Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 2: Tσοκαλίδου, Ρ. 1999. Η χρήση της γλώσσας και τα δύο φύλα. Ομιλία στο πλαίσιο του προγράμματος "Αφιέρωμα στις σχέσεις των δύο φύλων". Επιτροπή Κοινωνικής Πολιτιστικής Δραστηριότητας Βιολογικού, Α.Π.Θ.

Κοινωνιογλωσσολογικές έρευνες (Lakoff 1975· Coates 1993) δείχνουν ότι οι στερεότυπες απόψεις που έχουμε για την επικοινωνιακή ικανότητα των δύο φύλων, όπως το ότι οι γυναίκες μιλούν περισσότερο από τους άντρες, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Υπάρχουν, επίσης, διαφορές στη χρήση του "κώδικα επικοινωνίας" (δικός μου όρος) ανάμεσα στα δύο φύλα, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε παρεξηγήσεις ή αποτυχημένες συνομιλίες. Στη συνέχεια, θα αναφερθώ σε συγκεκριμένα παραδείγματα. Τα στοιχεία έχουν προκύψει από ποσοτικές και ποιοτικές έρευνες που έγιναν από κοινωνιογλωσσολόγους και, όπως όλες οι έρευνες, αποτελούν γενικεύσεις που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα με σχετικό και όχι απόλυτο τρόπο:

• οι άντρες φαίνεται να διακόπτουν τους συνομιλητές και τις συνομιλήτριές τους περισσότερο από ό,τι οι γυναίκες·
• οι γυναίκες καταλαμβάνουν λιγότερο δημόσιο χώρο και χρόνο από τους άντρες. Δηλαδή στις μικτές συνομιλίες, μεταξύ αντρών και γυναικών, οι δεύτερες προτείνουν λιγότερα θέματα προς συζήτηση, μιλούν για λιγότερο χρόνο και συχνά τα θέματα που επιλέγουν θεωρούνται δευτερεύοντα και ασήμαντα (προσωπικά θέματα, μητρότητα), σε αντίθεση με τα θέματα που προτείνονται από τους άντρες, όπως η πολιτική, τα αθλητικά, τα αυτοκίνητα·
• οι γυναίκες εκφράζουν περισσότερη υποστήριξη στη συνομιλία με τη χρήση των minimal responses (λέξεων και επιφωνημάτων που δηλώνουν ότι παρακολουθούμε τον συνομιλητή ή τη συνομιλήτριά μας) και την οπτική επαφή. Συχνά οι άντρες μένουν τελείως σιωπηλοί ως ακροατές και δεν κοιτάζουν τον συνομιλητή ή τη συνομιλήτριά τους·
• οι γυναίκες χρησιμοποιούν περισσότερες εκφράσεις δισταγμού ή έμμεσης αντιμετώπισης των θεμάτων, όπως το ίσως ή ερωτηματικές προτάσεις για να κάνουν προτάσεις ή δηλώσεις·
• οι άντρες κάνουν μεγαλύτερη χρήση των καταφάσεων ή των προσταγών για τις δικές τους τοποθετήσεις ή επιθυμίες·
• οι άντρες χρησιμοποιούν περισσότερες βρισιές και τολμηρή γλώσσα για να εκφράσουν τις διαθέσεις τους, ενώ οι γυναίκες κάνουν μεγαλύτερη χρήση της γλωσσικής νόρμας (ακολουθούν πιστότερα τους γραμματικούς κανόνες)·
• στις προσωπικές τους διαπραγματεύσεις (κυρίως με τη σύντροφό τους), οι άντρες συχνά χρησιμοποιούν τη μέθοδο της σιωπής και αποφεύγουν να εκφράσουν τον τρόπο που νιώθουν και σκέφτονται.