Φλώρινα
Φλώρινα: ένα σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών
Συγκρότηση ενότητας: Αναστασία ΧαλκιάΣιδηροδρομικός Σταθμός Σιδηροδρομικός Σταθμός
Οι θεοί αγαπούν...
Δύο μέρες αργότερα, ο Αλμπέρτος ταξίδευε προς τη Θεσσαλονίκη. Πήγαινε να κάνει μερικές παραγγελίες για το κατάστημά του και με την ευκαιρία αυτή να δει και τη διεθνή έκθεση, που εκείνες τις ημέρες είχαν ανοίξει.
Είχε καθίσει κοντά στο παράθυρο και καθώς έτρεχε η αμαξοστοιχία απολάμβανε το ωραίο θέαμα του κάμπου της Φλωρίνης. Το τραίνο, αγκομαχώντας, σκαρφάλωσε στην κορφή του Κλειδιού κι ύστερα άρχισε να κατηφορίζει προς το Ξινό Νερό και τ’ Αμύνταιο. Αριστερά η λίμνη των Πετρών απλωνόταν ήρεμη, σαν την μορφή των Ολυμπίων θεών. Αργότερα κυλούσε πλάι από την απέραντη λίμνη του Οστρόβου. Γαλήνια τα νερά, έμοιαζαν σαν μια απέραντη γαλάζια κι ακύμαντη μαντήλα. Πάνω τους παιχνίδιζαν χαρούμενες οι ηλιαχτίδες, σχηματίζοντας ασημένιες βεντάγιες. Στο βάθος μια ψαρόβαρκα λικνίζονταν χαδιάρικα, ενώ ο ψαράς έριχνε τα δίχτυα, κάνοντας ρυτίδες στη γαλάζια μαντήλα. Ψηλά δύο άσπρα ψαροπούλια έκαμναν βόλτες, και πότε πότε βουτούσαν στο νερό είτε για να λουσθούν είτε για να καταβροχθίσουν κανένα ψαράκι.
Το εξαίσιο θέαμα, η γρήγορη εναλλαγή των γραφικών τοπίων, γοήτευσαν τον Αλμπέρτο. Ακουμπισμένος στ’ ανοιχτό παράθυρο απολάμβανε το ωραίο θέαμα, αφήνοντας ονειροπόλα την σκέψη του να ταξιδεύσει και σ’ άλλους όμορφους κόσμους.
Σε κάποια καμπή της σιδηροδρομικής γραμμής, που η αμαξοστοιχία, για μια στιγμή, έγινε ένα πελώριο τόξο, ο Αλμπέρτος άφησε τη λίμνη κι έστρεψε την ματιά του προς τα πίσω βαγόνια. Στο τρίτο παράθυρο του δεύτερου βαγονιού είδε μια κοπέλα που του έμοιασε με τη Χριστίνα. Δεν μπόρεσε να βεβαιωθεί γι’ αυτό. Το τραίνο είχε ήδη χάσει το τοξοειδές σχήμα του κι ήταν αδύνατον ο Αλμπέρτος, όσο κι αν έσκυψε έξω από το παράθυρο, να ξαναδεί την κοπέλα.
Χωρίς, όμως, να χάσει καιρό άφησε την θέση του και πήγε στ’ όχημα, όπου είχε δει την κοπέλα. Δεν άργησε να τη βρει.
Αμέριμνη απολάμβανε την γύρω φύση. Ο Αλμπέρτος στάθηκε στην είσοδο του διαμερίσματος, και για λίγες στιγμές περιεργάστηκε την κοπέλα.
Ήταν η Χριστίνα.
Πέρασε το κατώφλι και κοντοστάθηκε.
Η Χριστίνα μόλις αντιλήφθηκε την παρουσία στο κουπέ άλλου προσώπου γύρισε το όμορφο προσωπάκι της προς την είσοδο.
Έκπληκτη είδε τον Αλμπέρτο.
-Εσύ εδώ, τον ρώτησε αμέσως, σιάζοντας τ’ ανάκατα από τον αέρα μαλλιά της και γυρίζοντας προς αυτόν.
-Ναι, Χριστίνα, εγώ, είπε ο Αλμπέρτος κάπως συνεσταλμένα. Για πού ταξιδεύεις; Την ρώτησε ύστερα, πλησιάζοντάς την.
