ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Βιβλιογραφία
Ιδιωματικά Λεξικά και Γλωσσάρια
Συνοπτική Παρουσίαση, Βιβλιογραφικά Στοιχεία και Αναλυτική Παρουσίαση
ΛΕΞΙΚΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑΡΙΑ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ/ΙΔΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
Η καταγραφή των ιδιωματικών και διαλεκτικών λεξικών και γλωσσαρίων γίνεται σύμφωνα με τους γεωγραφικούς τόπους/ τις γεωγραφικές περιοχές όπου μιλιέται/ μιλιόταν το ιδίωμα (ή η διάλεκτος). Πρέπει να σημειωθεί ότι στον κατάλογο που ακολουθεί έχουν περιληφθεί μόνο τα λεξικά/γλωσσάρια που αποτελούν αυτοτελή έργα και όχι λεξιλόγια, γλωσσάρια κλπ. περιορισμένης έκτασης που συμπεριλαμβάνονται ή αποτελούν μέρος (ευρύτερων) μελετών, άρθρων περιοδικών κλπ. Κατ' εξαίρεση αναφέρονται λεξικά/γλωσσάρια που αποτελούν μέρος ευρύτερου έργου όταν διαθέτουν κάποια (εκδοτική) αυτονομία (ξεχωριστοί τόμοι σε πολύτομο έργο κλπ.) και έκταση, καθώς και ορισμένες μελέτες (κυρίως διδακτορικές διατριβές) που ασχολούνται με μία διάλεκτο ή ένα ιδίωμα και που περιέχουν σε ένα τμήμα τους εκτενές γλωσσάριο (στις περιπτώσεις αυτές συνήθως αναφέρονται οι σελίδες που περιέχουν το γλωσσάριο). Άρθρα δημοσιευμένα σε περιοδικά έχουν συμπεριληφθεί κυρίως στην περίπτωση που ουσιαστικά αποτελούν γλωσσάριο συγκεκριμένου ιδιώματος και διαθέτουν κάποια έκταση. Ειδικά στην περίπτωση των λεξικών/μελετών που αφορούν τους αρχαϊσμούς σε διαλέκτους/ιδιώματα αναφέρονται (καθώς η έκταση του υλικού το επιτρέπει) εκτός από τις ξεχωριστές μελέτες και άρθρα που αφορούν τη μελέτη των αρχαϊσμών σε περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων.
| Επτάνησα |
|---|
| Ζάκυνθος |
| Γαήτας Α., [«Γλωσσάρι Ζακύνθου»], στο: Ντίνος Κονόμος, Ζάκυνθος. 500 χρόνια (1478-1948), Στ', Λαογραφικά, Αθήνα 1992, 75-197. |
| Ζώης Λ.Χ., Λεξικόν ιστορικόν και λαογραφικόν Ζακύνθου, Β', Λαογραφικόν, Αθήνα 1963 [Ο τ. Α', Ιστορικόν - βιογραφικόν, Αθήνα 1963. Η α' έκδ., Λεξικόν φιλολογικόν και ιστορικόν Ζακύνθου, Α'-Β', Ζάκυνθος 1898-1916]. |
| Κονόμος Ντ., Ζακυθινό λεξιλόγιο, Αθήνα 1960. |
| Ιθάκη |
| Μουσούρης Σπ. Ν. (Φώτος Γιοφύλλης), Η γλώσσα της Ιθάκης. (Συλλογή γλωσσικού υλικού), Αθήναι 1950. |
| Κέρκυρα |
| Χυτήρης Γ., Κερκυραϊκό γλωσσάρι, ακατάγραφες και δίσημες λέξεις. Επίμετρο: γραμματικά στοιχεία του γλωσσικού ιδιώματος της Κέρκυρας, Κέρκυρα 21992 (Με συμπλήρωμα) (11987). |
| Κεφαλλονιά |
| Δομένικος Ν., Το ραντεβού μου με το διάολο. Κεφαλονίτικες διηγήσεις μ' ένα πλούσιο ιδιωματικό λεξιλόγιο, οδεβ, Αθήνα 1979, 97-134. |
| Καππάτος Ξ. Σ., Ιστορίες της Κεφαλλονιάς: Ποιήματα, ιδιωματισμοί και γλωσσάρι, Αθήνα: [χ.ε.] 1998. (Διαδίκτυο) |
| Τσιτσέλης Ηλ., «Γλωσσική ύλη. Γλωσσάριον Κεφαλληνίας», Νεοελληνικά Ανάλεκτα Παρνασσού Β', φυλλάδ. Γ', Δ' και Ε'(1875), 145-368. [φωτομηχανική ανατύπωση, Καραβίας, Αθήνα 1973]. |
| Τσιτσέλης Ηλ., Κεφαλληνιακά σύμμεικτα, τόμ. 3 (Γλωσσικά-Λαογραφικά) [Από τα κατάλοιπα του συγγραφέα], Γενική επιμέλεια Γ. Μοσχόπουλος, Αθήνα 2003, σσ. 77-519 («Γλωσσάριον Κεφαλληνίας»), 521-615 («Λεξιλόγιον ξένων και ξενοφανών λέξεων της εν Κεφαλληνίᾳ λαλουμένης»). |
| Κύθηρα |
| Κασιμάτης Γ., Κατάλοιπα βενετικών γλωσσικών στοιχείων στα Κύθηρα. (Λεξικογραφική επιμέλεια), εκδ. Ατλαντίς, Αθήνα 1993. |
| Κόμης Δ.Λ. (επιμ.), Κυθηραϊκό λεξικό. Συλλογή 10.000 λέξεων του Κυθηραϊκού γλωσσικού ιδιώματος [Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών 5], Αθήνα 1996. |
| Λευκάδα |
