Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 4: Ευρωπαϊκός χάρτης των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ Η ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ Η ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

Προοίμιο

Τα Κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης που υπογράφουν παρακάτω,

1. Θεωρώντας ότι σκοπός του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι να επιφέρει μεγαλύτερη ενότητα μεταξύ των μελών του, ειδικά για να προστατεύσει και να προαγάγει τα ιδεώδη και τις αρχές που αποτελούν την κοινή τους κληρονομιά,
2. Θεωρώντας ότι η προστασία των ιστορικών περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών της Ευρώπης, κάποιες από τις οποίες βρίσκονται υπό απειλή ή υπό εξαφάνιση, συμβάλλει στη συντήρηση και την ανάπτυξη του πολιτισμικού πλούτου και των παραδόσεων της Ευρώπης,
3. Θεωρώντας ότι το δικαίωμα στη χρήση μιας περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας, ιδιωτικά και δημόσια, αποτελεί αναπόσπαστο δικαίωμα σύμφωνα με τις αρχές που διατυπώνονται από το Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με το πνεύμα της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την Προάσπιση των Θεμελιωδών Ελευθεριών του Συμβουλίου της Ευρώπης,
4. Αναφερόμενα στις εργασίες που έχουν συντελεστεί στα πλαίσια της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και, ιδιαίτερα, στην Τελική Πράξη του Ελσίνκι του 1975 και του Κειμένου της Κοπεγχάγης του 1990,
5. Υπογραμμίζοντας την αξία της πολυ-πολιτισμικότητας και της πολυγλωσσίας και θεωρώντας ότι η προστασία και η ενθάρρυνση των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών δεν θα είναι σε βάρος των επίσημων γλωσσών και της ανάγκης εκμάθησης τους,
6. Διαπιστώνοντας ότι η προστασία και η προαγωγή των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών στις διαφορετικές χώρες και περιοχές της Ευρώπης αντιπροσωπεύει σημαντική συμβολή στην οικοδόμηση μιας Ευρώπης, που θεμελιώνεται στη δημοκρατία και την πολιτισμική ποικιλότητα μέσα στο πλαίσιο της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας,
7. Λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές περιστάσεις και τις ιστορικές παραδόσεις που υπάρχουν στις διαφορετικές περιοχές των ευρωπαϊκών Κρατών,

συμφωνούν στα ακόλουθα:

ΜΕΡΟΣ Ι: ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Άρθρο 1. Ορισμοί

Για τους σκοπούς αυτού του Χάρτη:

• α. "Περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες" εννοούνται οι γλώσσες, οι οποίες είναι:
  • 1. Παραδοσιακά χρησιμοποιούμενες εντός δεδομένου εδάφους του Κράτους, από πολίτες του Κράτους αυτού, οι οποίοι αποτελούν ομάδα αριθμητικώς μικρότερη από το υπόλοιπο του πληθυσμού του Κράτους και
  • 2. Διαφορετικές από την/τις επίσημη/ες γλώσσα/ες του Κράτους αυτού.
• β. "Έδαφος στο οποίο η περιφερειακή ή μειονοτική γλώσσα χρησιμοποιείται" εννοείται η γεωγραφική περιοχή, στην οποία η εν λόγω γλώσσα αποτελεί τον τρόπο έκφρασης ενός αριθμού προσώπων, δικαιολογώντας την υιοθέτηση διαφόρων μέτρων προστασίας και προαγωγής που προβλέπονται από τον Χάρτη αυτό.
• γ. "Μη εδαφικές γλώσσες" εννοούνται οι γλώσσες που χρησιμοποιούνται από πολίτες του Κράτους, οι οποίες διαφέρουν από τη γλώσσα ή τις γλώσσες που χρησιμοποιούνται από το υπόλοιπο του πληθυσμού του Κράτους, αλλά οι οποίες, αν και παραδοσιακά χρησιμοποιούνται εντός του εδάφους του Κράτους, δεν μπορούν να εντοπιστούν σε συγκεκριμένη περιοχή.

