Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

▲▲

Το ταξίδι μου

(απόσπασμα)

Τα σπίτια στην Αθήνα είναι ωραία. Με πολί γούστο τα κάνουνε και δεν είταν έφκολο πράμα, κοντά στην Ακρόπολη, να φτειάσουνε παλάτια και να χτίσουνε πολιτεία που να φαντάζη, που νάχη τόση χάρη. Οι πέτρες είναι πέτρες σωστές, κι όχι μουκαβάς. Το μάρμαρο ψέφτικο δεν είναι^. είναι μάρμαρο αληθινό. Το κακό είναι όμως που το σπίτι το λένε οικία και οίκος^. μ’ αφτό τελειώνει η αλήθεια κι αρχίζει – …πώς να το γυρίσουμε; ας πούμε κ’ ένα δυσάρεστο…– αρχίζει η ψεφτιά. Να μη θυμώσης, αναγνώστη, και θα με καταλάβης^. μάλιστα θα διης πως άλλη λέξη δεν έχει. Μιλούμε για το καλό κι όχι για να βρίσουμε. Αν τύχη πάλε και θυμώση ο αναγνώστης μου, ας το ρίξη στους δασκάλους^. γιατί κοιτάχτε τι τρέχει. Όταν ο Ρωμιός είναι μονάχος του και μιλά για λόγου του, μέσα στο νου του λέει σπίτι. Άμα ανοίξη το στόμα μπροστά σε κανέναν ξένο ή και σ’ ένα δικό του, θυμάται πως πρέπει να το πη αλλιώς^. το μεταφράζει στη στιγμή και σου το βγάζει οικία. Ο άλλος ο Ρωμιός που τον ακούει, σπίτι ξαίρει και κείνος – να μην πη πως δεν το ξαίρει έτσι, γιατί τότες εμείς του λέμε πως δεν ξαίρει τη γλώσσα του. Ωστόσο τι κάνει; Όταν ακούση οικία, γλήγορα γλήγορα μέσα του λέει^. «Για σπίτι μιλά.» Το μεταφράζει την ίδια ώρα κ’ έτσι τρέχουνε τα λόγια. Και για κάθε λέξη, για το ψωμί, το τυρί, το κρασί, για το νερό, τη φωτιά, για τα μάτια, τα δόντια, τα φρύδια, τα πόδια, τα χέρια, τα μπράτσα, τα παιδιά, ταγώρια, και τα κορίτσια, γίνεται η ίδια εργασία μέσα στο νου του^. μεταφράζει. Άλλα έχει μέσα του ο Ρωμιός κι άλλα λέει. Δεν είναι μονάχα το στόμα που λέει μάθημα^. και ταφτιά δεν κάνουνε άλλη δουλειά στην Αθήνα και σ’ όλη την Ανατολή παρά αιώνια να μεταφράζουνε.

Τώρα μπορεί να με ρωτήσης σε τι χρησιμέβουνε όλα αφτά τα μεταφράσματα και τι βγαίνει από την κωμωδία; Ανόητος που δεν το βλέπεις! Δεν το κατάλαβες ακόμη; Με τη μετάφραση πρώτα θα δείξουμε στους ξένους πως η γλώσσα μας δεν άλλαξε συλλαβή και πως έμεινε αιώνες η ίδια. Ο Περικλής, όταν έφεβγε από της Ασπασίας, βέβαια θα της έλεγε^. – «Φίλτατη, υπάγω εις την οικίαν.» – Έτσι το λέμε και μεις σήμερα.– Δέφτερο, λέγοντας οικία αντίς σπίτι υψωνούμαστε κομμάτι^. φαντάζει ο ένας μπροστά στον άλλονε^. ο Ρωμιός καμαρώνει το Ρωμιό. Βλέπει αμέσως ο ένας πως έμαθε ο άλλος δυο τρία ελληνικά και για να μη μείνη πίσω και κείνος, κάνει πως τον καταλαβαίνει. Δεν το είπαμε και πριν πως μονάχα οι αρχαίες λέξεις έχουν εβγένεια; Έτσι και μεις με μια μόνη λέξη φανερώνουμε την εβγένεια της ψυχής μας. Όλη μας η εβγένεια είναι στα λεξικά. Ίσως δεν έχουμε κι άλλη να δείξουμε^. συφέρνει λοιπό να λέμε οικία και όχι σπίτι.