6. Οι τομείς ανάλυσης της γλώσσας – Η μορφολογία είναι τομέας ανάλυσης της γλώσσας

Ο προβληματισμός των ανθρώπων για τη γλώσσα και τη λειτουργία της είναι πολύ παλιός και χαρακτήρισε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς. Ωστόσο, η επιστημονική μελέτη της γλώσσας, η ανάπτυξη δηλαδή της επιστήμης της γλωσσολογίας, ξεκινά στα τέλη του 19ου αιώνα από τους γερμανούς φιλολόγους που ονομάστηκαν Νεογραμματικοί.

Ένα από τα πρώτα βήματα της επιστημονικής μελέτης της γλώσσας είναι να διακρίνει τη γλώσσα σε επιμέρους τμήματα. Προκειμένου να διευκολυνθεί η μελέτη της γλώσσας διακρίθηκαν επιμέρους τμήματα σε αυτήν, που ονομάζονται «τομείς» της γλώσσας.

Κάθε τομέας της γλώσσας μελετάται από διαφορετική ειδίκευση της γλωσσολογίας.

Επομένως, για να ξαναγυρίσουμε στη μορφολογία, με τον όρο αυτό εννοούμε τόσο έναν τομέα ανάλυσης της γλώσσας όσο και την επιστημονική ενασχόληση με τον συγκεκριμένο τομέα.

Ας δούμε τις προτάσεις:

(1) Η μορφολογία του ρήματος της νέας ελληνικής είναι περίπλοκη.

(2) Η καθηγήτρια διδάσκει Μορφολογία στο Πανεπιστήμιο.

Στην πρόταση (1) με τον όρο μορφολογία εννοούμε τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των λέξεων που είναι ρήματα στη νέα ελληνική, ενώ στην πρόταση (2) με τον ίδιο όρο εννοούμε το συγκεκριμένο κλάδο της γλωσσολογίας που ασχολείται με τη μελέτη της δομής των λέξεων.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι όλοι μας όταν ακούμε, μιλάμε, διαβάζουμε ή γράφουμε, δηλαδή κατά την όποια χρήση της γλώσσας, δεν συνειδητοποιούμε ότι ενεργοποιούμε κάποιον ξεχωριστό τομέα. Όλοι οι τομείς συνυπάρχουν για να υπάρξει γλωσσική χρήση, γλωσσική επικοινωνία. Η διάκριση σε τομείς είναι απαραίτητη στον επιστήμονα φιλόλογο ή γλωσσολόγο, αλλά και στον μαθητή που ωφελείται όταν συνειδητοποιεί τον τρόπο λειτουργίας της γλώσσας. Ο καθένας και η καθεμία από εμάς, όμως, όταν μιλούμε, δεν κάνουμε αυτήν τη διάκριση. Ακόμα και ένας άνθρωπος που δεν έχει πάει ποτέ του στο σχολείο ενεργοποιεί ασυνείδητα όλους τους παραπάνω τομείς της γλώσσας και, επομένως, μπορεί να επικοινωνεί γλωσσικά.