5. Η κλίση των άρθρων, των ουσιαστικών, των επιθέτων και των αντωνυμιών
Οι πτώσεις είναι η ονομαστική, η γενική, η αιτιατική και η κλητική.
Ονομαστική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε όταν απαντούμε στην ερώτηση ποιος; Π.χ. Ποιος ήρθε; Ο Γιάννης ήρθε.
Γενική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε όταν απαντάμε στην ερώτηση τίνος; ποιανού; Π.χ. η κασετίνα της Μαρίας.
Αιτιατική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε όταν απαντάμε στην ερώτηση ποιον; τι; Π.χ. Ποιον είδες; Τον Κώστα.
Τι έφαγες; Πατάτες.
Κλητική είναι η πτώση που χρησιμοποιούμε όταν καλούμε ή προσφωνούμε κάποιον. Π.χ. Μαρία, έλα εδώ!
Κύριε Παπαδόπουλε, περάστε!
Παρατηρούμε σε όλα τα παραπάνω παραδείγματα ότι η πτώση του κάθε ουσιαστικού καθορίζει και τη συντακτική θέση που θα πάρει η λέξη μέσα στην πρόταση. Π.χ. τα ουσιαστικά (και οι αντωνυμίες) σε ονομαστική πτώση παίρνουν τη θέση του υποκειμένου της πρότασης, ενώ εκείνα που είναι σε αιτιατική πτώση παίρνουν τη θέση του αντικειμένου. Επομένως, οι πληροφορίες που δίνει η κλίση σχετίζονται με τη σύνταξη μιας γλώσσας.
Τα γένη στην ελληνική είναι τρία, αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο και εκφράζονται με διαφορετικά κλιτικά επιθήματα.
Π.χ. ουσιαστικά: πατέρ-ας / μητέρ-α
επίθετα: καλ-ός / καλ-ή / καλ-ό
αντωνυμίες: αυτ-ός / αυτ-ή / αυτ-ό
Στα άρθρα: ο / η/ το διαφέρει ολόκληρος ο τύπος.
Οι αριθμοί είναι δύο, ο ενικός και ο πληθυντικός και εκφράζονται με διαφορετικά κλιτικά επιθήματα.
Π.χ. ουσιαστικά: μητέρ-α / μητέρ-ες
επίθετα: καλ-ός / καλ-οί
αντωνυμίες: αυτ-ός / αυτ-οί
Στα άρθρα ο / η/ το κλίνεται ολόκληρος ο τύπος και γίνεται οι / οι / τα.
Από τα παραπάνω παραδείγματα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι σε ένα κλιτικό επίθημα εκφράζονται συγχρόνως η πτώση, το γένος και ο αριθμός.
5.1 Κλιτική τάξη
Η κλιτική τάξη (ή κλίση) είναι ο συγκεκριμένος τρόπος που κλίνεται ένα μέρος του λόγου.