| Γαζής Ηλίας Π., Τό γλωσσάρι της Λευκάδας, Λευκάδα: [χ.ε.] 1993. (Διαδίκτυο) |
| Κοντομίχης Π., Λεξικό του Λευκαδίτικου Γλωσσικού Ιδιώματος (Ιδιωματικό-Ερμηνευτικό-Λαογραφικό) [Λαογραφικά Λευκάδας 7], εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2001. |
| Λάζαρης Χρ. Γ., Τα λευκαδίτικα. Ετυμολογικόν και ερμηνευτικόν λεξιλόγιον των γλωσσικών ιδιωμάτων της νήσου Λευκάδος, Ιωάννινα 1970. |
| Μαραγγός Γ., «Γλωσσάριο Λευκαδίας διαλέκτου», Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος Κωνσταντινουπόλεως 8, 1874, 455-464. |
| Ήπειρος |
| Αραβαντινός Π., Ηπειρωτικόν γλωσσάριον, Εν Αθήναις 1909, φωτομηχανική ανατύπωση Βιβλιοπωλείο Ν. Καραβία, Αθήνα 1988. |
| Γονιός Α., «Ηπειρωτικόν Λεξιλόγιον», Ζωγράφειος Αγών 1 (1891), 175-181. |
| Κοσμάς Ν.Β., Το γλωσσικό ιδίωμα των Ιωαννίνων, Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννινα 1997. |
| Μπόγκας Ε., Τα γλωσσικά ιδιώματα της Ηπείρου (Βορείου, Κεντρικής και Νοτίου), τ. Α' (Γιαννιώτικο και άλλα λεξιλόγια), Ιωάννινα 1964, Β' (Γλωσσάρια Βορ. Ηπείρου, Θεσπρωτίας, Κόνιτσας κ.ά.), 1966. |
| Σαλαμάγκας Δημ. «Τουρκο-περσο-αραβικές λέξεις στο γιανννιώτικο ιδίωμα», Ηπειρωτική Εστία 10 (1961), 526-529, 647-650, 824-827, 908-911, 1009-1010, 1088-108911 (1962), 48-49, 143-144, 244-245, 325-326, 424-425, 559-560, 643-644, 731-732, 841-842, 935-93612 (1963), 39-40, 129-130, 212-214. |
| Σέβης Αλκιβιάδης Γ., Ιδιωματικό λεξιλόγιο περιοχής Δυτ. Ξεροβουνίου Ηπείρου,Γιάννινα: [χ.ε.], Ιωάννινα: Θεοδωρίδη 1997 (Διαδίκτυο) |
| Θεσσαλία |
| Λιάπης Κ., Το γλωσσικό ιδίωμα του Πηλίου, εκδ. Ώρες, Βόλος 1996. |
| Νάνου - Σκοτεινιώτη Αποστολία, Το γλωσσάρι της Μακρινίτσας, Μακρινίτσα: [χ.ε.] 1995. (Διαδίκτυο) |
| Στεργίου Ξ.Δ., Η αργιθεάτικη διάλεκτος (Λεξικογραφία-Γλωσσολογία-Λαογραφία), έκδοση Συλλόγου Αργιθεατών Θεσσαλών Αθήνας, Αθήνα 2001. |
| Τάκης Βασ., Η Αγραφιώτικη Γλώσσα. Συμβολή στην έρευνα και την μελέτη του αγραφιώτικου γλωσσικού ιδιώματος, [Με την ευγενική χορηγία από το «Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου»], Καρδίτσα 2003. |
| Χαντζιάρας Δ.Π., Το Θεσσαλικό Γλωσσικό Ιδίωμα. Γλωσσάρι - Λεξικό, εκδ. Δημιουργία, Αθήνα 1995. |
| Χλωρός Χρ. Δ., Μαυρέλι Τρικάλων: Γλωσσάρι Χασίων, Αθήνα: [χ.ε.] 1994. (Διαδίκτυο) |
| Θράκη |
| Αγαθάγγελος ο Ελαίας, «Γλωσσάριο Λουλεβουργάς», Θρακικά 6 (1935), 383-391. |
| Δεληγιάννης Β.Ν., «Γλωσσάριο Δογάνκιοϊ Μαλγάρων», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 3 (1939/7), 210-213. |
| Ζήσης Ε., «Γλωσσάριον Αυδημίου», Θρακικά 16 (1941), 325-234, 18 (1943), 291-302. |
| Λαμπουσιάδης Γ., «Γλωσσάριο Αδριανουπόλεως», Θρακικά 2 (1929), 226-242, 474-480, 3 (1932), 335-339, 4 (1933), 310-318. |
| Παπαχριστοδούλου Π., «Γλωσσάριο από την Σαρανταεκκλησιώτικη γλώσσα», Θρακικά 1 (1928), 223-237, 2 (1929), 212-226, 457-474, 3 (1932), 340-354, 4 (1933), 302-309, Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 1 (1934/5), 133-142, 2 (1935/6), 178-193, 3 (1936/7), 214-225, 4 (1937/8), 205-225. |
| Πετρόπουλος Δ., «Γλωσσάριο Σκοπού Θράκης», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 5 (1938/9), 240-264. |
| Πετρόπουλος Δ., «Γλωσσάριο Σαμακοβίου Ανατολικής Θράκης», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 7 (1940/41), 212-213. |
| Πετρόπουλος Δ., «Γλωσσάριο Μαΐστρου», Αρχείον Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού 9 (1942/3), 206-220. |
| «Το Σουφλιώτικο Λεξικό», Θρακικός Οιωνός, τεύχ. Γ'-Δ' Φθινόπωρο-Χειμών 1997, Αλεξανδρούπολις (Τις λέξεις συγκέντρωσαν τα μέλη του Νέου Κύκλου Σουφλιωτών). |