-Για τη Θεσσαλονίκη, απάντησε απλά αυτή. Εσύ;
-Κι εγώ για τη Θεσσαλονίκη. Πάω να δω την έκθεση και να κάνω μερικά ψώνια για το μαγαζί.
-Α! Ωραία, είπε η Χριστίνα. Θα συνταξιδεύσουμε.
-Ευχαρίστως, έσπευσε να πει ο Αλμπέρτος χαρούμενα. Θα πάω να φέρω το βαλιτσάκι μου.
Το τρένο δεν θα ξανασφ...
Ρεπορτάζ
Ημερομηνία: 01/02/12
Του Χρήστου Βήττα
Το τελευταίο σφύριγμα του τρένου ακούστηκε το βράδυ του περασμένου Σαββάτου στη Φλώρινα. Το δημοφιλές μέσο μεταφοράς, που επί δεκαετίες συνδέθηκε με την ανάπτυξη και τον πολιτισμό της ακριτικής περιοχής, έκανε το τελευταίο ταξίδι του για τη Θεσσαλονίκη και πλέον ανήκει στο παρελθόν.
Μικροί μαθητές, φοιτητές και κάτοικοι της περιοχής διοργάνωσαν μια συγκινητική εκδήλωση διαμαρτυρίας ξεπροβοδίζοντας το τελευταίο τρένο. Συγκεντρώθηκαν μπροστά στον συρμό, άνοιξαν ένα πανό που έγραφε “Μην τους αφήσεις να σου κόψουν το τρένο”, φώναξαν συνθήματα διαμαρτυρίας, αλλά στις 19.25 είδαν τον συρμό να γλιστρά πάνω στις χιονισμένες ράγες και να χάνεται μέσα στη νύχτα, για να μην επιστρέψει ποτέ ξανά.Από τις παραμονές Χριστουγέννων η ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχε αναγγείλει την “προσωρινή και μέχρι νεωτέρας” κατάργηση της γραμμής Έδεσσα - Φλώρινα, μαζί με τις συμπτύξεις και τις καταργήσεις πολλών γραμμών, από 1/1/2011. Έπειτα από κάποιες αναβολές της απόφασης, το τρένο της Φλώρινας κόπηκε οριστικά το Σάββατο 29 Ιανουαρίου. Είχε προηγηθεί το καλοκαίρι η κατάργηση των δρομολογίων για Κοζάνη.
Πάνδημες οι αντιδράσεις
Η διακοπή των δρομολογίων και το κλείσιμο του σιδηροδρομικού σταθμού Φλώρινας προκάλεσε μπαράζ αντιδράσεων από πολλούς φορείς. Πέραν των ανακοινώσεων διαμαρτυρίας, οι βουλευτές του νομού, ο πρώην νομάρχης και δήμαρχος Φλώρινας, καθώς και άλλοι φορείς είχαν σειρά επαφών με τον πρόεδρο της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, προκειμένου να τον μεταπείσουν. Αυτό δεν έγινε δυνατόν, παρότι παρουσίασαν στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία μέχρι τον Νοέμβριο του 2010 ο σταθμός Φλώρινας είχε έσοδα από εισιτήρια 350.000 ευρώ, ενώ παράλληλα η κίνηση φοιτητών, μαθητών και επιβατικού κοινού γενικότερα κρίνεται ικανοποιητική. Τον περασμένο μήνα οι Οικολόγοι Πράσινοι πραγματοποίησαν περιοδείες στις περιοχές που πλήττονται από τον ακρωτηριασμό του σιδηροδρόμου, απαντώντας έτσι στις αποφάσεις της κυβέρνησης και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη διακοπή δρομολογίων. Ο πρώην νομάρχης και νυν δήμαρχος Φλώρινας Γιάννης Βοσκόπουλος δήλωσε ότι “η κατάργηση των δρομολογίων του ΟΣΕ είναι τελείως αδικαιολόγητη. Η γραμμή της Φλώρινας είναι βιώσιμη. Η ζωή, η ανάπτυξη και ο πολιτισμός της Φλώρινας είναι συνδεδεμένοι με το τρένο, μέσο προσφιλές, το οποίο αγκάλιασε το επιβατικό κοινό. Το αντιφατικό στην κυβερνητική απόφαση είναι ότι η ανακαινισμένη σιδηροδρομική γραμμή της Φλώρινας εγκαινιάστηκε το 2006, ενώ για τον εκσυγχρονισμό της δαπανήθηκαν 42,5 εκατ. ευρώ”.
