Τι μάθαμε

• Ο όρος δείξη αναφέρεται σε ένα από τα βασικότερα πράγματα που κάνουμε με τα εκφωνήματα. Σημαίνει ‘δείχνω μέσω της γλώσσας’. Κάθε γλωσσική έκφραση που χρησιμοποιείται για να «δείξει» ονομάζεται δεικτική έκφραση ή δεικτικό.
• Η βασικότερη διάκριση των δεικτικών εκφράσεων είναι μεταξύ εκείνων που αναφέρονται σε κάτι που είναι «κοντά στον/στην ομιλητή/τρια» (εγγύτητα) και εκείνων που είναι «μακριά από τον/την ομιλητή/τρια» (απόσταση).
• Οι δεικτικές εκφράσεις χρησιμοποιούνται συνήθως για να δηλώσουν πρόσωπα (προσωπική δείξη), τόπο/χώρο (τοπική δείξη) ή χρόνο (χρονική δείξη). Η ερμηνεία όλων αυτών των εκφράσεων εξαρτάται από τους/τις συνομιλητές/τριες που μοιράζονται το ίδιο (γλωσσικό και εξωγλωσσικό) περιβάλλον.
• Μια ιδιαίτερη κατηγορία της προσωπικής δείξης είναι η κοινωνική δείξη. Μέσω της οποίας φαίνεται η κοινωνική θέση/στάτους και η κοινωνική σχέση μεταξύ των συνομιλητών/τριών.
• Η κειμενική δείξη βασίζεται στις βασικές δεικτικές κατηγορίες του τόπου και του χρόνου. Τη χρησιμοποιούμε για να εντοπίσουμε ένα σημείο στον προφορικό ή γραπτό μας λόγο και βοηθά στην οργάνωση των κειμένων μας.