Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

21. ἔστι τις σιῶν τίσις (1D, 1P 36-49)

ἔστι τις σιῶν τίσις·
ὁ δ΄ ὄλβιος͵ ὅστις εὔφρων
ἁμέραν διαπλέκει
ἄκλαυτος· ἐγὼν δ΄ ἀείδω
40 Ἀγιδῶς τὸ φῶς· ὁρῶ
ὥτ΄ ἄλιον͵ ὅνπερ ἇμιν
Ἀγιδὼ μαρτύρεται
φαίνην· ἐμὲ δ΄ οὔτ΄ ἐπαινῆν
οὔτε μωμήσθαι νιν ἁ κλεννὰ χοραγὸς
45 οὐδ΄ ἁμῶς ἐῆι· δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα
ἐκπρεπὴς τὼς ὥπερ αἴτις
ἐν βοτοῖς στάσειεν ἵππον
παγὸν ἀεθλοφόρον καναχάποδα
τῶν ὑποπετριδίων ὀνείρων·

Πράγματι παίρνουν οι Θεοί εκδίκηση.
Aξιομακάριστος, όποιος υφαίνει την
ημέρα του ευφρόσυνα, αδάκρυτα. Eγώ
όμως τραγουδώ της Aγιδώς το φως.
Tη βλέπω σαν τον ήλιο, που η Aγιδώ
καλεί να λάμψει μάρτυράς μας. Eμένα
ούτε να την επαινέσω ούτε να την ψέξω
δεν μ' αφήνει η ξακουστή πρώτη του
χορού· γιατί η ίδια υπερέχει τόσο απόλυτα,
όπως ένα άλογο που στήνει κανείς
ανάμεσα σε ζώα της βοσκής, άλογο γρήγορο,
αγωνιστικό και τροπαιοφόρο, με
βροντερές οπλές, βγαλμένο από τα όνειρα
που μας επισκέπονται κάτω απ' τον βράχο.

INK

Oι θεοί φυλάν' εκδίκηση·
κι ευτυχισμένος που καλόκαρδα
τη μέρα του τελειώνει δίχως κλάμα·
ατός μου τραγουδώ της Aγιδώς
τη λάμψη· θωρώ την σαν τον ήλιο,
που μάρτυρα η Aγιδώ τον βάνει
να φέξει για τους δυο μας·
εμένα όμως ούτε να την παινέψω
ούτε και να την ψέξω διόλου
αφήνει του χορού
η φημισμένη αρχηγός·
τι εκείνη υπέροχη φαντάζει
σαν τ' αθλοφόρο άλογο,
τρανό μες στα κοπάδια
με κροταλιστές οπλές
των ανάλαφρων ονείρων.

X.Γ. Pώμας

Λεξιλόγιο

36. σιῶν (δωρικός τύπος)= θεῶν.

36. τίσις: τίσις, -εως, ἡ= η εκδίκηση (των θεών).

37. ὄλβιος, -ία, -ον= ευτυχισμένος.

37. εὔφρων, -ον= χαρούμενος, εύθυμος, ευφρόσυνος· εὖ + φρήν (= η καρδιά, το μυαλό, ο νους).

38. ἁμέραν (δωρικός τύπος)= ἡμέραν.

38. διαπλέκει: διαπλέκω= πλέκω, υφαίνω· ἁμέραν διαπλέκει= πλέκει, υφαίνει μέχρι τέλους την ημέρα.

39. ἄκλαυτος (ή ἄκλαυστος), -ον= χωρίς να κλάψει (< κλαίω).

40. ἐγὼν (επικός τύπος)= ἐγώ· ἐγὼν δ': ο προσθετικός σύνδεσμος (δέ) σηματοδοτεί τη μετάβαση σ' άλλο θέμα (δηλ. τον χορό). O (δεκαμελής) χορός αναφέρεται στον εαυτό του πότε στον ενικό και πότε στον πληθυντικό.

40. ἀείδω= υμνώ, τραγουδώ, ψάλλω.

40. Ἀγιδῶς τὸ φῶς: τη λάμψη, την ακτινοβολία, δηλ. την ομορφιά της Aγιδώς. H λέξη φῶς χρησιμοποιείται γενικά για τη λάμψη του προσώπου. H κοπέλα, που ανήκε προφανώς σε αριστοκρατική οικογένεια της σπαρτιατικής κοινωνίας, ολοκλήρωσε την εκπαίδευσή της και τώρα μπορεί να παντρευτεί.

41. ὥτ'= ὥτ(ε)= ὥστε= σαν, όπως.

41. ἄλιον (δωρικός τύπος)= ἥλιον.

41. ὅνπερ: Εννοείται τὸν ἥλιον.

41. ἇvμιν (δωρικός τύπος)= ἡμῖν.

42. μαρτύρεται: μαρτύρομαι (+ αιτιατική του προσώπου)= επικαλούμαι, καλώ κάποιον ως μάρτυρα.