| Χουρμουζιάδης Κ., «Γλωσσάριον Τσακηλίου» Θρακικά 13 (1940), 366-385. |
| Ψάλτης Στ. Β., Θρακικά ή μελέτη περί του γλωσσικού ιδιώματος της πόλεως [των] Σαράντα Εκκλησιών, εν Αθήναις Τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου 1905, 169-212 (και με νέο εξώφυλλο από τις εκδόσεις Φέξη 1917). |
| Καππαδοκία |
| Αλεκτορίδης Α., «Περί του εν Φερτακαίνοις της Καππαδοκίας γλωσσικού ιδιώματος», Δ.Ι.Ε.Ε. 1, 1983-85, 480-508. |
| Ανδριώτης Ν.Π., Το γλωσσικό ιδίωμα των Φαράσων [Coll. de l'IFA 8], Ίκαρος, Αθήναι 1948. |
| Καρολίδης Π.Κ., «Η εν Καππαδοκίᾳ λαλουμένη ελληνική διάλεκτος», Μουσείον και βιβλιοθήκη της Ευαγγελικής σχολής, περ. δ', 1880-1884, Σμύρνη 1884, 173-265. |
| Costakis A., Le parler grec d'Anakou, Athènes 1964. |
| Dawkins, R., Modern Greek in Asia Minor. A study of the dialect of Sílli, Cappadokia and Pharassa with Grammar, Τexts, Translations and Glossary, Cambridge University Press, 1916. |
| Κεσίσογλου I., Το γλωσσικό ιδίωμα του Ουλαγάτς, ΚΜΣ [Coll. de l'IFA Καππαδοκία 4], Αθήνα 1951. |
| Κρινόπουλος Σ., Τα Φερτάκαινα υπό εθνολογικήν και φιλολογικήν έποψιν εξεταζόμενα, Αθήνα 1889 (σσ. 41-69: λεξιλόγιο). |
| Κωστάκης Θ. Π., Το γλωσσικό ιδίωμα της Σίλλης, Αθήνα 1968. |
| Μαυροχαλυβίδης Γ. - Κεσίσογλου Ι., Το γλωσσικό ιδίωμα της Αξού, Αθήναι 1960. |
| Φωστέρης Δ. - Κεσίσογλου Ι., Λεξιλόγιο του Αραβανί, Αθήνα 1960. |
| Κάτω Ιταλία[1] |
| Καραναστάσης Α., Ιστορικόν λεξικόν των ελληνικών ιδιωμάτων της Κάτω Ιταλίας, τ. Α΄-Ε΄, Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 1984-1992. |
| Rohlfs G., Lexicon graecanicum Italiae inferioris. Etymologisches Wörterbuch der Unteritalienischen Gräzität, Max Niemeyer Verlag, Tübingen 21964 (1η έκδ. Halle 1930). |
| Κρήτη |
| Κονδυλάκης Ι.Δ., Κρητικόν λεξιλόγιον, φιλολογική επιμέλεια Θ.Ε. Δετοράκης, Ηράκλειο (Βικελαία Βιβλιοθήκη) 1990. |
| Ξανθινάκης Α., Το γλωσσικό ιδίωμα της Δυτικής Κρήτης. Λεξιλόγιο με ερμηνευτικά και ετυμολογικά σχόλια, Δημοτική Πολιτιστική Επιχείρηση Χανίων, Χανιά, Μάιος 1996. |
| Ξανθινάκης Α., Λεξικό ερμηνευτικό και ετυμολογικό του δυτικοκρητικού ιδιώματος, πρόλ.-επιμ. Χρ. Χαραλαμπάκης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 22000. |
| Πάγκαλος Γ.Ε., Περί του γλωσσικού ιδιώματος της Κρήτης, τόμ. Α'-ΣΤ', Αθήνα 1955-1975, Ζ'1983. B' έκδοση (επιμέλεια Ελ. Γιακουμάκη) [Δημοσιεύματα του Κέντρου Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων - Ι.Λ.Ν.Ε], εν Αθήναις, τόμ. Β' Α-Γ (1994), Γ' Δ-Λ (1997), Δ' Μ-Ρ (1999), Ε' Σ-Ω (2003). |
| Παπαγρηγοράκις Ιδομ. Ι., Συλλογή ξενόγλωσσων λέξεων της ομιλουμένης εν Κρήτη, Χανιά 1952. |
| Παπαδάκη Φοίβη, Κρήτη μου Μερακλώματα τση Λύρας σου του Νου μου, Αθήνα 1982, 69-95. |
| Μ. Ι. Πιτυκάκης, Το γλωσσικό ιδίωμα της Ανατολικής Κρήτης, τ. Α' (Α-Λ) - Β' (Μ-Ω), έκδ. Πολιτιστικής και Λαογραφικής Εταιρείας απάνω Μεραμπέλου - Νεάπολις Κρήτης, Αθήνα 1983. |
| Κύπρος |
| Γιαγκουλλής Κ., Ετυμολογικό λεξικό της κυπριακής διαλέκτου, Α' (οι τουρκικές λέξεις) Β' (οι λατινικές και νεολατινικές λέξεις) - Γ' (οι ελληνικές λέξεις), Λευκωσία 1988-1990. |
| Γιαγκουλλής Κ., Λεξικό ετυμολογικό και ερμηνευτικό της Κυπριακής Διαλέκτου, Βιβλιοθήκη Κυπρίων λαϊκών ποιητών, αρ. 54, Λευκωσία 1994. |
| Γιαγκουλλής Κ., Μικρός ερμηνευτικός και ετυμολογικός θησαυρός της κυπριακής διαλέκτου (από το δέκατο τρίτο αιώνα μέχρι σήμερα), Βιβλιοθήκη Κυπρίων λαϊκών ποιητών, αρ. 58, Λευκωσία 1997. |
