Μαρτυρία για την ξενογλωσσία στην ελληνική αρχαιότητα (επιμέλεια: Λ. Πόλκας)


«Σχετικά με τα δύο μαντεία, αυτό δηλαδή που έχουν οι Έλληνες [στη Δωδώνη] και εκείνο που είναι στη Λιβύη, λένε οι Αιγύπτιοι την παρακάτω ιστορία. Οι ιερείς του Δία στις Θήβες διηγούνται πως άρπαξαν, λέει, οι Φοίνικες δύο γυναίκες ιέρειες, και κατά πώς έμαθαν ότι η μια τους πουλήθηκε στη Λιβύη, ενώ η άλλη στους Έλληνες. Αυτές οι γυναίκες είναι που ίδρυσαν για πρώτη φορά μαντεία στους λαούς που είπαμε.
 
Έως εδώ φτάνουν όσα μου είπαν οι ιερείς στις Θήβες, τα παρακάτω τα διηγούνται οι προφήτισσες της Δωδώνης. Λένε πως δύο μαύρα αγριοπερίστερα πέταξαν από τις Θήβες της Αιγύπτου, και το ένα τους έφτασε στη Λιβύη, ενώ το άλλο στα δικά τους μέρη. Το τελευταίο αυτό κάθησε λένε πάνω σε μια αγριοβαλανιδιά, και βγάζοντας φωνή ανθρώπινη είπε πως θεϊκό είναι πεπρωμένο να ιδρυθεί εκεί ακριβώς μαντείο του Δία. Εκείνοι, λέει, ένιωσαν πως θεϊκή είναι η παραγγελία που τους δινόταν, και με τη σκέψη αυτή έκαναν το μαντείο. Το αγριοπερίστερο πάλι, που πέταξε και πήγε στη Λιβύη, λένε ότι παράγγειλε στους Λίβυες να ιδρύσουν μαντείο του Άμμωνος, που κι αυτό στον Δία ανήκει. Αυτά μου είπαν οι ιέρειες στη Δωδώνη.
 
Η προσωπική μου γνώμη πάνω στο θέμα είναι η εξής: Αν πράγματι οι Φοίνικες έκαναν την απαγωγή των γυναικών αυτών που ήσαν ιέρειες, και τη μια την πούλησαν στη Λιβύη, ενώ την άλλη στην Ελλάδα, πιστεύω ότι η γυναίκα εκείνη που πήγε στη χώρα που τώρα ονομάζεται Ελλάς, παλαιότερα όμως ονομαζόταν Πελασγία, πουλήθηκε στους Θεσπρωτούς, ύστερα εκεί σαν δούλη ίδρυσε κάτω από μια φουντωτή αγριοβαλανιδιά ιερό του Δία· ήταν εξάλλου φυσικό, μια και στις Θήβες υπηρετούσε στο ιερό του Δία, να κρατήσει τη μνήμη του θεού και στη νέα χώρα που βρέθηκε. Και τότε μόνο ίδρυσε μαντείο, όταν πια έμαθε την ελληνική γλώσσα. Αυτή νομίζω πρέπει να διηγούνταν ότι την αδελφή της την πούλησαν στη Λιβύη εκείνοι οι Φοίνικες που ξεπούλησαν και την ίδια.
 
Τις αποκάλεσαν τις γυναίκες οι Δωδωναίοι αγριοπερίστερα, κατά τη γνώμη μου, για τον λόγο ακριβώς πως ήταν ξένες και τους έδιναν την εντύπωση ότι μιλούν σαν πουλιά. Και είπαν ότι αργότερα το αγριοπερίστερο μίλησε με ανθρώπινη λαλιά, όταν πια η γυναίκα τους μίλησε σε γλώσσα που την καταλαβαίναν. Ωσότου όμως τους μιλούσε βαρβαρικά, έμεναν με την εντύπωση ότι μιλά σαν τα πουλιά. Γιατί και πώς θα ήταν δυνατό ένα αγριοπερίστερο να μιλήσει με ανθρώπινη λαλιά; Λέγοντας πάλι πως το αγριοπερίστερο ήταν μαύρο, θέλουν να πουν ότι η γυναίκα είναι Αιγυπτία. Ο τρόπος που ασκείται η μαντική στις Θήβες της Αιγύπτου και στη Δωδώνη συμβαίνει να είναι παραπλήσιος. Εξάλλου και η μαντική με τα σφάγια από την Αίγυπτο ήρθε στην Ελλάδα.»

Ηρόδοτος, Ιστορ, 2.52-58, μτφρ. Δ.Ν. Μαρωνίτης (αδημ.)]