ΜΕΡΟΣ ΙΙ

Άρθρο 7. Στόχοι και αρχές

• 1. Σχετικά με τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, εντός του εδάφους όπου οι γλώσσες αυτές χρησιμοποιούνται και σύμφωνα με την κατάσταση της κάθε γλώσσας, τα Μέρη θα θεμελιώσουν την πολιτική τους, τη νομοθεσία τους και την πρακτική στους παρακάτω στόχους και αρχές:
  • α. Την αναγνώριση των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών ως έκφρασης πολιτισμικού πλούτου,
  • β. Τον σεβασμό των γεωγραφικών περιοχών κάθε περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας με σκοπό να διασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενες νέες διοικητικές διαιρέσεις δεν θα αποτελέσουν εμπόδιο στην προαγωγή της εν λόγω περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας,
  • γ. Την ανάγκη αποφασιστικής δραστηριοποίησης για την προαγωγή των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών με σκοπό την προστασία τους,
  • δ. Τη διευκόλυνση ή/και την ενθάρρυνση της χρήσης των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, προφορικά και γραπτά, στη δημόσια και την ιδιωτική ζωή,
  • ε. Τη διατήρηση και ανάπτυξη σχέσεων, στα πεδία που καλύπτονται από τον Χάρτη αυτό, ανάμεσα σε ομάδες που χρησιμοποιούν μία περιφερειακή ή μειονοτική γλώσσα και σε άλλες ομάδες στο κράτος, όπου χρησιμοποιείται η ίδια ή παρόμοια γλωσσική ποικιλία, όπως και η σύναψη πολιτιστικών σχέσεων με άλλες ομάδες μέσα στο κράτος που χρησιμοποιούν διαφορετικές γλώσσες,
  • στ. Την πρόβλεψη κατάλληλων τρόπων και μέσων για τη διδασκαλία και τη μελέτη των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών σε όλα τα κατάλληλα στάδια,
  • ζ. Την πρόβλεψη διευκολύνσεων που επιτρέπουν σε μη ομιλητές μιας περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας, στην περιοχή που αυτή χρησιμοποιείται, να τη μάθουν, εάν το επιθυμούν,
  • η. Την προαγωγή της μελέτης και έρευνας σχετικά με τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες στα πανεπιστήμια ή σε αντίστοιχα ιδρύματα,
  • θ. Την προαγωγή κατάλληλων μορφών διακρατικών ανταλλαγών στους τομείς, στους οποίους αναφέρεται αυτός ο Χάρτης, για τις τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες.
• 2. Τα Μέρη αναλαμβάνουν να εξαλείψουν, εάν δεν το έχουν πράξει ήδη, κάθε αδικαιολόγητη διάκριση, αποκλεισμό, περιορισμό ή προτίμηση ως προς τη χρήση μιας περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας και σε περίπτωση που επιχείρησαν να αποθαρρύνουν ή να θέσουν σε κίνδυνο τη διατήρηση ή την ανάπτυξή της. Η υιοθέτηση ειδικών μέτρων σε όφελος των περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, τα οποία αποσκοπούν στην προαγωγή ισότητας μεταξύ των ομιλητών αυτών των γλωσσών και του υπολοίπου του πληθυσμού ή λαμβάνουν κατάλληλα υπόψη τους τις ειδικές συνθήκες που τις αφορούν, δεν θεωρείται πράξη διάκρισης σε βάρος των ομιλητών των πλέον χρησιμοποιούμενων γλωσσών.
• 3. Τα Μέρη αναλαμβάνουν να προάγουν με τα κατάλληλα μέτρα, την αμοιβαία κατανόηση μεταξύ όλων των γλωσσικών ομάδων της χώρας και, ειδικότερα, να συμπεριλάβουν τον σεβασμό, την κατανόηση και την ανεκτικότητα απέναντι στις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες ανάμεσα στις αρχές που διέπουν την παιδεία και την κατάρτιση που παρέχεται στη χώρα, καθώς και να ενθαρρύνουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας να επιδιώξουν τον ίδιο σκοπό.
• 4. Προσδιορίζοντας την πολιτική τους σχετικά με τις περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, τα Μέρη θα λάβουν υπόψη τους τις ανάγκες και τις επιθυμίες που εκφράζονται από τις ομάδες που χρησιμοποιούν τέτοιες γλώσσες. Ενθαρρύνονται να ιδρύσουν φορείς, εάν αυτό απαιτείται, για την παροχή συμβουλών στις αρχές ως προς κάθε ζήτημα που αφορά περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες.
• 5. Τα Μέρη αναλαμβάνουν να εφαρμόσουν κατ' αντιστοιχία τις αρχές που αναφέρθηκαν στις παραγράφους 1 έως 4 παραπάνω σχετικά με τις μη εδαφικές γλώσσες. Ωστόσο, όσον αφορά τέτοιες γλώσσες, η φύση και ο σκοπός των μέτρων που πρόκειται να ληφθούν στο πλαίσιο αυτού του Χάρτη πρέπει να προσδιορίζονται με ελαστικό τρόπο, έχοντας υπόψη τις ανάγκες και τις επιθυμίες των ομάδων που χρησιμοποιούν τέτοιες γλώσσες, με σεβασμό των παραδόσεων και των χαρακτηριστικών τους.

