4. Με ποια επιθήματα σχηματίζονται τα υποκοριστικά των ουσιαστικών και των επιθέτων της νέας ελληνικής;

4.1 Υποκοριστικά ουσιαστικά

Τα πιο συνηθισμένα επιθήματα για τη δημιουργία των υποκοριστικών ουσιαστικών είναι:

-άκ-ι: σπίτι / σπιτάκι, κορίτσι / κοριτσάκι, καρέκλα / καρεκλάκι

Η γενική του ενικού (π.χ. ;;;

σπιτακιού) και του πληθυντικού (π.χ. ;;; σπιτακιών) των ουσιαστικών που λήγουν σε -άκι δεν χρησιμοποιείται.

-άκ-ης: Δημήτρης / Δημητράκης, Κώστας / Κωστάκης

-άκ-ος: κήπος / κηπάκος, δρόμος / δρομάκος

-ίτσ-α: κοπέλα / κοπελίτσα, κλωστή / κλωστίτσα

-ούλ-α: μάνα / μανούλα, κόρη / κορούλα

-ούλ-ης: αδερφός / αδερφούλης, πατέρας / πατερούλης

-ούλ-ι: σακί / σακούλι

-ούδ-α, -ούδ-ι: κοπέλα / κοπελούδα, άγγελος / αγγελούδι

-ουδάκ-ι: σταυρός / σταυρουδάκι, μωρό / μωρουδάκι

Και σε αυτήν την κατηγορία η γενική ενικού και πληθυντικού δεν χρησιμοποιείται.

Έχουν, επίσης, διατηρηθεί στη νέα ελληνική και ορισμένες λόγιες καταλήξεις υποκοριστικών που εμφανίζονται σε λέξεις λόγιας καταγωγής. Π.χ.

-ίδιο: κράτος / κρατίδιο· -ίσκος: αστέρας / αστερίσκος.

Μερικά ουσιαστικά σχηματίζουν υποκοριστικά με περισσότερα από έναν τρόπο, χρησιμοποιώντας διαφορετικά επιθήματα, π.χ. γάτα: γατ-άκι, γατ-ούλα, γατ-ίτσα.

4.2 Υποκοριστικά επίθετα

Στον σχηματισμό των υποκοριστικών των επιθέτων χρησιμοποιούνται τα εξής επιθήματα:

-ούλης (-ούλα, -ούλι, -ούλι/ -ούλικο): νόστιμος, -η, -ο / νοστιμούλης, νοστιμούλα, νοστιμούλι/ νοστιμούλικο

-ούτσικος, -η, -ο: καλός, -ή, -ό / καλούτσικος, καλούτσικη, καλούτσικο.

Προσοχή!:

Σε ορισμένες λέξεις μπορεί να υπάρχει κάποια τυχαία ακολουθία φθόγγων που να ταυτίζεται με υποκοριστικό επίθημα, χωρίς όμως να είναι το συγκεκριμένο επίθημα και ούτε η λέξη να είναι υποκοριστική. Π.χ. στη λέξη σακάκι το τμήμα -άκι δεν είναι υποκοριστικό επίθημα, ούτε η λέξη έχει τέτοια σημασία. Στη λέξη αρκούδα, επίσης, το τμήμα -ούδα δεν είναι υποκοριστικό επίθημα, ούτε η λέξη έχει υποκοριστική σημασία.