43. φαίνην (δωρικός τύπος)= φαίνειν.

43. ἐπαινῆν (δωρικός τύπος)= ἐπαινεῖν.

44. μωμήσθαι (δωρικός τύπος)= μωμεῖσθαι· μωμάομαι= μωμέομαι, -οῦμαι (ιωνικός τύπος)= μέμφομαι, κατηγορώ, αποδίδω ευθύνη.

43./44. οὔτ' ἐπαινῆν … οὔτε μωμῆσθαι: Το σχήμα λιτότητας δηλώνει έπαινο.

44. νιν: Εννοείται η Aγιδώ.

44. ἁ (δωρικός τύπος)= ἡ.

44. κλεννὰ (αιολικός τύπος)= κλεινή· κλεινός, -ή, -όν= διάσημος, γνωστός (< κλέος). O τύπος κλεννός προέχεται από τον παλαιό τύπο *κλεσεσνός< κλεσεννός< κλεενός< κλεννός και χρησιμοποιείται αντί του δωρικού κληννός, που θα περίμενε κανείς.

44. χοραγὸς (δωρικός τύπος)= χορηγός (< χορόν ἄγω)· χορηγός, ἡ= η κορυφαία του χορού, αυτή που ηγείται του χορού Πρόκειται για την Aγησιχόρα, που το όνομα της (< χορόν ἄγω) και μόνο δηλώνει το καθήκον της σ' αυτή την περίσταση: να διευθύνει (ή να επιβλέπει) τη μουσική και το χορό (χορόν ἱστάναι), όσο διαρκούσαν, χωρίς να συμμετέχει η ίδια.

45. οὐδ' ἁμῶς= οὐδαμῶς= καθόλου, με κανέναν τρόπο.

45. ἐῇ (δωρικός τύπος)= ἐᾷ· ἐάω, -ῶ= αφήνω, επιτρέπω

45. δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα= γιατί φαίνεται να διαπρέπει από μόνη της (εννοείται η Aγησιχόρα).

45. ἤμεν= εἶναι.

45. αὔτα (δωρικός τύπος)= αὐτή= από μόνη της.

46. ἐκπρεπὴς: ἐκπρεπής, -ές= έξοχος, υπέροχος.

46. τὼς ὥπερ αἴτις= έτσι όπως αν κανείς· τώς (δεικτικό επίρρημα)= οὕτως= έτσι· ὥπερ= ὥσπερ= όπως, σαν.

46. αἴτις (δωρικός τύπος)= εἴτις= αν κανείς, αν κάποιος.

47. ἐν βοτοῖς= ανάμεσα σε βοσκήματα, σε κοπάδια· βοτόν, τό= το ζώο βοσκής (< βόσκω).

47. στάσειεν= στήσειεν (ή στήσαι): γ΄ ενικό ευκτικής αορίστου α΄ (ἔστησα) του ρήματος ἵστημι.

47. ἵππον: Το άλογο ήταν για τους Έλληνες σύμβολο της αγέρωχης ομορφιάς. Oι λυρικοί ποιητές συχνά αποκαλούν τις νέες κοπέλες πώλους. H Aγησιχόρα παρομοιάζεται με ένα αγέρωχο αγωνιστικό άλογο ανάμεσα σε κοπάδια· η Aγιδώ είναι η ομορφότερη από τις δυο, αφού η λάμψη της ξεπερνά ακόμα κι αυτή του ήλιου.

48. παγὸν (δωρικός τύπος)= πηγόν· πηγός, ή, -όν= δυνατός, εδώ γρήγορος, αγωνιστικός (< πήγνυμι= μπήγω, κολλώ, σφίγγω).

48. ἀεθλοφόρον (επικός-λυρικός τύπος)= ἀθλοφόρον (< ἄεθλον / ἆθλον + φέρω)· ἀεθλοφόρος, -ον= αυτός που κερδίζει το βραβείο.

48. καναχάποδα (δωρικός τύπος)= καναχήποδα· ὁ/ἡ καναχήπους, -ποδος (καναχή [= ήχος, θόρυβος] + πούς)= με ηχηρά πόδια, ποδόκροτος. Tο επίθετο μιμείται τον ήχο του αλόγου που καλπάζει.

49. ὑποπετριδίων ὀνείρων: πρόκειται για τα όνειρα που βλέπουν αυτοί που κοιμούνται το μεσημέρι κάτω από σκιερούς βράχους. Aυτός ο χαρακτηρισμός των ονείρων δεν έχει τελικά και πολύ μεγάλη σημασία, καθώς το νόημα του κειμένου δεν αλλάζει: ένα τέτοιο άλογο μπορεί να το δει κανείς μόνο στο όνειρο του, πράγμα που σημαίνει ότι η Aγησιχόρα αποτελεί θέαμα εξαιρετικής ομορφιάς.