Άρθρο 8 - Εκπαίδευση

• 1. Σχετικά με την εκπαίδευση, τα Μέρη υποχρεώνονται, σε ό,τι αφορά το έδαφος στο οποίο οι γλώσσες αυτές χρησιμοποιούνται, σύμφωνα με την κατάσταση της κάθε μίας από τις γλώσσες αυτές και όχι εις βάρος της διδασκαλίας της επίσημης γλώσσας του κράτους:
  • α.
    • i. Να προβλέψουν την παροχή προσχολικής εκπαίδευσης στις εν λόγω περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, ή
    • ii. Να προβλέψουν την παροχή ουσιαστικού τμήματος της προσχολικής εκπαίδευσης για τη διδασκαλία των εν λόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, ή
    • iii. Να εφαρμόσουν ένα από τα μέτρα που περιγράφηκαν παραπάνω στα σημεία i και ii τουλάχιστον για εκείνους τους μαθητές των οποίων οι οικογένειες το επιθυμούν και των οποίων ο αριθμός θεωρείται επαρκής, ή
    • iv. Εάν οι δημόσιες αρχές δεν έχουν άμεση εξουσία στον χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης, να ευνοήσουν ή/και να ενθαρρύνουν την εφαρμογή των μέτρων που περιγράφηκαν στα παραπάνω σημεία i έως iii.
  • β.
    • i. Να προβλέψουν την παροχή πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στις εν λόγω περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, ή
    • ii. Να προβλέψουν την παροχή ουσιαστικού τμήματος της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τη διδασκαλία των εν λόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, ή
    • iii. Να προβλέψουν στα πλαίσια της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης την ένταξη της διδασκαλίας των εν λόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών ως συστατικό στοιχείο του ωρολόγιου προγράμματος, ή
    • iv. Να εφαρμόσουν ένα από τα μέτρα που διατυπώνονται στα παραπάνω i έως iii τουλάχιστον για εκείνους τους μαθητές των οποίων οι οικογένειες το επιθυμούν και των οποίων ο αριθμός θεωρείται επαρκής.
  • γ.
    • i. Να προβλέψουν την παροχή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις εν λόγω περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, ή
    • ii. Να προβλέψουν την παροχή ουσιαστικού τμήματος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για τη διδασκαλία των εν λόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, ή
    • iii. Να προβλέψουν στα πλαίσια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης την ένταξη της διδασκαλίας των εν λόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών ως συστατικό στοιχείο του ωρολόγιου πρόγραμματος, ή
    • iv. Να εφαρμόσουν ένα από τα μέτρα που διατυπώνονται στα παραπάνω i έως iii τουλάχιστον για εκείνους τους μαθητές των οποίων οι οικογένειες το επιθυμούν και των οποίων ο αριθμός θεωρείται επαρκής.
  • δ.
    • i. Να προβλέψουν την παροχή τεχνικής εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης στις εν λόγω περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, ή