| Γιαγκουλλής, Κ., Θησαυρός κυπριακής διαλέκτου. Ερμηνευτικός και ετυμολογικός της μεσαιωνικής και νεότερης Κυπριακής (β' έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη), Λευκωσία 2005. |
| Γλωσσάριον Ιωάννου Ερωτοκρίτου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Γ', έκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Λευκωσία 1989. |
| Μυριανθοπούλου-Μακρή Ολ., Λεξικόν Κυπριακών λέξεων, Λευκωσία 1988. |
| Ταμασοκλής Α., Ετυμολογικό λεξιλόγιο της κυπριακής διαλέκτου και εν μέρει της κοινής, έκδ. α', τόμ. Α', Αθήνα 1966. |
| Γλωσσάριον Γεωργίου Λουκά, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Α', εκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Λευκωσία 1979. |
| Παπαγγέλου Ρ., Το Κυπριακό ιδίωμα. Μέγα Κυπρο-ελληνο-αγγλικό (και με λατινική ορολογία) Λεξικό, Ερμηνευτικό, ετυμολογικό, προφοράς, ορθής γραφής (και με πλήρη διασταύρωση), Με μια διεξοδική Εισαγωγή του λεξικογράφου, Ιωλκός, Αθήνα 2001. |
| Σακελλάριος Α.Α., Τα κυπριακά, ήτοι γεωγραφία, ιστορία και γλώσσα της νήσου Κύπρου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερον, τ. Β': Η εν Κύπρῳ γλώσσα, Αθήναι 1891 (ανατ. Λευκωσία 1991). |
| Γλωσσάριον Ξενοφώντος Π. Φαρμακίδου, [Υλικά διά την σύνταξιν Ιστορικού Λεξικού της Κυπριακής Διαλέκτου, μέρος Β', έκδ. Θεοφανώς Δ. Κυπρή], Λευκωσία 1983. |
| Χατζηϊωάννου Κ., Περί των εν τῃ μεσαιωνικῄ και νεωτέρᾳ κυπριακῂ ξένων γλωσσικών στοιχείων (Texte und Forsch. z. byzant.-neugr. Philol. 18), Αθήνα 1936. |
| Χατζηϊωάννου Κ., Ετυμολογικό Λεξικό της ομιλουμένης κυπριακής διαλέκτου. Ιστορία, ερμηνεία και φωνητική των λέξεων. Με τοπωνυμικό Παράρτημα, εκδόσεις Ταμασός λίμιτεδ, Λευκωσία 1996, δεύτ. έκδ. 2000. |
| Κωνσταντινούπολη |
| Τσάμης Στυλιανός Τέλης Λ., Εκεί στην Πόλη: Γλωσσάριο κωνσταντινουπολίτικων ιδιωματικών λέξεων, Άλιμος: [χ.ε.] 1998 (Διαδίκτυο) |
| Μακεδονία |
| Ανδριώτης Ν.Π., Το Γλωσσικό Ιδίωμα του Μελενίκου, Επιμέλεια-Πρόλογος-Εισαγωγή Ε. Παπαδοπούλου - Χρ. Τζιτζιλή [Μακεδονική Βιβλιοθήκη 68, Δημοσιεύματα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών], Θεσσαλονίκη 1989. |
| Γεωργίου Χρ. Γ., Το Γλωσσικό Ιδίωμα Γέρμα Καστοριάς, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1962. |
| Ευγενίδης Η.Α., «Παγγαιορειτική γλωσσογραφία. Το γλωσσικό ιδίωμα της Πρώτης Σερρών (και των άλλων χωριών της βορεινής πλευράς του Παγγαίου), Θεσσαλονίκη 2004 (Λεξικό: σσ. 21-138). |
| Κοσμάς Ν.Β., Το γλωσσικό ιδίωμα του Λαγκαδά, ανάτυπον εκ του ΙΒ' τόμου των «Μακεδονικών», Θεσσαλονίκη 1972. |
| Ντάβανος Ν. Αθ., Λιτουχουρνή Ντουπιουλαλιά, Δήμος Λιτοχώρου 1999, 168-240. |
| Ντίνας Κ.Δ., Το γλωσσικό ιδίωμα της Κοζάνης Β' (Γλωσσάριο του ιδιώματος της Κοζάνης), Κοζάνη 2005: Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης Κοζάνης. |
| Παπαϊωάννου Μ.Ι., Το Γλωσσάριο των Γρεβενών, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1976. |
| Πασχαλούδης Ν.Λ., Τα Τερπνιώτικα και τα Νιγριτινά. Ένα γλωσσικό ιδίωμα της Βισαλτίας Σερρών. Περιλαμβάνει στοιχεία γραμματικής, λεξικό, αντιλεξικό και δείγματα γλώσσας από τραγούδια, παροιμίες, αινίγματα, τοπωνύμια, κύρια ονόματα, Αθήνα 2000. |
| Πέτροβιτς Ν., «Διάλεκτος Σερρών», Σερραϊκά Χρονικά 4, Αθήνα 1961/63, σσ. 47-90 (61-89). |
| Σαχίνης Α.Δ., Το καστοριανό γλωσσάρι. Λεξικό εννοιολογικό, ερμηνευτικό, ιστορικό, ετυμολογικό του καστοριανού ιδιώματος [Καστοριανή Βιβλιοθήκη. Σειρά: Λαογραφία], Καστοριανή Εστία, Καστοριά 1996. |
| Σβαρνόπουλος Στ. Χρ., Γλωσσάριο της Βεροίας (Βαρταλαμίδα), Έκδοσις Δήμου Βεροίας, Βέροια 1973. |
