Γλωσσικές λειτουργίες: Έτσι επιγράφονται αυτά που κάνει κάποιος με εργαλείο τη γλώσσα· π.χ. χαιρετάει, ρωτάει, ζητάει ή δίνει πληροφορίες, εκφράζει μια γνώμη, εύχεται, ζητάει ή δίνει μια συμβουλή, κάνει μια πρόσκληση, δέχεται ή αρνείται μια πρόσκληση κλπ.

Στη βιβλιογραφία αναφέρονται και ως επικοινωνιακές λειτουργίες [communicative functions]. Και οι δύο όροι χρησιμοποιούνται για να δηλώσουν αυτά που κάνουμε με εργαλείο τη γλώσσα, τις διάφορες χρήσεις δηλαδή. Η λειτουργία που επιτελείται κατά την εκφώνηση μιας φράσης είναι δυνατόν να αναγνωριστεί, αν τεθεί το ερώτημα: "Ποια ήταν η πρόθεση του ομιλητή κατά την εκφορά αυτής της φράσης;". Η απάντηση μπορεί να είναι (εξαρτάται από τη φράση), "να χαιρετήσει", "να συμβουλεύσει", "να προσκαλέσει" κλπ.

Οι γλωσσικές λειτουργίες διαπερνούν όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας. Μια γλωσσική λειτουργία μπορεί να εκφέρεται με ποικίλες γλωσσικές δομές. Μια πρόσκληση, π.χ. μπορεί να επιτελεστεί με τους εξής τρόπους:

• α) Έλα μέσα για έναν καφέ
• β) Θα έρθεις μέσα για έναν καφέ;
• γ) Θα ήθελα να έρθεις λίγο μέσα κλπ.

Βεβαίως, ισχύει και το αντίθετο, δηλαδή μία γλωσσική δομή μπορεί να χρησιμοποιείται για την επιτέλεση ποικίλων γλωσσικών λειτουργιών. Η φράση π.χ. Kλείνετε την πόρτα; μπορεί να δηλώνει:

• α) έκφραση επιθυμίας
• β) μια εντολή κλπ.