    • ii. Να προβλέψουν την παροχή ουσιαστικού τμήματος της τεχνικής εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης για τη διδασκαλία των εν λόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών, ή
    • iiii. Να προβλέψουν στα πλαίσια της τεχνικής εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης την ένταξη της διδασκαλίας των ενλόγω περιφερειακών ή μειονοτικών γλωσσών ως συστατικό στοιχείο του ωρολόγιου προγράμματος, ή
    • iv. Να εφαρμόσουν ένα από τα μέτρα που διατυπώνονται στα παραπάνω i έως iii τουλάχιστον για εκείνους τους μαθητές των οποίων οι οικογένειες το επιθυμούν και των οποίων ο αριθμός θεωρείται επαρκής.
  • ε.
    • i. Να προβλέψουν την παροχή πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και άλλων μορφών ανώτερης εκπαίδευσης στις εν λόγω περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες, ή
    • ii. Να παράσχουν διευκολύνσεις για τη μελέτη των γλωσσών αυτών ως πανεπιστημιακών ή της ανώτερης εκπαίδευσης μαθημάτων, ή
    • iiii. Εάν, εξαιτίας της σχέσης του Κράτους με τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης, οι υποπαράγραφοι i και iii δεν μπορούν να εφαρμοστούν, να ενθαρρύνουν ή/και να επιτρέψουν την παροχή πανεπιστημιακής, ή άλλων μορφών ανώτερης, εκπαίδευσης σε περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες ή άλλων διευκολύνσεων για τη μελέτη αυτών των γλωσσών ως πανεπιστημιακών ή ανώτερης εκπαίδευσης μαθημάτων.
  • στ.
    • i. Να μεριμνήσουν για τη διεξαγωγή μαθημάτων στην εκπαίδευση ενηλίκων και τη διά βίου μάθηση, τα οποία να διδάσκονται κυρίως ή εξ ολοκλήρου στην περιφερειακή ή μειονοτική γλώσσα, ή
    • ii. Να παράσχουν τις γλώσσες αυτές ως μάθημα της εκπαίδευσης ενηλίκων και της διά βίου μάθησης, ή
    • iii. Εάν οι δημόσιες αρχές δεν έχουν άμεση αρμοδιότητα στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων και της διά βίου μάθησης, να διευκολύνουν ή/και να ενθαρρύνουν τη διδασκαλία αυτών των γλωσσών ως μάθημα στην εκπαίδευση ενηλίκων και τη διά βίου μάθηση.
  • η. Να παράσχουν στοιχειώδη ή και περαιτέρω επιμόρφωση των διδασκόντων που απαιτείται για την εφαρμογή εκείνων των παραγράφων από την α έως τη ζ, που έχουν γίνει αποδεκτές από τη Μέρη.
  • i. Να ιδρύσουν συμβουλευτικό φορέα, ή φορείς, υπεύθυνο για τον έλεγχο των μέτρων που έχουν ληφθεί και της προόδου που έχει επιτευχθεί, υιοθετώντας ή αναπτύσσοντας τη διδασκαλία των περιφερειακών ή μειονοτικών γλώσσών, και για τη σύνταξη περιοδικών εκθέσεων σχετικά με τα συμπεράσματά τους, οι οποίες θα είναι δημόσιες.
• 2. Σχετικά με την παιδεία σε περιοχές εκτός από εκείνες όπου οι περιφερειακές ή μειονοτικές γλώσσες χρησιμοποιούνται παραδοσιακά, τα Μέρη αναλαμβάνουν, εάν ο αριθμός των ομιλητών μίας περιφερειακή ή μειονοτικής γλώσσας το δικαιολογεί, να επιτρέψουν, να ενθαρρύνουν ή να παράσχουν διδασκαλία στην ή της περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Μετάφραση Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης