Το δικό μας αίμα

Αναμφίβολα, απ’ όλα τα προσφυγικά στοιχεία το πιο ζωντανό, αν και βαρύ κάπως σε όλα του, αποδείχτηκαν οι Πόντιοι. Ο μέγας συνοικισμός της Καλαμαριάς, η λαμπρή αυτή νέα ποντιακή πρωτεύουσα, όπου ζει όσο πουθενά αλλού το Βυζάντιο και η Τραπεζούντα, όπως στον Μοριά η κλεφτουριά και το Εικοσιένα και όπου η ζωτικότητα και η λαμπράδα των κατοίκων είναι αμέσως έκδηλες, ξεπήδησε μέσα από αφάνταστες κακουχίες αλλά και αρρενωπό, αθέατο, πείσμα. Σώζονται φωτογραφίες με τις κωνικές σκηνές των Ποντίων μέσα στην τότε ερημιά της περιοχής. Τις βλέπεις σήμερα και δεν πιστεύεις στα μάτια σου. Πότε έγιναν και πότε πάλιωσαν όλα αυτά, σχεδόν συνομήλικα ή και νεότερά μας, ώστε να γκρεμίζονται κιόλας για να δώσουν τη θέση τους σε σύγχρονα;
Στις μεγάλες εθνικές γιορτές, η δοξολογία στη μητρόπολη της Καλαμαριάς, τον ναό του Σωτήρος, παίρνει μια παλαιά Κοινοτική γνησιότητα και αίγλη, που όσο κι αν δεν την έζησες, ξαφνικά κυριεύεσαι και τη νιώθεις. Λάβαρα που θυμίζουν ελληνικές πολιτείες εξαιρετικά κάποτε ανθηρές, μα και ποτάμια αίματος που διαβαίνουν, σημαίες που κρατιούνται με πίστη, και όχι άδικη, αιώνιων νοσταλγών, προεδρεία διάφορα που ατενίζουν τους νεαρούς βλαστούς και το υπόλοιπο πλήρωμα με αυστηρό και επίσημο μάτι. Ατμόσφαιρα αρρενωπή, όπου η κρυφή νοσταλγία, η κάποια πίστη στην επιστροφή, ο σεβασμός και το φιλότιμο, συνθέτουν την αρμονία της. Μονάχα στη σημερινή ιωνική πρωτεύουσα, τη Νέα Σμύρνη, και μάλιστα την Εστία της, συνάντησα πολύ πιο απροκάλυπτη, απερίφραστη, τη λαχτάρα και την πίστη στην επιστροφή. Εδώ είναι μπασμένοι οι άνθρωποι, ξέρουν καλά τα πράγματα, δεν έχουν πέραση τα κηρύγματα περί δήθεν πολιτικού ρεαλισμού και οι χλευασμοί της πολιτικής για την ανάκτηση. Ας ήταν –Θεός φυλάξει, βέβαια,– υποδουλωμένη η Πελοπόννησος ή η Κρήτη και να τους είχαμε εμείς εκεί πρόσφυγες και θα σου ’λεγα εγώ πόσες φορές θα μας είχαν βάλει στα αίματα. Τώρα που με τους απύθμενης ελαφρότητας τυχοδιωκτισμούς τους μας έχουν ρίξει στο βάραθρο, θέλουν με κάθε τρόπο να ξεχαστεί το πράγμα ως κάτι το ασήμαντο, ακόμα και το τελείως πια ντεμοντέ, μια και τόσο πολύ δεν συμφέρει στο βόλεμά τους, πάνω στο κορμί της πατρίδας.
Ιδιαίτερα συγκινητική στην Καλαμαριά είναι η παρέλαση, που ακολουθεί τη δοξολογία. Μετά τα τυπικά τμήματα, σχολεία και διμοιρίες τιμητικές, διέρχονται ορμητικά οι νέοι Πόντιοι, με τις πατροπαράδοτες στολές, τα βυζαντινά λάβαρα, και τις παλιές σημαίες, μέσα σε μια αποθέωση από μέρους του κόσμου, που προτιμάει χίλιες φορές να μείνει εκεί, παρά να δει τη μεγάλη παρέλαση κάτω στην πόλη, όσο μεγαλόπρεπη κι αν προμηνύεται.
Ο Πόντος είχε αναπτύξει καταπληκτική ένοπλη αντίσταση εναντίον των φρικτών δυναστών του. Οι Πόντιοι αυτούς τους ξέρουν καλά. Και δεν τους υπολογίζουν. Εμείς οι άλλοι είμαστε που δεν ξέρουμε ούτε τον Πόντο ούτε την ιστορία του, αλλά ούτε και την ιστορία μας πια, ενώ γνωρίζουμε και το τελευταίο χωριουδάκι της αρχαιότητας. Κι αυτό όχι τόσο γιατί ανήκει στην αρχαιότητα αλλά γιατί βρίσκεται σε ορισμένο χώρο.
Οι Πόντιοι είναι σήμερα περίπου 1.500.000 άτομα σε όλη την Ελλάδα. Από αυτά τα 1.200.000 βρίσκονται στη Βόρεια. Μόνο στη Θεσσαλονίκη ζουν 130.000 Πόντιοι. Με βαθύ σεβασμό αναφέρω το μεγάλο εθνικό σωματείο τους «Εύξεινος Λέσχη».

Ιωάννου Γιώργος, Το δικό μας αίμα, Κέδρος, Αθήνα 1980, σελ. 79-83.