Κατερίνα Βολονάκη

Ήμασταν μια μάνα και τρία κορίτσια […] Πήγα πρώτη τάξη, τη Δευτέρα δεν πρόλαβα να πάω, έφυγα στη δουλειά […] Η μεγαλύτερη αδελφή μου καθόλου δεν πήγε σχολείο […] Η μικρότερη πήγε μέχρι Πέμπτη τάξη […] Η μαμά μου, όλα τα χρόνια, μέχρι που να πεθάνει, έπλεκε και δούλευε με κεντήματα […]

[…] εγώ, εγώ και πού δεν πήγα… αμέτρητες δουλειές… σ’ ένα εργοστάσιο με μπισκότα, πήγα εκεί πέρα, και με είχανε να με στέλνουν να πάω να τους ψωνίσω […] γιατί στη δουλειά να προσφέρω δεν μπορούσα, μικρή ήμουνα. Λοιπόν, και πήγαινα, ψώνιζα κι εκεί, κι ύστερα πήγα αλλού, αλλού, αλλού, αλλού, ως και στη Γερμανία πήγα… λίγα παίρναμε… με κείνα τα λίγα περνούσαμε. Τώρα ξοδεύεις, ξοδεύεις…

[…] η μεγάλη αδελφή μου στο σπίτι… να πλύνει, να σιδερώσει, να κάνει… μόνο εγώ δούλευα, εγώ η πιο τυραννισμένη και ζώο εγώ… και κούραση κι αυτά, ε, ο Θεός έτσι τα ήθελε…

[…] μετά τα μπισκότα στα καπνά πήγα, ν’ αρχίσω να τα λέω ένα-ένα; Στα καπνομάγαζα. Χωρίζαμε τα φύλλα, τα στεγνωμένα τα φύλλα. Τα παίρναμε πακέτα – πακέτα και τα καθαρίζαμε…

[…] τι ώρα τελειώναμε; Ό,τι ώρα να ’ναι. Δεν είχαμε.. όπως έχουν τώρα οκτάωρο, όχι! Ό,τι ώρα, 7 πηγαίναμε, 6 πηγαίναμε, ό,τι ώρα να ’ναι μας σχολούσανε… μισθό; Λίγα, πολύ λίγα…

[…] ύστερα, θα σου πω πού πήγα: στο εργοστάσιο του Φλόκα, που κάνανε σοκολατάκια, τυλίγαμε σοκολατάκια […] ποιος με βοηθούσε να βρω δουλειά; Ε, μόνη μου έτρεχα απ’ τη μια και απ’ την άλλη. Έλεγα “άμα θέλετε καμιά να με παίρνετε”, ε, και πήγαινα, αλλά χωρίς έτσι, όπως βάζουνε τα σήματα (Σημ. εννοεί : ένσημα, ασφάλιση), τέτοια δεν είχε. Και μας έλεγε το αφεντικό, άμα θα ’ρθουν από την εφορία να πάμε στην τουαλέτα (Σημ. : για να κρυφτούνε). Πηγαίναμε, εκεί καθόμασταν, ώσπου να φύγουνε.

[…] μετά πήγα πάλι στα καπνά. Χωρίζαμε τα καπνά και τα περνάγαμε στα σκοινιά και τα κρεμάγαμε […] μας πλήρωναν ανάλογα πόσα σκοινιά θα βγάζαμε… πολύ κουραστικό και αγωνία, α, α, α, να κάνεις πολλά… πολλά τράβηξα στη ζωή μου…

[…] κάτι λίγα μας έδινε… φωνάζαμε “λίγα είναι αυτά που μας δίνεις”. “Κουμμουνίστριες είστε! Κουμουνίστριες είστε! Θα σας καταγγείλω” μας φοβέριζε κιόλας…

Βολονάκη Κατερίνα, Απομαγνητοφωνημένη μαρτυρία από το Αρχείο Προφορικών Μαρτυριών του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς.