ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Εργαλεία
Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας
ΟΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ
§13.12. Οι ευθείες ερωτηματικές προτάσεις στον πλάγιο λόγο τρέπονται σε πλάγιες ερωτήσεις με ρήματα εξάρτησης συνήθως τα ἐρωτῶ, ἀπορῶ, θαυμάζω, σκοπῶ, ἐπιμελοῦμαι, γιγνώσκω, οἶδα, αἰσθάνομαι, πυνθάνομαι, δείκνυμι κ.ά.
• Ως προς την εκφορά τους, οι πλάγιες ερωτήσεις, μετά από αρκτικό χρόνο διατηρούν την έγκλιση που είχε και η ευθεία ερώτηση (οριστική, δυνητική οριστική ή δυνητική ευκτική στις ερωτήσεις κρίσεως· απορηματική υποτακτική στις ερωτήσεις επιθυμίας), μετά από ιστορικό χρόνο όμως η οριστική στις ερωτήσεις κρίσεως και η απορηματική υποτακτική στις ερωτήσεις επιθυμίας μπορούν να αντικατασταθούν από ευκτική του πλαγίου λόγου.
• Ως προς την εισαγωγή τους, οι ερωτήσεις ολικής άγνοιας στον πλάγιο λόγο εισάγονται με τον σύνδεσμο εἰ, ενώ στις μερικής άγνοιας συνήθως στον πλάγιο λόγο οι ερωτηματικές αντωνυμίες και τα επιρρήματα αντικαθίστανται από τις αντίστοιχες αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα.
Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις πιθανές τροπές:
| ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ | ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ | ||
| ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ | ΟΡΙΣΤΙΚΗ | Φίλιππος ἀδικεῖ τὴν πόλιν; | ἐρωτᾷ εἰ ἀδικεῖ Φίλιππος τὴν πόλιν ἤρετο εἰ ἀδικοίη Φίλιππος τὴν πόλιν |
| τίνα γνώμην ἔχετε; | ἐρωτᾷ ἥντινα/τίνα γνώμην ἔχουσιν ἤρετο ἥντινα/τίνα γνώμην ἔχοιεν | ||
| ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ | ἠδίκει ἂν Φίλιππος τὴν πόλιν; (εἰ ἐδύνατο) | ἐρωτᾷ εἰ ἠδίκει ἂν Φίλιππος τὴν πόλιν (εἰ ἐδύνατο) ἤρετο εἰ ἠδίκει ἂν Φίλιππος τὴν πόλιν (εἰ ἐδύνατο) | |
| τίνα ἂν γνώμην εἴχετε; (εἰ ἄλλως ἔπραττον) | ἐρωτᾷ ἥντινα/τίνα ἂν γνώμην εἶχον (εἰ ἄλλως ἔπραττε) ἤρετο ἥντινα/τίνα ἂν γνώμην εἶχον (εἰ ἄλλως ἔπραττε) | ||
| ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΕΥΚΤΙΚΗ | ἀδικοίη ἂν Φίλιππος τὴν πόλιν; (εἰ δύναιτο) | ἐρωτᾷ εἰ ἀδικοίη ἂν Φίλιππος τὴν πόλιν (εἰ δύναιτο) ἤρετο εἰ ἀδικοίη ἂν Φίλιππος τὴν πόλιν (εἰ δύναιτο) | |
| τίνα ἂν γνώμην ἔχοιτε; (εἰ ἄλλως πράττοιμι) | ἐρωτᾷ ἥντινα/τίνα ἂν γνώμην ἔχοιεν (εἰ ἄλλως πράττοι) ἤρετο ἥντινα/τίνα ἂν γνώμην ἔχοιεν (εἰ ἄλλως πράττοι) | ||
| ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ | ΑΠΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ | παραδῶμεν τὴν πόλιν; | ἐρωτῶσι τὸν θεὸν εἰ παραδῶσι τὴν πόλιν ἤροντο τὸν θεὸν εἰ παραδοῖεν τὴν πόλιν |
| τί ποιῶμεν; | ἀποροῦσιν ὅ,τι/τί ποιῶσι ἠπόρουν ὅ,τι/τί ποιοῖεν |
§13.13. Πλάγιες ερωτήσεις κρίσεως με εξάρτηση από αρκτικό χρόνο
ΔΗΜ 18.64 ἡδέως ἂν ἐροίμην, τῆς ποίας μερίδος γενέσθαι τὴν πόλιν ἐβούλετ᾽ ἄν || με ευχαρίστηση θα ρωτούσα σε ποιο κόμμα θα είχε θελήσει η πόλη μας να προσχωρήσει. [ευθύς λόγος: τῆς ποίας μερίδος γενέσθαι τὴν πόλιν ἐβούλου ἄν; ]
§13.14. Πλάγιες ερωτήσεις κρίσεως με εξάρτηση από ιστορικό χρόνο
ΞΕΝ ΚΠαιδ 4.4.4 ἐκ δὲ τούτου ἐπυνθάνετο ἤδη αὐτῶν καὶ ὁπόσην ὁδὸν διήλασαν καὶ εἰ οἰκοῖτο ἡ χώρα || κατόπιν ζητούσε επιπλέον να μάθει από αυτούς πόσο δρόμο διήνυσαν και εάν ή χώρα κατοικούνταν. [ευθύς λόγος: πόσην ὁδὸν διηλάσατε καὶ οἰκεῖται ἡ χώρα;]
ΗΡΟΔ 7.208 ἔπεμπε Ξέρξης κατάσκοπον ἱππέα ἰδέσθαι ὁκόσοι εἰσὶ καὶ ὅ τι ποιοῖεν || έστελνε ο Ξέρξης έναν ιππέα ως κατάσκοπο να δει πόσοι είναι και τι κάνουν. [ευθύς λόγος: πόσοι εἰσὶ καὶ τί ποθοῦσι;]
ΞΕΝ Ελλ 4.2.10 ἐβουλεύοντο πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα σφίσιν αὐτοῖς ποιήσαιντο || έκαναν συμβούλιο για το πώς θα διεξήγαγαν τη μάχη με τον πιο πρόσφορο γι’ αυτούς τρόπο. [ευθύς λόγος: πῶς ἂν τὴν μάχην συμφορώτατα ἡμῖν αὐτοῖς ποιήσαιμεν;]
§13.15. Πλάγιες ερωτήσεις επιθυμίας με εξάρτηση από αρκτικό χρόνο
ΠΛ Χαρμ 158d οὐκ ἔχω ὅτι σοι ἀποκρίνωμαι || δεν ξέρω τι να σου απαντήσω. [ευθύς λόγος: τί σοι ἀποκρίνωμαι;]
§13.16. Πλάγιες ερωτήσεις επιθυμίας με εξάρτηση από ιστορικό χρόνο
ΠΛ Πρωτ 321c καὶ ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο || και δεν ήξερε τι να κάνει. [ευθύς λόγος: τί χρήσωμαι;]
ΘΟΥΚ 2.4.6 ἐβουλεύοντο εἴτε κατακαύσωσιν ὥσπερ ἔχουσιν, ἐμπρήσαντες τὸ οἴκημα, εἴτε τι ἄλλο χρήσωνται || συζητούσαν ή να τους κάψουνε, όπως είναι, βάζοντας φωτιά στο οίκημα ή τι άλλο να κάνουν. [ευθύς λόγος: πότερα κατακαύσωμεν αὐτοοὺς ὥσπερ ἔχουσιν, ἐμπρήσαντες τὸ οἴκημα, ἤ τι ἄλλο χρησώμεθα;]
