6. Τι είναι ορθογραφία;

Ερχόμαστε τώρα στην ορθογραφία, μια έννοια που πολύ μας έχει προβληματίσει καθώς μαθαίνουμε να γράφουμε τη γλώσσα μας. Και, όπως θα δούμε, δεν προβληματίζει μόνο εμάς αλλά και πολλούς άλλους λαούς που γράφουν τη δική τους γλώσσα. Από την πρώτη στιγμή που μάθαμε να γράφουμε καταλάβαμε ότι υπάρχουν κάποιοι ήχοι που άλλοτε γράφονται με έναν τρόπο και άλλοτε με άλλον. Όπως είδαμε και πιο πάνω, για παράδειγμα, η λέξη παίζω γράφεται με <αι> και με <ω>. Γράφεται δηλαδή <παίζω> και όχι <πέζο> ούτε <πέζω> ούτε <παίζο>. Οι γραφές <πέζο>, <πέζω> και <παίζο> είναι εσφαλμένες, έχουν δηλαδή ορθογραφικά λάθη.

Ποιους ήχους όμως μπορεί κάποιος να τους μπερδέψει στη γραφή και να τους γράψει λάθος; Π.χ. τον γλωσσικό ήχο [a] (χρησιμοποιούμε το σύμβολο [ ] για να δείξουμε αυτό που προφέρουμε) μπορούμε να το γράψουμε λάθος; Η απάντηση είναι «όχι», γιατί απλούστατα το [a] μπορεί να γραφεί μόνο με έναν τρόπο, με το γράμμα <α>. Υπάρχουν όμως γλωσσικοί ήχοι που μπορούν να γραφούν με περισσότερους από έναν τρόπους, και αυτούς πρέπει να σκεφτούμε πώς θα τους γράψουμε σωστά. Να ένας κατάλογος με αυτούς που μπερδεύουμε συχνότερα.

[i] = Ι, Η, Υ, ΕΙ, ΟΙ, ΥΙ

ιδέα, ήλιος, υπάρχω, είμαι, οικία, υιός

[e] = Ε, ΑΙ

έχω, αίμα

[o] = Ο, Ω

όπλο, ώρα

[v] = Β, ΒΒ, (Α)Υ, (Ε)Υ, (Ε)ΥΒ

βάζω, Σάββατο, αύριο, εύρημα, Εύβοια

[(n)g] = ΓΚ, ΓΓ

αγκαλιά, άγγελος

και άλλα σύμφωνα που μπορούν να γράφονται με ένα ή με δύο γράμματα

[p] = Π, ΠΠ

κόπος, ίππος

[t] = Τ, ΤΤ

έτος, πράττω

[k] = Κ, ΚΚ

εκεί, εκκλησία

[s] = Σ, ΣΣ

πίσω, θάλασσα

[l] = Λ, ΛΛ

καλός, άλλος

[r] = Ρ, ΡΡ

κόρη, θάρρος

[m] = Μ, ΜΜ

λιμάνι, άμμος

[n] = Ν, ΝΝ

ένας, εννέα