(πηγή: http://www.makthes.gr/news/reportage/68887/)
Άλλα χώματα...
Φλώρινα
Ο Λώνες είχε κάνει αίτηση στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών να τον δεχτούνε στα εργαστήρια της γλυπτικής. Τούτη η αναμονή μάς έδωσε την ευκαιρία. Το τραίνο και στη Φλώρινα!
Τα παιδιά χαίρονταν τόσο! Θα γνώριζαν τον τόπο του πατέρα τους, θα ταξίδευαν πάνω σε βουνά ψηλά, πεδιάδες έμορφες…, καινούργιες εντυπώσεις, νέες γνωριμίες…
Δεν ήμουνα λιγότερο ανυπόμονη. Αγαπούσα τη Φλώρινα πολύ-πολύ!
Πριν φύγω για την Αυστραλία, ένα χρόνο έζησα κει πάνω. Την είχα στην καρδιά μου. Θύμηση που την αναζητούσα σε κλειστές σκέψεις… τη λαχταρούσα…
Ο κάμπος και οι λεύκες, τα κτυπητά βαθειά χρώματα, το αλλόκοτο κλίμα σ'ένα φως μ’ αισθήσεις διαφορετικές, ξένες για την Αττική μας, ατμόσφαιρα γλυκιά, ηδονικά να σε πιέζει βαθειά αχαρακτήριστα… Κατάντικρυ θεόρατες επιβλητικές οι βουνοσειρές Καϊμαξιλάν και Βίτσι!
Ολόγυρα απ’ την έμορφη πολιτεία με το κεραμιδί χρώμα, ζεστασιά στο μάτι οι λόφοι. Κι’ ο Αηγιώργης με το ψηλό καμπαναριό του να τηράει απ’ την πλαγιά του μεγάλου δρόμου τον απέραντο πλούσιο κάμπο. Πράσινο βαθύ την άνοιξη μ’ ασημόφυλλα οι λεύκες παιχνιδιάρες!… Το φθινόπωρο, κίτρινος σα χυμένο ρευστό χρυσάφι, ξεγυμνωμένα τα δέντρα… με κλαριά σε δέηση, έκσταση… συλλογή!
Τι υπέροχα! Έδωσε η καλή μας μοίρα να ξημερώσουμε κάποια μαβιά αυγή γεμάτη σπατουλιές πλούσιες κόκκινες ήλιο, σε μια συμφωνία από λαλήματα πετεινών, θορύβους, που τόσο δίνουνε ένα ξέχωρο τόνο στο ξύπνημα σε ύπαιθρο… Στην καλημέρα του συντοπίτη! Στον κοβά που πέφτει στο πηγάδι, στο φώναγμα του γαλατά, στο γαϊδουράκι που το δένει κάποιος περαστικός στη γειτονική αυλή… Η Φλώρινα, καμωμένη από φυσικό της πεντάμορφη, μας καλωσόρισε. Κι’ ας έμενε τούτη η εντύπωση μοναδική. Κρίμα… Κι’ η ζωή της άλλο!
Λίγες ώρες έφτανε βαθύτερο κοίταγμα… μια βόλτα στην πλατεία, στο καφενείο! Το πατροπαράδοτο στέκι με τις κονσερβοποιημένες από χρόνια τώρα ελπίδες…, όνειρα μαγιάτικα…, μάτια ξεχειλωμένα απ’ το κρυφό σεκλέτι, το αδιέξοδο… Ντουμάνι καπνός απ’ τα τσιγάρα, κακοζωισμένα χνώτα, βραχνές φωνές… Τάβλι και πρέφα απ’ τις πρωινές ώρες… τα σημάδια της αναδουλειάς! Ξεφτισμένοι ρεβέδες, φαγωμένοι γιακάδες, άντρες ως κει πάνω! Όλα βαρβατύλα και δύναμη στη φθορά του καθισιού. Αγιάτρευτα! Απ’ τα γύρω χωριά ή ντόπιοι, τι σημασία.
Ε, πως σε κοιτάνε, σαν πεις απ’ τα ξένα πως ήρθες!
