4. Πώς διαλέγουμε ένα λεξικό;

Η σύνταξη λεξικών είναι μια περίπλοκη εργασία. Θεωρητικά θα έπρεπε να πραγματοποιείται από οργανωμένη ομάδα λεξικογράφων με επιστημονική καθοδήγηση και με άνεση χρόνου και χρημάτων. Στην πραγματικότητα, όμως, τα λεξικά δεν φτιάχνονται πάντα σε ιδανικές συνθήκες ούτε φτιάχνονται πάντα από επιστήμονες. Γι’ αυτό τον λόγο θα πρέπει εμείς ως χρήστες των λεξικών να έχουμε ορισμένα κριτήρια για να διαλέξουμε το λεξικό που πρέπει.

Τρία βασικά κριτήρια για να διαλέξουμε λεξικό είναι:

α) Οι ανάγκες που θέλουμε να καλύψουμε. Εάν χρειαζόμαστε πληροφορίες για την ορθογραφία μιας λέξης ή για να βρούμε διαφορετικές λέξεις και εκφράσεις για κάτι που σκεφτόμαστε, θα τις αναζητήσουμε σε ένα καλό γενικό λεξικό της γλώσσας μας. Εάν μεταφράζουμε από μια ξένη ή σε μια ξένη γλώσσα, θα ανατρέξουμε σε ένα καλό δίγλωσσο λεξικό.

β) Η ομάδα σύνταξης του λεξικού. Είναι καλό να προτιμάμε τα λεξικά που έχουν συνταχθεί από επιστημονική ομάδα λεξικογράφων με επιστημονικό υπεύθυνο του έργου. Η εμπορικότητα ενός λεξικού ή η διαφήμιση που του γίνεται δεν είναι πάντοτε εγγύηση για την επιστημονική του ποιότητα.

γ) Η ύπαρξη στο λεξικό πληροφοριών για τον τρόπο δημιουργίας του. Ένα καλό λεξικό περιλαμβάνει έναν πρόλογο στον οποίο εξηγείται το πώς φτιάχτηκε το λεξικό, ποια φάση της γλώσσας περιλαμβάνει, από ποιες πηγές αντλεί τα λήμματά του, ποιες πληροφορίες δίνει για την κάθε λέξη, ποια ειδικά σύμβολα και συμβάσεις χρησιμοποιεί. Η απουσία ενός τέτοιου επεξηγηματικού κειμένου είναι δείγμα λεξικού που δεν έχει φτιαχτεί με επιστημονικό τρόπο.