ΝΤΕΖΑΝ ΤΖΟΚΙΤΣ Οι βόμβες εξέθρεψαν τη σέρβικη μαφία

Ποιες επιπτώσεις θα έχει η δολοφονία του πρωθυπουργού Ζόραν Τζίντζιτς στο μέλλον της Σερβίας εξηγεί ο Σέρβος ιστορικός και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου δρ Ντέζαν Τζόκιτς

ΜΑΙΡΗ ΣΙΑΝΗ-DAVIES

Ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου Ντέζαν Τζόκιτς προτείνει: «Αν η Αμερική ήταν πρόθυμη να βομβαρδίσει τη Σερβία, γιατί δεν δείχνει την ίδια προθυμία να στείλει και έμπειρες ομάδες που να βοηθήσουν τη σερβική αστυνομία στην υπόθεση της δολοφονίας τού Σέρβου πρωθυπουργού;»

Μετά τη δολοφονία του γνωστού δημοσιογράφου Σλάβκο Τσουρούβια (Slavko Curuvja) το 1999 στο Βελιγράδι, ο Ζόραν Τζίντζιτς, ο οποίος διέφυγε στο Μαυροβούνιο, γνώριζε ότι ήταν ο επόμενος στη λίστα της μυστικής αστυνομίας, στο κράτος του Μιλόσεβιτς. Και η δολοφονία του ακολουθεί μία σειρά πολιτικών φόνων που διεπράχθησαν εδώ και τρία χρόνια στη Σερβία, ανθρώπων που είχαν σχέση με το καθεστώς του Μιλόσεβιτς ή ήταν μέλη της μαφίας: ο Ίβαν Στάμπολιτς (Ivan Stambolic), πρόεδρος της Σερβίας στα μέσα του '80, εξαφανίστηκε τον Αύγουστο του 2000. Ο Αρκάν (Arkan), αρχηγός ισχυρής παραστρατιωτικής οργάνωσης, δολοφονήθηκε σε ξενοδοχείο τον Ιανουάριο του 2000. Ο Μαυροβούνιος υπουργός Άμυνας Πάβλε Μπουλάτοβιτς (Pavle Bulatovic) δολοφονήθηκε στα μέσα του 2000. Ο αρχηγός της αστυνομίας, γνωστός ως «Μπάρτζα» (Barja), πυροβολήθηκε σε εστιατόριο του Βελιγραδίου το 2001. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο Τζίντζιτς δεν ήταν ούτε άνθρωπος του Μιλόσεβιτς ούτε της σερβικής μαφίας; Ή μήπως όχι;

Βλέπετε, η παρακαταθήκη που άφησε το καθεστώς Μιλόσεβιτς ήταν ότι στην προσπάθειά του να επιβιώσει συνεργαζόταν με «υπόγειες» οργανώσεις, με αποτέλεσμα να μην είναι ξεκάθαρο τι είναι επίσημο και νόμιμο και τι όχι. Έτσι και ο Τζίντζιτς λέγεται ότι είχε διασυνδέσεις με «υπόγειες» οργανώσεις που δρουν παράνομα στη Σερβία. Σήμερα, το πρόσωπο που υποψιάζονται οι σερβικές αρχές για τη δολοφονία του είναι ο Μίλοραντ Λουκόβιτς Λέγκια (Milorad Lucovic Legija), πρώην επικεφαλής της σερβικής αστυνομίας (Special Riot Police), γνωστής με το όνομα «Κόκκινοι Μπερέδες» - μιας ελίτ μιλιταριστικής ομάδας που είχε δημιουργηθεί από τον Μιλόσεβιτς και ανήκε στο υπουργείο Εσωτερικών. Και η οποία, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2000, αναμενόταν να βγει στους δρόμους για να καταπνίξει τους διαδηλωτές κατά του Μιλόσεβιτς. Ο Λέγκια όμως αποφάσισε να παρακούσει τις εντολές του Μιλόσεβιτς και στις 5 Οκτωβρίου 2000, όταν ανετράπη ο δικτάτορας, πήρε το μέρος του Τζίντζιτς. Με την ελπίδα ότι οι νέες αρχές θα του εξασφάλιζαν προστασία.

