4. Τοπική δείξη

Η έννοια της απόστασης γίνεται σαφέστερη στην τοπική

δείξη, όπου η θέση που βρίσκονται άνθρωποι και πράγματα δηλώνεται ανάλογα με το πού είναι ο ομιλητής . Στα ελληνικά χρησιμοποιούμε τα επιρρήματα εδώ και εκεί για τη βασική διάκριση, αλλά βρίσκουμε και πολλές άλλες εκφράσεις, όπως εδώ πέρα, εκεί πέρα κλπ. Αυτές οι εκφράσεις δείχνουν πού είναι κάποιος/α ή κάτι σε σχέση με τον ομιλητή, γι’ αυτό και το σημείο αναφοράς τους αλλάζει καθώς αλλάζουν και οι ομιλητές σε μια συνομιλία.

Η ερμηνεία τους είναι στενά συνδεδεμένη με το περιβάλλον όπου εμφανίζονται.

Επίσης, ορισμένα ρήματα κίνησης όπως τα έρχομαι και πηγαίνω έχουν δεικτική έννοια όταν χρησιμοποιούνται για να δείξουν κίνηση προς τον/την ομιλητή/τρια (Έλα στο σπίτι!) ή μακριά από τον/την ομιλητή/τρια (Πήγαινε στο σπίτι!). Π.χ.

α. (Ειρήνη): Έλα εδώ!

β. (Χρυσούλα): Όχι, έλα εσύ εδώ!

Στο (α), το σημείο αναφοράς του εδώ είναι ο χώρος στον οποίο βρίσκεται η Ειρήνη, ενώ στο (β) είναι ο χώρος όπου βρίσκεται η Χρυσούλα.

Από την άλλη, το σημείο αναφοράς του εκεί είναι ένας χώρος μακριά από το σημείο του/της ομιλητή/τριας και μπορεί να αναφέρεται είτε στον χώρο κοντά στον ακροατή/τρια είτε σε ένα τρίτο χώρο ανάλογα με τα συμφραζόμενα και το ρήμα κίνησης που έχουμε:

γ. Θα έρθω αύριο εκεί να τα πούμε.

δ. Λέω να πάω εκεί να την δω.

Το εκεί στο (γ) βρίσκεται κοντά στον ακροατή/τρια, ενώ στο (δ) η ίδια λέξη αναφέρεται σε έναν τρίτο χώρο (που είναι μάλιστα μακριά και από τον/την ομιλητή/τρια και από τον/την ακροατή/τρια). Βλέπουμε λοιπόν πως

ορισμένα ρήματα ενέχουν

δείξη. Π.χ. το πηγαίνω δείχνει ότι ο/η ομιλητής/τρια δεν βρίσκεται στο σημείο του προορισμού του. Από την άλλη μεριά, το έρχομαι παραπέμπει στο σημείο άφιξης, που βρίσκεται κοντά στον/στην ακροατή/τρια. Ανάλογα λειτουργεί και το ρήμα φέρνω.