Τι εύμορφη, τι καθαρά, τι αρχοντική, η Αρμενική μεγάλη συνοικία, προσεγγίζουσα επάνω προς τα υψώματα της πόλεως, φθάνουσα μέχρι της Εβραϊκής. Αι αρμένιαι δέσποιναι λίαν πρωί, παρά την είσοδον των καθαρών των σπιτιών, όπισθεν των υπηρετριών των, καθοδηγούσιν αυτάς να ψωνίσουν το ευώδη ζαρζαβατικά, τρυφερόν σέληνον και μπάμιες του Σεβδίκιοϊ. Ιδού ο αρμενικός ναός του Αγίου Στεφάνου, μέγας και καλός, εντός ευρυτάτης αυλής, όπου και το παλαιόν αρμενικόν νεκροταφείον με τας απαραιτήτους γηραιάς δρυς, σκιεράς, κατασκίους, ν’ αναπαύονται οι νεκροί, και να συμποσιάζωσιν οι ζώντες.

Το μέγα νοσοκομείον της ελληνικής κοινότητος– Νοσοκομείον ο Άγιος Χαράλαμπος– ευρύ με πολλάς αιθούσας, και πολλά παράθυρα· με αυλήν ανθόσπαρτον· με τείχη υψηλά ως μοναστήριον βυζαντινόν, εν μέσω εκεί της πόλεως συμπιεσθέν, όπερ αν αφίετο ελεύθερον να εξαπλωθεί, ηδύνατο να καταλάβει όλον το αθηναϊκόν Πολύγωνον. Η πόλις το περιέλαβε, το ενηγκαλίσθει, ως να είχεν υπόψιν της ότι πόλις, χωρίς πλατείας, χωρίς αγυιάς, πόλις στενή, συμπυκνωμένη, μπαλαρισμένη ως γλυκόριζα με σιδερένια στεφάνια, μέσα εις μίαν κοιλότητα, εις ένα λάκκον· πόλις καίουσα και βράζουσα το θέρος, ως μόνην ανάπαυσιν και δροσιάν, ως μόνην όασιν ζωογόνον, μέσα εις τόσον καύσωνα, όφειλε να έχει το Νοσοκομείον.

Εάν δεν υπήρχεν η προκυμαία, η ανοικτόκαρδος προκυμαία, οπόθεν όλη η ευωδία και η ευφορία της Ανατολής εκκινεί προς την Δύσιν, με τόσην κίνησιν καμήλων τε, κάρων τε, ανθρώπων τε, πλοίων τε λέμβων τε, και συριγμών αδιακόπων, θα ελέγομεν ότι οι Σμυρναίοι είναι πολύ οπισθοδρομικοί, διότι πράγματι, περιπατών εντός της πόλεως, δεν διακρίνεις έξω από την μύτην σου. Μόνον τα προ ποδών βλέπεις.

Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, Με του Βορηά τα κύματα, ταξείδια-περιγραφαί-εντυπώσεις, Εν Αθήναις, Βιβλιοπωλείον Ιωάννου Ν. Σιδέρη 1922, σ. 50.