Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

4.1. Ουσιαστικά

Σ
τα επαγγελματικά ουσιαστικά ο τύπος του θηλυκού καταχωρίζεται ως ξεχωριστό λήμμα, όταν διαφέρει από τον τύπο του αρσενικού, π.χ. συγγράφισσα Ο:θε, ουγγραφίνα Ο:θε, λογοτέχνις Ο:θε, σκηνοθέ-τις Ο:θε.

Διπλή κωδικοποίηση υιοθετήθηκε στις δάνειες λέξεις που παρουσιάζουν αστάθεια ως προς το γένος (βλ. Αναστασιάδη-Συμεωνίδη 1994: 56-57) και χρησιμοποιούνται σε δύο γένη, π.χ. πάρκινσον Ο:θε,οε, γκρουμ Ο:αε,οε. Επίσης, στα διγενή και μονοκατάληκτα επαγγελματικά ουσιαστικά, π.χ. φιλόλογος Ο:αε,θε, καθώς και σε περιπτώσεις ομότυπων ομωνύμων π.χ. ύφος Ο:αε,^[1] οε, τσατσά Ο:θε,οε, που -όπως είδαμε- ενοποιούνται σε ένα λήμμα.

Τα ουσιαστικά που εμφανίζονται μόνο στον πληθυντικό αριθμό (pluralia tantum) λημματογραφούνται με τη μορφή τους στον πληθυντικό αριθμό, π.χ. αρχαιρεσίες Ο:θπ, διόδια Ο:οπ, φορτωτικά Ο:οπ.

Λήμματα με αποκλίνουσα μορφή από την κοινή, που προέρχονται από το "Αρχείο λογοτεχνικών λέξεων", αντιμετωπίστηκαν με σεβασμό στη μορφή με την οποία εμφανίζονται στα δελτία. Έτσι, π.χ. ο τύπος πατερμά λημματογραφείται στον πληθυντικό, γιατί δε βρέθηκε δελτίο με τύπο στον ενικό, ενώ ο τύπος πατερημό λημματογραφείται στον ενικό, επειδή βρέθηκε δελτίο με τον τύπο στον ενικό, αν και ο τύπος πατερημά είναι συχνότερος κατά την άποψή μας.

Ουσιαστικά που αναπτύσσουν στον πληθυντικό αριθμό συνεκδοχική σημασία, π.χ. μακαρόνια, λαχα-νοντολμάδες 'είδος φαγητού', καταχωρίζονται μόνο στον τύπο του ενικού, δηλ. μακαρόνι, λαχανοντολμάς, εφόσον αυτός είναι αποδεκτός. Ωστόσο καταχωρίζονται σε δύο διαφορετικά λήμματα ο τύπος του ενικού και του πληθυντικού στην περίπτωση που θεωρούνται σημασιολογικά ανεξάρτητα, π.χ. ψαρικό 'θαλασσινό', ψαρικά 'σύνεργα ψαρικής'.

Τύποι ουσιαστικών της καθαρεύουσας που δε χρησιμοποιούνται πια ούτε σε επιστημονικό λόγο παραλείπονται από τη μακροδομή. Αντίθετα περιλαμβάνονται οι διπλοί τύποι που χρησιμοποιούνται, π.χ. κίων και κίονας, ελέφας και ελέφαντας, δοθιήν και δοθιήνας κ.ά.

Οι δεύτεροι τύποι του πληθυντικού, π.χ. διακονιαραίοι, διαλαλητάδες, δεν καταχωρίζονται, γιατί προβλέπονται από το μορφολογικό λεξικό.

Ουσιαστικά που εμφανίζονται μόνο στο πλαίσιο εκφράσεων καταχωρίζονται μαζί με τις εκφράσεις και όχι ως ξεχωριστά λήμματα, π.χ. το ουσιαστικό λοίσθια καταχωρίζεται ως συστατικό της έκφρασης πνέω τα λοίσθια, η ουσιαστικοποιημένη μετοχή δοκούν καταχωρίζεται ως συστατικό της επιρρηματικής φράσης κατά το δοκούν, ζάφτι ως συστατικό της έκφρασης κάνω ζάφτι.