[Ι.Ν. Καζάζης, Αρχαιοελληνικός Πεζός Λόγος. Προλεγόμενα στην τέχνη της γραφής του, Θεσσαλονίκη 1992]
«Τα μόρια μεμονωμένα και σχεδόν "επιρρηματικά", ή δεμένα με άλλα και "συσχετιστικά", σε στενή ή χαλαρή σύνταξη ή συνεύρεση, παρακολουθούν και εξωτερικεύουν τα λεπτότερα κινήματα του λόγου (άλλοτε μιας λέξης και άλλοτε ενός λεκτικού συνόλου), κατά τις ανάγκες του συγγραφέα και κατά τρόπο εξόχως διακριτικό και ευλύγιστο. Ασφαλώς πάντα προσθέτουν κάτι, αλλά αυτό είναι όχι χρώματα αλλά μάλλον αποχρώσεις, με τονικές πάντως αυξομειώσεις ευρύτατου φάσματος.» (σ.92)
Ορισμένα παραδείγματα σημασιολογικών αποχρώσεων (για το δέ):
«(1) Μιαν απλή σύνδεση-συμπλοκή (σε καμία περίπτωση, βέβαια, ισοσθενή) πραγματοποιούν όχι μόνον ο καί, ο τε, ή ο ασθενέστερος δέ, αλλά και ο γάρ, για να αναφέρω τέσσερις λύσεις. …
(2) Από μιαν άλλη μεριά: ο δέ μπορεί να δηλώνει το νέο βήμα μέσα στη συνέχεια του λόγου (μεταβατικός ή συνεχιστικός), ή να εισάγει μια διαφορά ή αντιδιαστολή (μέν - δέ), αλλά και μια γνήσια ασπρόμαυρη αντίθεση.» (σ.92-93)
Ασφαλώς στο πλαίσιο της διδασκαλίας θα αρκεστούμε στην επισήμανση από τους μαθητές της διαρκούς επανεμφάνισης του μορίου, παραβλέποντας τις ποικίλες αποχρώσεις του (π.χ. στα πεμφθεὶς δὲ … και Λακεδαιμόνιοι δὲ … φαίνεται αντιθετικό· στα τοιούτων δὲ ὄντων …, Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις … κ.α. μεταβατικό· στο ἐπεὶ δὲ ἧκε … κ.α. λειτουργεί μάλλον συμπλεκτικά, κλπ.).