| Σπίντιος Ζαχ., Δαρνακικό Γλωσσάρι, Σέρρες 1955. |
| Στεφόπουλος Α., «To γλωσσάρι της Χρυσής Καστοριάς», Μακεδονικά 18, 1978, 241-287. |
| Τάσιος Φ.Α., «Γλωσσάριο του Πολυγύρου», Χρονικά της Χαλκιδικής 37-38, Θεσσαλονίκη 1982-83. |
| Τεντοκάλης Θ., Χώρα-Γεράνεια, Θεσσαλονίκη 1994, 85-118 (Σιατιστινό γλωσσάρι) |
| Χατσιούλης, Μιχαήλ Γ., Τα Σιάτσνα: Το σιατιστινό γλωσσικό ιδίωμα: Συλλογή από λέξεις και φράσεις, Σιάτιστα: [χ.ε.] 1992 (Διαδίκτυο) |
| Χριστοδούλου Χρ. Α., Τα κουζιανιώτ'κα (Λεξικό του Κοζανίτικου Ιδιώματος), Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης, Σύλλογος «Κασμιρτζήδες», Κοζάνη 2003. |
| Δουγά-Παπαδοπούλου Ευ.-Χρήστος Τζιτζιλής, Το γλωσσικό ιδίωμα της ορεινής Πιερίας, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2006 (Λεξικό: 147-611). |
| Μαριούπολη(Ουκρανία) |
| Συμεωνίδης Χ. - Τομπαϊδης Δ., Η σημερινή διάλεκτος της Ουκρανίας (περιοχής Μαριούπολης) [Επιτροπή Ποντιακών Μελετών Περιοδικού «Αρχείον Πόντου», Παράρτημα 20], Αθήνα 1999, 101-139. |
| Μικρά Ασία |
| Ανδριώτης Ν.Π., Το ιδίωμα του Λιβισιού και της Μάκρης, Αθήνα 1961 (βλ. και επόμενο) |
| Andriotis, N, Το ιδίωμα του Λιβισιού της Λυκίας, KMΣ, Αθήνα 1961. |
| Δεληγιάννη Κ., Το γλωσσικό ιδίωμα των Κουβουκλίων Προύσας, διδακτορική διατριβή, Αδελαΐδα 1984, 76-85, 96-125. |
| Κοντοσόπουλος Ν., «Το γλωσσικόν ιδίωμα της Αλικαρνασσού Μ. Ασίας (μελέτη και λεξιλόγιον)», Αθηνά 62, 1958, 248-319 (ιδ. σσ. 270-319). |
| Μηλιώρης Ν.Ε., «Στοιχεία του γλωσσικού ιδιώματος των Βουρλών της Μικράς Ασίας», Μικρασιατικά Χρονικά 15, Αθήναι 1972, 223-312 (κυρίως οι σσ. 236-312) |
| Μουσαίος Μ.Ι., Βατταρισμοί, ήτοι λεξιλόγιον της Λειβησιανής διαλέκτου, Αθήνα 1884. |
| Λαμπαδαρίδης Ν.Σ., «Μαρμαρονησιώτικο γλωσσάριο», Μικρασιατικά Χρονικά 14, 1970, 357-370. |
| Σολομωνίδης Χρ., Σμυναϊκό γλωσσάριο, Αθήνα 1962. |
| Νησιά του Αιγαίου - Δωδεκάνησα |
| Μηνάς Κωνσταντίνος, "Γλωσσικά Δωδεκανήσου", Δωδώνη 6, 1977, 273-306. |
| Άνδρος |
| Βογιατζίδου Κ.Ι., «Γλώσσα και Λαογραφία της νήσου Άνδρου (επί τῃ βάσει επιτοπίου μελέτης)», Ανδριακά Χρονικά 5, 1956 και 6, 1957. |
| Πασχάλης Δ., Ανδριακόν γλωσσάριον ή Λέξεις και Φράσεις εκ του γλωσσικού ιδιώματος της κοινής εν Άνδρῳ λαλιάς [Φιλοτίμῳ δαπάνῃ του εν Νέᾳ Υόρκῃ συλλόγου των Ανδρίων «Η Άνδρος», Τυπογραφείον «Εστία»], Εν Αθήναις 1933. |
| Αστυπάλαια |
| Καραναστάσης Α., «Το ιδίωμα της Αστυπάλαιας», ΛΔΑΑ 8, 1958, 59-144 (64-107: Γλωσσάριον) |
| Θάσος |
| Τομπαΐδης Δ., Το γλωσσικό ιδίωμα της Θάσου, διδ. διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1967 (σσ. 47-81). |
| Ικαρία |
| Κουτήφαρη Μ., Γλωσσάριον της νήσου Ικαρίας, 1993. |
| Ίμβρος |
| Ανδριώτης Ν.Π., Περί του Γλωσσικού Ιδιώματος της Ίμβρου = Αθηνά 42, 1930, σσ. 146-187, (φωτοτυπική ανατύπωση Αρχείο Ιστορικών Λόγων 22, Ελεύθερη Σκέψις, Οκτώβριος 1996). |
| Ξεινός Κ.Σ., Του νησιού μας η γλώσσα, (Γλωσσάρι Ίμβρου), Θεσσαλονίκη 1981. |
| Κάλυμνος |
| Δράκος Ν., Για το γλωσσικό ιδίωμα της Κάλυμνος, δεύτ. έκδ., Αθήνα 1983. |
| Κάρπαθος |
| Μηνάς Κ., Τα ιδιώματα της Καρπάθου [Διδακτορική διατριβή], Αθήνα 1970. |
| Μηνάς Κ., Λεξικό των ιδιωμάτων της Καρπάθου Πνευματικό Κέντρο Δήμου Καρπάθου, Σειρά αυτοτελών εκδόσεων αριθμ. 4, Τυπωθήτω - Γιώργος Δάρδανος, Κάρπαθος 2006 |
| Μιχαηλίδης-Νουάρος Μ.Γ., Λεξικόν της καρπαθιακής διαλέκτου [Καρπαθιακά Μνημεία], Αθήνα 1972. |
| Λέσβος |
