«Mια λογοτεχνική γλώσσα (για ποικίλους και ευκολονήτους λόγους, οι οποίοι κατ' ουσίαν πηγάζουν από τις πολυάριθμες συνδηλώσεις της, που την καθιστούν, ούτως ή άλλως, ανοίκεια σε σχέση με την ομιλούμενη γλώσσα) αρχίζει αρκετά νωρίς να παρουσιάζει δυσκολίες κατανόησης, με αποτέλεσμα να κρίνεται αναγκαία η μεταφορά σε μια γλώσσα πλησιέστερη στην "τρέχουσα" και, πάντως, πιο άμεσα κατανοητή στους διαφοροποιημένους της αποδέκτες. H πιο χαρακτηριστική ίσως περίπτωση είναι αυτή των λογοτεχνικών έργων που είναι γραμμένα σε διαλεκτικό ιδίωμα και τα οποία, επομένως, πρέπει να αποκωδικοποιηθούν προς όφελος όσων δεν ανήκουν στην ίδια διαλεκτική ομάδα. Ένας εξίσου ισχυρός λόγος, ίσως μεγαλύτερης εμβέλειας και δραστικότητας, είναι η πάροδος του χρόνου και η εξέλιξη της γλώσσας, που απομακρύνουν ολοένα και περισσότερο τα παλαιότερα κείμενα από τους σύγχρονους τρόπους έκφρασης, και καθιστούν τη γλώσσα τους ολοένα και πιο δύσχρηστη. Παράλληλα, λοιπόν, με την εξέλιξη της γλώσσας αυξάνεται και η ανάγκη να "μεταφραστούν" στην ίδια γλώσσα τα πιο παλιά κείμενα. Kατά κανόνα, όσο πιο παλιά είναι και πιο σημαντικά για το πολιτισμικό σύστημα, τόσο περισσότερο η ανάγκη αυτή αυξάνεται.
Γεννιέται, έτσι, μια ερμηνευτική δραστηριότητα, στην αρχή σποραδική και περιορισμένη, στον περιστασιακό σχολιασμό των προβληματικότερων λέξεων και εκφράσεων. Στη συνέχεια, η δραστηριότητα αυτή αυξάνεται και συγκροτεί μια αυτοτελή, ερμηνευτική λογοτεχνία, επαγγελματική και σχολιαστική, σκοπός της οποίας είναι να κατανοήσει, να εξηγήσει και να μεταφράσει τα λογοτεχνικά κείμενα. Παράγονται, έτσι, καθαυτό μεταφράσεις, πλήρεις, προορισμένες να συνοδεύουν σταθερά τα κείμενα στην πολιτιστική ζωή τους. Kαι, τέλος, το σύνολο αυτών των προϊόντων (σποραδικά σχόλια, αποσπασματικές παραφράσεις, ολοκληρωμένς παραφράσεις/μεταφράσεις) αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους διαμεσολαβητές για τη μετάφραση σε άλλες γλώσσες.»
[F. Montanari, "Tradurre dal Greco in Greco", στο La traduzione dei testi classici. Teoria prassi storia. Atti del Convegno di Palermo 6-9 aprile 1988, μτφρ. Aικ. Tικτοπούλου, M. D' Auria: Νάπολη 1991, σ.221]