8. Η κλίση της ελληνικής στη διαχρονική της εξέλιξη

Η ελληνική είναι μια γλώσσα με πλούσια κλίση. Στην αρχαία ελληνική με την κλίση των λέξεων δίνονταν ακόμη περισσότερες πληροφορίες συγκριτικά με τη νέα ελληνική. Π.χ. στην κλίση του ονόματος υπήρχε διακριτό κλιτικό επίθημα για τη δοτική πτώση, η οποία στην εξέλιξη της ελληνικής εξέλιπε και αντικαταστάθηκε από εμπρόθετη φράση. Π.χ. αρχ. ελλ. δίδωμι τινι τι / ν. ελλ. δίνω σε κάποιον κάτι.

Επίσης, στην αρχαία ελληνική υπήρχε διαφορετικό κλιτικό επίθημα για τον δυικό αριθμό [αριθμός] ονομάτων και ρημάτων [ρήμα].

Στην κλίση του ρήματος υπήρχε διακριτό κλιτικό επίθημα για την ευκτική έγκλιση, η οποία στην εξέλιξη της ελληνικής εξέλιπε και αντικαταστάθηκε από φράση με το μακάρι + υποτακτική. Π.χ. αρχ. ελλ. Ό μη γένοιτο / ν. ελλ. Μακάρι να μη γίνει.

Επίσης, στην αρχαία ελληνική υπήρχε το φαινόμενο του αναδιπλασιασμού της πρώτης συλλαβής του θέματος [θέμα] προκειμένου να σχηματιστούν οι συντελικοί χρόνοι, δηλαδή ο παρακείμενος, ο υπερσυντέλικος και ο συντελεσμένος μέλλοντας.

Αναδιπλασιασμός είναι η επανάληψη της πρώτης συλλαβής του θέματος με ορισμένες αλλαγές στο φωνήεν [σύμφωνο-

φωνήεν], π.χ. λύ-ω, λέ-λυ-κα ή με ορισμένες αλλαγές και στοσύμφωνο [σύμφωνο-φωνήεν], π.χ. χο-ρεύω, κε-χό-ρευκα. Η διαδικασία του αναδιπλασιασμού έχει πάψει να είναι ενεργή στη νέα ελληνική, όπου οι συντελικοί χρόνοι σχηματίζονται περιφραστικά, π.χ. έχω λύσει, είχα λύσει, θα έχω λύσει.

Το γεγονός ότι τα κλιτικά επιθήματα (π.χ. δοτική πτώση, ευκτική έγκλιση) που εξέλιπαν αντικαταστάθηκαν με φράσεις δείχνει καθαρά ότι οι πληροφορίες που δίνει η κλίση αφορούν τη δομή της πρότασης [πρόταση], δηλαδή, τη σύνταξη.