| Αναγνώστου Σπ., Λεσβιακά, ήτοι συλλογή λαογραφικών περί Λέσβου πραγματειών, Βιβλίον δεύτερον: Γλωσσάριον, περιέχον πλείστας του Λεσβιακού ιδιώματος λέξεις εις τας αντιστοιχούσας της αρχαίας ημών γλώσσης αποδιδομένας, έτι δε φράσεις, παροιμίας, ευχάς, αράς, ύβρεις, προλήψεις, ήθη και έθιμα των Λεσβίων, εν Αθήναις εκ του Τυπογραφείου των καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου, 1903. [Και φωτομηχανική ανατύπωση, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Μυτιλήνη 1996.] |
| «Γλωσσάριον Λέσβιον», Νεοελληνικά Ανάλεκτα Παρνασσού τόμ. Α', 1872, φυλλάδ. Ζ', σσ. 385-429. [Φωτομηχανική ανατύπωση, Καραβίας, Αθήνα 1973.] |
| Παπάνης Δημ. - Παπάνης Ιωάνν. Δ., Λεξικό της αγιασώτικης διαλέκτου : (ερμηνευτικό-ετυμολογικό) : Λεσβιακή λαογραφία, Μυτιλήνη: Δήμος Αγιάσου, 2000. 2η έκδ, βελτ., επαυξ., Μυτιλήνη: [χ.ε.], 2001. |
| Λήμνος |
| Κοντονάτσιου Δ.Χ., Η διάλεκτος της Λήμνου. Εθνογλωσσολογική προσέγγιση, Διδακτορική διατριβή [Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Επιστημονική Επετηρίδα του τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής. Παράρτημα, αριθμ. 1], Θεσσαλονίκη 1989, σσ. 313-406. |
| Μύκονος |
| Κουσαθανάς Π., Χρηστικό λεξικό του ιδιώματος της Μυκόνου. Παράρτημα με ονόματα, παρωνύμια, τοπωνύμια & χάρτες, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1996. |
| Μάνεσης Στ., Ιστορικό Λεξικό του μυκονιάτικου ιδιώματος, Δήμος Μυκονίων, τ. Α' (Α-Κ), επιμέλεια: Τζούλια Αντύπα, 1997, Β' (Λ-Ω), επιμέλεια: Ελένη Παπαδοπούλου-Ιωάννα Ρεμεδιάκη, 2001. |
| Πάρος |
| Αλιπράντης Ν. Χρ., Λεξικό των ιδιωμάτων και των εγγράφων της Πάρου. Με τρεις μελέτες για τα ιδιώματα της Πάρου, [έκδ. Προοδευτικού Συλλόγου Λευκιανών Αθήνας και του ΜΕΕΑΣ «Υρία» Λευκών Πάρου], Αθήνα 2001. |
| Ρόδος |
| Παπαχριστοδούλου Χρ.Ι., Λεξικογραφικά και λαογραφικά Ρόδου, Αθήνα (Παράρτημα της Λαογραφίας) 1969. |
| Παπαχριστοδούλου Χρ.Ι., Λεξικό των ροδίτικων ιδιωμάτων [Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Σειρά αυτοτελών εκδόσεων αριθμ. 17], Αθήνα 1986. |
| Τσεβγάς Σ., «Γλωσσάριον Ρόδου», Ροδιακόν Ημερολόγιον Β (1930), 325-336. |
| Σαμοθράκη |
| Κατσάνης Ν. Α., Το γλωσσικό ιδίωμα της Σαμοθράκης, Δήμος Σαμοθράκης, Θεσσαλονίκη 1996, σσ. 89-114. |
| Σάμος |
| Δημητρίου Ν.Α., Λαογραφικά της Σάμου. Λεξικό του γλωσσικού ιδιώματος της Σάμου, τόμ. ΣΤ', Αθήνα 1993 και Ζ', Αθήνα 1996. |
| Ζαφειρίου Μ., Το γλωσσικό ιδίωμα της Σάμου. Φωνητική-μορφολογία-τοπωνύμια, ονοματολογικά σε εικόνες, Γλωσσάριο με ετυμολογικές παρατηρήσεις, Γρηγόρης, Αθήνα 1995. |
| Ζαφειρίου Ν., Περί της συγχρόνου Σαμίας διαλέκτου, Πραγματεία βραβευθείσα εν τῳ διαγωνισμῴ του 1912 της εν Αθήναις Γλωσσικής Εταιρείας, εν Αθήναις τύποις Π.Δ. Σακελλαρίου, 1914 (Βλ. και Αρχείο Σάμου 2, 1947, 204-211, 3, 1948/54, 165-206 και 5, 1956, 104-126). |
| Τζαννετής Κ., Γλωσσάριο του Μαραθόκαμπου Σάμου, Θεσσαλονίκη 1996. |
| Σίκινος |
| Πουλάκης Δ., «Λεξικόν ιδίᾳ της Σικίνου καί τινων άλλων τόπων», Ζωγράφειος Αγών 2, 1896, 5-15. |
| Σύμη |
| Καρανικόλας Α. Σ., Γλωσσάριον του ιδιώματος της Σύμης, τεύχος Α΄ (Α-Γ) (ανάτυπο από τον Δ' τόμο του Δωδεκανησιακού Αρχείου), επιμ. Α. Καραναστάση-Α. Καρανικόλα, Αθήναι 1962. |
| Μιχαλαριά-Βογιατζή Μ., Εγκυκλοπαιδικόν λεξικόν διαλέκτου Σύμης Δωδεκανήσου, τόμ. Α' (Α-Ι) 1988, Β' (Κ-Ξ) 1990, Γ' (Ο-Σ) 1991, Δ' (Τ-Ω) 1994, Αθήνα. |
| Σύρος |
| Στέφανος Κλων, «Γλωσσάριον Σύρου», Bulletin de Correspondance Hellénique 3, 1879, 20-29. |
| Χίος |
| Άμαντος Κ., «Συμβολή εις το Χιακόν γλωσσάριον και το χιακόν τοπωνυμικόν», Χιακά Χρονικά 6, 1925, σσ. 1-82. |