Αλλά ο Τζίντζιτς τον απέλυσε. Και εδώ και τρεις μήνες τώρα είχε αρχίσει - κάτω από πιέσεις που δεχόταν από τη Δύση - εκστρατεία κατά της μαφίας. Εξέδωσε νόμους, προσφέροντας περισσότερη προστασία σε μάρτυρες και πληροφοριοδότες. Έκλεισε παράνομα εργοστάσια, όπως αυτό που παρήγαγε ναρκωτικά. Κατέσχεσε και κατέστρεψε τεράστιες ποσότητες καπνού που είχαν εισέλθει λαθραία στη χώρα. Και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η δολοφονία του Τζίντζιτς έχει να κάνει με τον «πόλεμο» της μαφίας. Και τον αγώνα επιβίωσης διαφόρων «υπόγειων» γκρουπ.

«Τα δύο πιο ενεργά και ισχυρά γκρουπ είναι το Ζέμουν, που έχει την έδρα του στο προάστιο Zemun του Βελιγραδίου, και το Σούρτσιν (Surcin), η βάση του οποίου είναι κοντά στο αεροδρόμιο (!)», μας πληροφορεί ο δρ Ντέζαν Τζόκιτς, καθηγητής στο Birkbeck College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. «Παρ' ότι τα γκρουπ ήταν αντίπαλα, τώρα τελευταία έχουν ενωθεί κατά της κυβέρνησης λόγω της εκστρατείας κατά της τρομοκρατίας. Βλέπετε, στη Σερβία δεν υπάρχει "παραδοσιακή" μαφία, όπως στην Ιταλία. Στη Σερβία η μαφία είναι ένα επικίνδυνο κράμα από πρώην παραστρατιωτικούς διοικητές, πρώην ελίτ μιλιταριστικές μονάδες, πρώην μέλη της μυστικής αστυνομίας, παραδοσιακού στυλ γκάνγκστερ, τύπους του υποκόσμου. Τα όρια μεταξύ μιας στρατιωτικής, παραστρατιωτικής και μαφιόζικης οργάνωσης είναι θολά. Και αναμφίβολα έχουν σχέσεις μεταξύ τους».

Ο δρ Τζόκιτς υποστηρίζει ότι η δολοφονία του Τζίντζιτς ουδόλως έχει να κάνει με τον σερβικό εθνικισμό - «οι άνθρωποι έχουν πιο καίρια προβλήματα να λύσουν, το οικονομικό για παράδειγμα», λέει. Ούτε με εκδικητική ενέργεια εκ μέρους των υποστηρικτών τού Μιλόσεβιτς: «Ο Μιλόσεβιτς βρίσκεται στη Χάγη εδώ και ενάμιση χρόνο. Βέβαια, μπορεί να πει κανείς ότι έχει σχέση με την πίεση που ασκούσε η Δύση στον Τζίντζιτς να παραδώσει τον Μλάντιτς (Mladic) και άλλους στρατιωτικούς που είχαν ανάμειξη με το καθεστώς Μιλόσεβιτς, αλλά δεν είμαι σίγουρος».

Η δολοφονία του Τζίντζιτς μπορεί να αποφέρει μια πιθανή συνεργασία του κόμματος του Κοστούνιτσα και του κόμματος του Τζίντζιτς, που εδώ και καιρό είναι αντίπαλα. Τώρα έχουν έναν κοινό εχθρό: τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και του εγκλήματος.

«Μπορεί να χυθεί κι άλλο αίμα…»

«Δύο είναι τα κύρια ζητήματα που τίθενται με τη δολοφονία τού Τζίντζιτς. Όχι ποιος θα τον διαδεχθεί, αλλά ποιος θα αποδειχθεί ρεφορμιστής και θα δείξει την ίδια δυναμικότητα και ενέργεια που είχε ο Τζίντζιτς, για να μπορέσει να πάρει με το μέρος του όλα τα μικρά κόμματα. Ο Νεμπόσα Τσόβιτς (Nebojsa Covic) είναι ικανός, αλλά επειδή προέρχεται από μικρό κόμμα έχει και περιορισμένη πολιτική δύναμη. Και μπορεί ο θάνατος του Τζίντζιτς να αφήνει ένα κενό, αλλά κενό υπάρχει και στην αντιπολίτευση - στο κόμμα του Μιλόσεβιτς και των ακροδεξιών. Και το άλλο θέμα είναι αυτό της μαφίας. Θα χρειασθεί πολλή προσπάθεια. Μπορεί να χυθεί κι άλλο αίμα, ο Λέγκια έχει υπό την κυριαρχία του έναν μικρό στρατό 700 ανδρών. Και εκεί είναι που μπορεί να βοηθήσει η Δύση. Άνευ όρων…».

INFO

Περισσότερα για τις εξελίξεις μετά τη δολοφονία Τζίντζιτς στη σελίδα 49.