5. Υπάρχουν γλωσσικές προκαταλήψεις στο σχολείο;
Στο σχολείο ισχύουν συνήθως οι εξής συνθήκες:
- Κύριος στόχος είναι η διδασκαλία της πρότυπης γλώσσας στα παιδιά, δηλαδή της γλώσσας που χρησιμοποιείται από το κράτος, τα ΜΜΕ, τους επίσημους θεσμούς και μοιάζει περισσότερο με τη γλώσσα των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών τάξεων.
- Τα παιδιά προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και συνήθως δεν μιλούν όλα την πρότυπη στην οικογένειά τους· άρα δεν τη γνωρίζουν όλα στον ίδιο βαθμό – ορισμένα μάλιστα παιδιά μπορεί να μην τη γνωρίζουν καθόλου (βλ. παραπάνω).
Η κατάσταση αυτή έχει τα ακόλουθα αποτελέσματα:
- Ο διαφορετικός βαθμός γνώσης της πρότυπης γλώσσας είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί που έχουν να διδάξουν τη γλώσσα, ενώ συχνά δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι/ες για να αντιμετωπίσουν αυτή την κατάσταση.
- Τα παιδιά που ανήκουν σε κοινωνικές ομάδες όπου δεν χρησιμοποιείται η πρότυπη γλώσσα αξιολογούνται συχνά ως «προβληματικοί/ές μαθητές/τριες», που «δεν γνωρίζουν τη γλώσσα» και «δεν μπορούν να τη μάθουν», «δεν δείχνουν ενδιαφέρον για το μάθημα» και «δεν προσπαθούν να συμμετάσχουν».
- Ενδεχομένως μάλιστα αυτοί/ές οι μαθητές/τριες να χαρακτηρίζονται «όχι αρκετά έξυπνοι/ες» και «τεμπέληδες» και από τους/τις εκπαιδευτικούς αλλά και από τους/τις συμμαθητές/τριές τους.
επσιήμανσηΤέτοιοι χαρακτηρισμοί αποτελούν γλωσσικές προκαταλήψεις, καθώς τα παιδιά αυτά έχουν μάθει να χρησιμοποιούν μια γλώσσα διαφορετική από αυτή του σχολείου και δεν μπορούν από μόνα τους να καταλάβουν πώς να καλύψουν αυτή τη διαφορά.
Τελικά, δεν μπορούν να καταλάβουν όσα λέγονται στην τάξη και να συμμετάσχουν σε αυτά, μολονότι μπορεί να είναι όσο έξυπνα και εργατικά είναι και τα υπόλοιπα αν βρεθούν σε ένα περιβάλλον που διευκολύνει την επικοινωνία για αυτά.