήση των διαλέκτων στη λογοτεχνία, σελ. 721.
- Hoffmann, O. & A. Scherer Ιστορία της ελληνικής γλώσσας, σελ. 72-73.
- Méndez-Dosuna, J. Δωρικές διάλεκτοι, σελ. 330.
- α. Hodot, R. Aρχαίες ελληνικές διάλεκτοι και νεοελληνικές διάλεκτοι, σελ. 29-34, β. Παναγιώτου, Α. Ιωνική και αττική, σελ. 304-305.
- Χόρροκς, Τζ. Ελληνικά: Ιστορία της γλώσσας και των ομιλητών της, σελ. 106.
- α. Χριστίδης, Α.-Φ. Εισαγωγή. Στο Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: Από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα, σελ. 283, β. Hodot, R. Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι και νεοελληνικές διάλεκτοι, σελ. 30-31.
Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας
Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι
Νίκος Παντελίδης (2007)
Hoffmann, O. & A. Scherer 1994.
Ιστορία της ελληνικής γλώσσας. 1ος τόμ.: Ως το τέλος της κλασικής εποχής. Μτφρ. Χ. Π. Συμεωνίδης. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, σελ. 72-73.
© Αφοί ΚυριακίδηΛογοτεχνικό είδος και διάλεκτος
84. Σε κανένα λαό δεν έγινε τόσο πολύ αισθητή η γλώσσα των διαφόρων λογοτεχνικών ειδών ως ένα μέρος της καλλιτεχνικής τους μορφής όσο στους Έλληνες. Αυτό διαπιστώνεται πολύ αδρά στο γεγονός ότι επανειλημμένα ένα ελληνικό λογοτεχνικό είδος αναπτύχθηκε αδιαχώριστα με τη διάλεκτο στην οποία γνώρισε τη διαμόρφωσή του και την πρώτη του άνθηση. Όποιος το καλλιεργούσε ήταν επίσης δεμένος μ' αυτή τη διάλεκτο, εντελώς άσχετα με το σε ποιο ελληνικό φύλο ανήκε, ποια διάλεκτο μιλούσε ως μητρική γλώσσα και πού κατοικούσε. Έτσι στη Μ. Ασία από την ανάμειξη αιολικών και ιωνικών στοιχείων προήλθε η ομηρική, η επική γλώσσα, που διατήρησε το σταθερό της απόθεμα σε τύπους και χρήσεις διαμέσου των αιώνων ως τη βυζαντινή εποχή, κι από αυτήν πάλι η γλώσσα της ελεγείας· ο Λάκωνας Τυρταίος έγραψε τον 7. αιώνα τις πολεμικές του ελεγείες που προορίζονταν για Δωριείς ακριβώς στην επική διάλεκτο του Καλλίνου από την Έφεσο. Η δωρική διάλεκτος δεν έμεινε πολύ πιστή στο χορικό άσμα, που πήρε την πρώτη του καλλιτεχνική διαμόρφωση στην Πελοπόννησο. Ο Βοιωτός Πίνδαρος έγραψε βέβαια τους επινίκους του όχι στη Βοιωτική, αλλά στην ίδια πελοποννησιακή δωρική διάλεκτο όπως ο Αλκμάνας. Αλλά ποιητές χορικών ασμάτων από την ιωνική διαλεκτική περιοχή, όπως ο Σιμωνίδης ο Κείος, πρόσθεσαν στη Δωρική ιωνικούς τύπους, και στο αττικό χορικό τραγούδι ωχρίασε η δωρική γλώσσα ακόμη περισσότερο.
85. Εφόσον η διάλεκτος και το είδος της ποίησης συνδέθηκαν μεταξύ τους αδιάρρηκτα, ήταν επόμενο να παίξει εδώ ο στίχος αποφασιστικό ρόλο. Έτσι οι Ίωνες, όταν παρέλαβαν από τους Αιολείς το ηρωϊκό έπος που τραγουδιόταν σε άλλη διάλεκτο, έγραψαν τα ποιήματά τους όχι καθαρά ιωνικά, αλλά διατήρησαν έναν αριθμό αιολικών ή αρχαϊκών τύπων που είχαν συνδεθεί στενά με τον στίχο αυτόν και είχαν επικρατήσει· έτσι η επική γλώσσα έγινε η γλώσσα του εξαμέτρου.
86. Άλλα λογοτεχνικά είδη δεν είχαν καμιά τόσο στενή σύνδεση με μια μεμονωμένη διάλεκτο. Το λυρικό άσμα (μέλος) δημιουργήθηκε στην αιολική Λέσβο· αλλά ο Ανακρέων από την Τέω έγραψε τα ποιήματά του σε καθαρή ιωνική γλώσσα και η Κόριννα από την Τανάγρα στη βοιωτική. Η Ιωνία ήταν η χώρα όπου γεννήθηκε ο ίαμβος και ο πεζός λόγος· αλλά ούτε στον διάλογο του Αισχύλου ούτε στον Θουκυδίδη αντιλαμβανόμαστε στους ίδιους τους γλωσσικούς τύπους ισχυρή επίδραση της ιωνικής διαλέκτου.