| Άμαντος Κ., «Προσθήκαι εις το Χιακόν γλωσσάριον και το Χιακόν τοπωνυμικόν», Λεξικογραφικόν Δελτίον 3, 1941, 133-174. |
| Βιός Στ. Γ., Χιακά γλωσσικά, Εν Χίω: Τύποις Παγχιακής 1920. |
| Γλωσσάρι Βροντάδου και Λαγκάδας [Χίος: Εφημ. "Ενημέρωση" 2001]. (Διαδίκτυο) |
| Πασπάτης Α.Γ., Το χιακόν γλωσσάριον, ήτοι η εν Χίῳ λαλουμένη γλώσσα μετά τινων επιγραφών αρχαίων τε και νέων και του χάρτου της νήσου, Εν Αθήναις εκ του τυπογραφείου των αδελφών Περρή, 1888, φωτομηχανική ανατύπωση [Βιβλιοπωλείο Ν. Καραβία], Αθήνα 1990. |
| Pernot H., Études de Linguistique Néo-Hellénique III, Textes et lexicologie des parlers de Chio, [Collection de L'Institut Néo-hellénique de l'Université de Paris. Tome VI, Société d΄Édition "Les Belles Lettres", Paris 1946. |
| Τσίκης Ν., Γλωσσικά από το Πυργί της Χίου, έκδ. του Συλλόγου Πυργούσων Αττικής «Το Πυργί της Χίου», Αθήνα 2002. |
| Πελοπόννησος |
| Γεωργόπουλος, Δημήτριος Γ., Η λαϊκή γλώσσα: Πελοποννησιακό γλωσσικό ιδίωμα: Ιδιωματισμοί, λεξιλόγιο, Αθήνα: [χ.ε.] 1999. (Διαδίκτυο) |
| Πόντος |
| Ατακτίδης, Στυλιανός Γ., Λεξιλόγιο ιδιωματικής γλώσσας του Κατή-κιοϊ (Άνω Αμισού) - Πόντου, Θεσσαλονίκη: [χ.ε.]Θεσσαλονίκη: Φωτοτυπωτική Λασκαρίδης - Αλεξιάδης 1987. |
| Μελανοφρύδης Π., «Γλωσσάριον του χωριού Άδισσα», ΑΠ 20, 1955, 45-137, Α-ΜΑΠ 21, 1956, 183-225, Ν-Ω. |
| Παπαδόπουλος Α.Α., Ιστορικόν Λεξικόν της ποντικής διαλέκτου [Επιτροπή Ποντιακών Μελετών Περιοδικού «Αρχείον Πόντου», Παράρτημα 3], τόμ. Α'-Β', Αθήνα 1958-1961, ανατύπωση Α' 1999, Β' 2000. |
| Τομπαΐδης Δ.Ε. - Συμεωνίδης Χ.Π., Συμπλήρωμα στο Ιστορικόν Λεξικόν της Ποντικής Διαλέκτου του Α.Α. Παπαδόπουλου [Επιτροπή Ποντιακών Μελετών Περιοδικού «Αρχείον Πόντου», Παράρτημα 23], Αθήνα 2002. |
| Σιδηροπούλου Ε., Λεξιλόγιο Κοτυώρων, Αθήνα 1982. |
| Σταματέλος Ι., «Λεξιλόγιον της Τραπεζουντίας Διαλέκτου», Παρνασσός 4, 1880, 309-317. |
| Τσοπουρίδης Θ., Λεξικό Ποντιακής Διαλέκτου (22.000 λέξεις), α) από τη Νεοελληνική στην Ποντιακή διάλεκτο β) από την Ποντιακή διάλεκτο στη Νεοελληνική, Θεσσαλονίκη 1998. |
| Φωστηρόπουλος A., Λεξιλόγιον Ιμέρας, ΑΠ 11, 1941, 164-169 (Α-Ακι)14, 1949, 168-191 (Ακ-Γ)15, 1950, 206-240 (Δ-Μ)·16, 1951, 115-173 (Μ-Ω). |
| Στερεά Ελλάδα (-Αττική) |
| Ασημάκης Στ., Αράχοβα. Τοπωνυμιογλωσσικά, «συλλογές», Αθήνα 2000 και Συμπλήρωμα, Αθήνα 2002. |
| Καλαντζάκος Α.Ι., Λεξικό ρουμελιώτικης λαϊκής γλώσσας, Ανανεωμένο & με κανόνες προφοράς. Σημασία, ετυμολογία λέξεων φράσεων, ελεύθερη σκέψις, Αθήνα 2000. |
| Παπαθανασόπουλος Θ., Γλωσσάρι ρουμελιώτικης ντοπιολαλιάς, εκδ. «Θουκυδίδης», Αθήνα 1982. |
| Παπατρέχας Γερ. Ηρ., «Ιδιωματικό και λαογραφικό γλωσσάρι Ξηρομέρου», Ε.Ε.Στ.Μ. 4, 1973, 263-316. |
| Παπαχατζή, Δοκίμιον του γλωσσικού ιδιώματος Καρύστου και των πέριξ, Αθήνα 1915. |
| Σύρκου Αγγελική, Το μεγαρικό γλωσσικό ιδίωμα. Λεξικογραφική Μελέτη, Εκδόσεις νήσος, 2006 (Λεξιλόγιο: σσ. 21-159. Κατάταξη λημμάτων κατά τη σημασία τους στις σσ. 163-332. Σύνολο σελίδων: 374.) |
| Σαλαμίνα |
| Καραντής, Τ. Π., Κουλουριώτικο γλωσσάριο: Σπάνιες και ιδιωματικές λέξεις και εκφράσεις της Σαλαμίνας, Σαλαμίνα: [χ.ε.] 2001. |
| Ύδρα |
| Καραμήτσος, Γιάννης Α.,Ύδρας λεξιλόγιον Ύδρα:[χ.ε.] 1996 (Διαδίκτυο) |
| [Σαρακατσάνικα] |
| Κατσαρός Ν. Ηλ., Οι αρχαιοελληνικές ρίζες του Σαρακατσάνικου λόγου. Ετυμολογική προσέγγιση, Ι. Σιδέρης, Αθήνα 1995. |
| Φυτιλής Γ., Η λαλιά των Σαρακατσάνων, Θεσσαλονίκη 1995. |
| Τσακωνιά |
| Δέφνερ Μ., Λεξικόν της τσακωνικής διαλέκτου [Λεξικογραφικόν αρχείον της Μέσης και Νέας Ελληνικής, Παράρτημα τόμους], εν Αθήναις (Τυπογραφείον «Εστία»), 1923. |
