ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Εργαλεία
Αρχές Σύνταξης της Αρχαιοελληνικής Γλώσσας
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ
§13.8. Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας, οι οποίες στον ευθύ λόγο εκφέρονται με προτρεπτική ή αποτρεπτική υποτακτική, ευχετική ευκτική και προστακτική, στο πλάγιο λόγο τρέπονται πάντοτε σε τελικό απαρέμφατο. Τα ρήματα από τα οποία εξαρτάται πλάγιος λόγος επιθυμίας είναι συνήθως τα: κελεύω, προστάττω, παραινῶ, δέομαι, ἀξιῶ, ἀπαγορεύω, ἔδοξέ μοι + τελ. απαρ. (= αποφάσισα), εὔχομαι κλπ. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει τις πιθανές τροπές:
| Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας | ||
|---|---|---|
| ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ | ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ | |
| προτρεπτική υποτακτική | πέμπωμεν πρέσβεις | παρῄνει πρέσβεις πέμπειν |
| αποτρεπτική υποτακτική | μηδεὶς ὑμῶν ἐξέλθῃ | ἀπαγορεύει μηδένα ἐξελθεῖν |
| προστακτική | ἀνοίξατε τὰς πύλας | ἐκέλευε τὰς πύλας ἀνοῖξαι |
| ευχετική ευκτική | εἴθε οἱ θεοὶ δίκην ἐπιθεῖεν | ηὔχετο τοὺς θεοὺς δίκην ἐπιθεῖναι |
§13.9. Τελικό απαρέμφατο: τρέπεται σε προστακτική
ΞΕΝ ΚΑναβ 1.4.11 (Κῦρος) κελεύει αὐτοὺς λέγειν ταῦτα τοῖς στρατιώταις καὶ ἀναπείθειν ἕπεσθαι || ο Κύρος διέταξε αυτούς (= τους στρατηγούς των Ελλήνων) να τα πουν αυτά στους στρατιώτες και να τους πείσουν να τον ακολουθήσουν. [ευθύς λόγος: λέγετε ταῦτα τοῖς στρατιῶταις καὶ ἀναπείθετε ἕπεσθαι.]
ΘΟΥΚ 3.15.1 [οἱ Λακεδαιμόνιοι] τοῖς ξυμμάχοις παροῦσι κατὰ τάχος ἔφραζον ἰέναι ἐς τὸν Ἰσθμόν || πρόσταξαν τους συμμάχους που ήταν παρόντες να πάνε γρήγορα στον Ισθμό. [ευθύς λόγος: κατὰ τάχος ἴτε.]
ΞΕΝ Ελλ 3.1.22 ὁ Μειδίας […] ἠξίου τὴν τῶν Γεργιθίων πόλιν παραδοῦναι αὑτῷ || ο Μειδίας απαιτούσε να του παραδώσουν την πόλη των Γεργιθίων. [ευθύς λόγος: παράδοτε ἐμοὶ τὴν πόλιν.]
ΛΥΣ 12.29 εἰ μὲν γάρ τις ἦν ἐν τῇ πόλει ἀρχὴ ἰσχυροτέρα, ὑφ’ ἧς αὐτῷ προσετάττετο παρὰ τὸ δίκαιον ἀνθρώπους ἀπολλύναι || αν στην πόλη λειτουργούσε κάποια εξουσία ισχυρότερη, από την οποία να δεχόταν την εντολή να θανατώνει ανθρώπους καταπατώντας το δίκαιο. [ευθύς λόγος: ἀπόλλυ ἀνθρώπους.]
§13.10. Τελικό απαρέμφατο: τρέπεται σε προτρεπτική και αποτρεπτική υποτακτική
ΘΟΥΚ 2.21.2 ἐδόκει τοῖς τε ἄλλοις καὶ μάλιστα τῇ νεότητι ἐπεξιέναι καὶ μὴ περιορᾶν || θεωρούσαν και οι άλλοι, προπαντός όμως η νεολαία πως έπρεπε να βγούνε και να πολεμήσουν και να μην το ανεχθούνε. [ευθύς λόγος: ἐπεξίωμεν καὶ μὴ περιορῶμεν.]
ΞΕΝ ΚΑναβ 2.1.2 ἔδοξεν αὐτοῖς προϊέναι […] ἕως Κύρῳ συμμείξειαν || αποφάσισαν να προχωρήσουν μέχρι να συνατηθούν με τον Κύρο. [ευθύς λόγος: προΐωμεν, ἕως ἂν Κύρῳ συμμείξωμεν.]
§13.11. Τελικό απαρέμφατο: τρέπεται σε ευχετική ευκτική
ΞΕΝ Απομν 1.3.2 καὶ ηὔχετο δὲ πρὸς τοὺς θεοὺς ἁπλῶς τἀγαθὰ διδόναι || εύχονταν να μας δώσουν οι θεοί υγεία και αγαθά. [ευθύς λόγος: εἴθε οἱ θεοὶ τἀγαθὰ διδοῖεν.]
