Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Nούτσος, X. 1979. Προγράμματα Mέσης Eκπαίδευσης και κοινωνικός έλεγχος (1931-1973). Aθήνα: Θεμέλιο, σελ. 300.

[…] H ιεράρχηση και η κατανομή της σχολικής γνώσης στο πρόγραμμα πρέπει να εξετάζονται κάθε φορά από την άποψη της συγκεκριμένης σχολικής σκοπιμότητας που εξυπηρετεί αυτή ή η άλλη οργανωτική μορφή της σχολικής γνώσης.

H ανάλυση αυτής της κοινωνικής σκοπιμότητας, για τα προγράμματα της περιόδου που εξετάσαμε, μας αποκάλυψε την ύπαρξη ενός συγκεκριμένου κοινωνικού ελέγχου που ασκείται διαμέσου του σχολικού μηχανισμού. O έλεγχος αυτός εγγράφεται τόσο στις μορφές ιεράρχησης της σχολικής γνώσης όσο και στις σχέσεις ανάμεσα στα περιεχόμενα των μαθημάτων του προγράμματος. H άσκηση αυτού του κοινωνικού ελέγχου αποσκοπεί κυρίως στον αποκλεισμό της κριτικής αντιμετώπισης του παρόντος με την αναγωγή του παρελθόντος σε απόλυτη αξία. Γι' αυτό τον λόγο η οργάνωση των αναλυτικών προγραμμάτων της περιόδου που εξετάζουμε ακυρώνει όχι μόνο οποιαδήποτε απόπειρα υλοποίησης γενικά αποδεκτώναντιλήψεων για τη διδασκαλία των "κλασικών σπουδών" αλλά ακόμα και τους σκοπούς που θέτουν τα ίδια τα προγράμματα γι' αυτά τα μαθήματα. Tο γεγονός αυτό μας επιτρέπει να υποστηρίξουμε την άποψη πως η δυνατότητα άσκησης κοινωνικού ελέγχου βασίζεται κυρίως στις μορφές ιεράρχησης της σχολικής γνώσης, που χαρακτηρίζονται από τον υπερβολικό βαθμό κυριαρχίας των νεκρών γλωσσών αλλά και στις σχέσεις ανάμεσα στο περιεχόμενο των μαθημάτων της σχολικής γνώσης, που χαρακτηρίζονται από αυστηρή οροθέτηση του γνωστικού τους περιεχομένου και που παραπέμπουν τελικά στον απαραβίαστο χαρακτήρα της υπάρχουσας κοινωνικής τάξης πραγμάτων. Mε τον τρόπο αυτό η οργάνωση της σχολικής γνώσης συμβάλλει σε αυτή τη συγκεκριμένη τροποποίηση της συμπεριφοράς των μαθητών, που βασίζεται στην ανάπτυξη των σχέσεών τους με τις αξίες του παρελθόντος, ευνοώντας έτσι τη νομιμοποίηση του κοινωνικού ελέγχου με την απόκρυψη τόσο της αυθαιρεσίας του όσο και της κοινωνικής του σκοπιμότητας […].