| Κωστάκης Θ.Π., Λεξικό της τσακωνικής διαλέκτου, τόμ. Α΄-Γ΄, έκδ. της Ακαδημίας Αθηνών, τόμ. Α', Β' 1986, Γ' 1987, Αθήνα. |
| Λεξικά νεοελληνικών ιδιωμάτων/διαλέκτων (Γενικά) |
| Γιαννουλέλλης Γ.Ν., Νεοελληνικές ιδιωματικές λέξεις δάνειες από ξένες γλώσσες. Οι αρχικές σημασίες και η εξέλιξή τους όπως φανερώνονται από την ετυμολογία τους, Κείμενα, Αθήνα 1982. |
| Διάφοροι συντάκτες της υπηρεσίας του λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών, Ιστορικόν Λεξικόν της Νέας Ελληνικής της τε κοινώς ομιλουμένης και των ιδιωμάτων, τόμοι I-V (1933-1989), έκδ. της Ακαδημίας Αθηνών, Αθήνα. |
| (Aρχαϊσμοί σε διαλέκτους/ιδιώματα) |
| (μονογραφίες) |
| Andriotis Ν., Lexicon der Archaismen in neugriechischen Dialekten, Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften 1974, 705 S., 13 Karten. (Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse. Schriften der Balkankommission. Linguistische Abteilung, XXII). |
| Λαπαρίδης Ν., Ετυμολογικόν-ερμηνευτικόν Λεξιλόγιον αρχαίων ελληνικών λέξεων διατηρουμένων εις την ποντιακήν διάλεκτον, Αθήνα 1973, 85 σ. |
| Λαπαρίδης Ν., Ετυμολογικόν-ερμηνευτικόν λεξιλόγιον ποντιακών λέξεων προερχομένων από την αρχαία ελληνική γλώσσα, β' έκδ. Θεσσαλονίκη 2002: Κυριακίδης. |
| Shipp G. P., Modern Greek Evidence for the Ancient Greek Vocabulary, Σύδνεϋ (Sydney University Press) 1979, 655 σελ. |
| (άρθρα) |
| Δουγά-Παπαδοπούλου Ε., «Οι αρχαϊσμοί του ιδιώματος Βελβεντού», Μακεδονικά 29, 1994, 238-256. |
| Henrich G.S., Παππού-Ζουραβλιόβα Αικ., «Λεξιλογικοί αρχαϊσμοί της μαριουπολίτικης ελληνικής διαλέκτου», Πρακτικά Δ' Διεθνούς Συνεδρίου Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας (Αθήνα 2001), 2003, 123-156. |
| Καρανικόλας Α. Σ., «Αρχαϊσμοί στο συμαϊκό γλωσσικό ιδίωμα», Τα Συμαϊκά 3, 1977, 57-99. |
| Κοντοσόπουλος Ν., Λεξιλογικοί αρχαϊσμοί εις τα σημερινά γλωσσικά ιδιώματα της Μακεδονίας, Πρακτικά του Α΄ Συμπόσιου Γλωσσολογίας του Βορειοελλαδικού Χώρου (Ήπειρος - Μακεδονία - Θράκη), 28-30 Απριλίου 1976, Θεσσαλονίκη 1977, 209-213. |
| Κρεκούκιας Δ., «Αρχαιοπινή στοιχεία στο αγροτοποιμενικό λεξιλόγιο της Δυτικής Θεσσαλίας», Θεσσαλικά Χρονικά 13, 1980, 351-365. |
| Kriaras E., "Bemerkungen zu altgriechischen Resten in Dialekten der Insel Lesbos", στο Polyphonia Byzantina [Studies in Honour of Willem J. Aerts], edited by Hero Hokwerda, Edmé R. Smits and Marinus M. Woesthuis, 303-310. |
| Παπανικολάου Ν., «Λέξεις της αρχαίας γλώσσης στο γλωσσικό ιδίωμα του Βοΐου», Α΄ Συμπόσιο Ιστορίας, Λαογραφίας, Γλωσσολογίας Δυτικομακεδονικού χώρου, Θεσσαλονίκη 1976, 175-178. |
| Θωμόπουλος Ι. Α., «Αρχαίες λέξεις στο ιδίωμα του Καστελλόριζου», Δωδεκανησιακόν Αρχείον 6, 1976, 119-129. |
| Τζιτζιλής Χρ., «Λεξιλογικοί αρχαϊσμοί των γλωσσικών ιδιωμάτων της Δράμας», Μακεδονικά 19, 1979, 396-400. |
| Τσουκνίδας Γ., «Λεξιλογικοί αρχαϊσμοί στο ιδίωμα της Δεσφίνας», Λεξικογραφικόν Δελτίον ΚΑ', 1998, 231-261. |
| Ανδριώτη, Ν.Π., «Οι αρχαϊσμοί του σημερινού γλωσσικού ιδιώματος της Μακεδονίας», Μακεδονικόν Ημερολόγιον 1953, 101-108 αναδ. στο Αντιχάρισμα στον καθηγητή Νικόλαο Π. Ανδριώτη, Θεσσαλονίκη 1976, 239-244. |
1 Για ένα υπό προετοιμασία λεξικό βλ. Campolo Irene, «Ένα καινούριο ιστορικό λεξικό των νοτιοϊταλικών ελληνικών», Μελέτες για την ελληνική γλώσσα (Πρακτικά της 24ης Ετήσιας Συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. 9-11 Μαΐου 2003), Θεσσαλονίκη 2004, σσ. 153-162.
Τελευταία Ενημέρωση: 17 Ιούλ 2008, 15:54