Πανικός έσφιξε τον κοσμάκη… πατείς-πατώ: Άλλοι Γερμανία! Άλλοι Καναδά, Αμερική, Αυστραλία… όπου φύγει-φύγει…
Σεριανίζαμε σοκκάκια βουτηγμένα σε μια αλλόκοτη σιωπή, σε μια εγκατάλειψη φόβου. Παντού και αόρατος κινιότανε ο εφιάλτης του ξενιτεμού… Γυναίκες με διπλωμένα χέρια μπρος στις παλιές ξεβαμμένες θύρες να σε κοιτάνε με μάτια απλανή, σκέψεις χαμένες στο κενό, σε μακρινούς αγαπημένους ανθρώπους!… Γκρίζες γριές με ξεθωριασμένα ρούχα, σβησμένες προσδοκίες… κρεμούσανε πια όλες τους τις χαρές αμετάκλητα στη πέτσινη τσάντα του ταχυδρόμου. Ο γλυκός άγγελος! Ο μοναδικός άγγελος που απόμεινε απ’ το σάρωμα του παραδείσου…, ο ταχυδρόμος με το παλιό ποδήλατο και τη φθαρμένη πέτσινη τσάντα! Καιροί μοντέρνοι,… καιροί νέοι! Χωρίς κόλαση στον ουρανό πια, μετανάστεψε και το 'κανε Μονοπώλειο στη γη μας!…
Ολάκερη πολιτεία από τόσες χιλιάδες κατοίκους, να μην έχει ν’ απασχολήσει και τους λιγοστούς, που απόμειναν άντρες! Τρομερό!
Εν τούτοις, στην κορφή της εμορφότερης βουνοπλαγιάς κτίστηκε το Τουριστικό. Λούξουρι ξενοδοχείο, πολυτελέστατο ρεστοράν, τα πάντα πολυτέλεια… Ακόμα κι’ ο δρόμος που σε πηγαίνει. Για ένα κτίριο έγινε τόση σπατάλη; Για ένα κτίριο να ξεφαντώνουμε… Ψωμί τυρί δεν είχαμε ραπανάκι για την όρεξη! Χωριά και χωριά θα ζήλευαν να είχανε ένα τέτοιο δρόμο προκοπής. Μα ο δρόμος τούτος, όπως το κάθε τι που γίνεται πάνω στο ψωμί του φτωχού έχει ποτιστεί με το Αχ και το δάκρυ των αδικημένων… Δρόμος ήτανε, από γη πέρασε. Τούτη γη σε κάποιον ήτανε!
Αμπελάκια κουτσουρεύτηκαν, χωραφάκια χάθηκαν κάτω απ’ τον πλούσιο ασφαλτόδρομο, στροσίδι μαλακό για κούρσες πολυτελείας. Κι’ ο καθένας πού 'χασε τη γη του, έστω το ελάχιστο… Ακόμα περιμένει αποζημίωση.
Μια γριούλα φουκαριάρα σαν τον ξερόκορμο σ’ έρημο κάμπο… Όλοι φευγάτοι, ξενιτεμένοι! Αδέλφια, κόρη, εγγόνια, γαμπρός… Σάμπως την σύνταξη είχε; Εβδομήντα τόσα χρόνια βιός της μένανε μονάχα!
Είχε κι’ ένα αδελφό στην Αυστραλία, την λυπήθηκε…-
Πάρε τ’ αμπέλι, δώστο πουθενά να το δουλέψουνε…-κάτις θα μείνει και για σένα καψερή. Σε τι θα ωφεληθώ να το πουλήσω;… Ψωμοζούσε γριά γυναίκα, ντροπής! Αδελφή την είχε…
Μα ο νόμος… το κράτος… κι’ η καλαισθησία της επιχείρησης ντροπής δεν είχε! Πέρασε απ’ της γριάς τ’ αμπελάκι… ρήμαξε την ελπίδα της κι’ ακόμα περιμένει αποζημίωση.
Αχ, να κλαις!
Του φτωχού τ’ αρνί, έγραψε ο Στέφαν Τσβάϊχ… Της φτωχιάς τ’ αμπέλι, γράφουν οι σημερινοί καιροί μας!
Βάσω Καλαμάρα-Λώνε, Άλλα χώματα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1980, σ. 45-48.
Μετάβαση στο σημείο: Σιδηροδρομικός Σταθμός