3. Άλλα χαρακτηριστικά της παράταξης

3.1 Η σειρά των προτάσεων

Όταν η σύνδεση είναι καθαρά παρατακτική, δεν έχει σημασία η σειρά με την οποία εμφανίζονται οι συνδεόμενες προτάσεις[Μ4] :

Η Αθήνα βρίσκεται στην Ελλάδα και το Τόκιο βρίσκεται στην Ιαπωνία.

· = Το Τόκιο βρίσκεται στην Ιαπωνία και η Αθήνα βρίσκεται στην Ελλάδα.

Θα πληρώσει πρόστιμο ή θα πάει φυλακή

· = Θα πάει φυλακή ή θα πληρώσει πρόστιμο

Η Μαρία έχει δύο αδέρφια, όμως ο Γιάννης είναι μοναχοπαίδι.

· = Ο Γιάννης είναι μοναχοπαίδι, όμως η Μαρία έχει δύο αδέρφια.

Όταν όμως εμπλέκονται και άλλες σημασιολογικές σχέσεις (χρονικές, αιτιολογικές κλπ.) τότε η σειρά των προτάσεων είναι εξαιρετικά σημαντική

:

Τον αγάπησε και τον παντρεύτηκε.

· (≠ Τον παντρεύτηκε και τον αγάπησε).

Παίρνω το άλογό μου και φεύγω στα βουνά.

· (≠ Φεύγω στα βουνά και παίρνω το άλογό μου).

3.2 Παρατακτική σύνδεση εξαρτημένων και ελλειπτικών προτάσεων

Είναι δυνατό να συνδέονται παρατακτικά όχι μόνο κύριες αλλά και δευτερεύουσες προτάσεις (ή ακόμα και τμήματα προτάσεων)

:

[Όταν θελήσεις] και [αν μπορέσεις], πες μου να τον επισκεφτούμε μαζί.

[Αν βαρεθείς] ή [αν δεν έχεις κάτι καλύτερο να κάνεις], έλα από το σπίτι.

[Επειδή [τον είδα] αλλά [δεν είχα όρεξη να του μιλήσω]], πες του τα εσύ κάποτε.

Και βέβαια είναι δυνατό να συνδέονται παρατακτικά ακόμα και τμήματα προτάσεων (που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ελλειπτικές προτάσεις ή απλώς άλλα δομικά συστατικά της πρότασης – ή φράσεις):

[[Ο Γιώργος] και [η Μαρία]] πήγαν στην Αγγλία.

[[Η Μαρία] αλλά [όχι και ο Γιώργος]] μιλάει καλά αγγλικά.

Έμειναν πέντε μέρες [[στο Κέμπριτζ] ή [στην Οξφόρδη]] – δεν θυμάμαι τι μου είπαν.

Μετά πήγαν [[στο Εδιμβούργο], επομένως [στη Σκοτία]].

[Έμειναν δέκα μέρες στην Αγγλία] ενώ [στη Σκοτία μόνο δύο].

3.3. Ανώτατο όριο παρατακτικά συνδεόμενων προτάσεων

Λόγω

της παραγωγικότητας των συντακτικών κανόνων, δεν υπάρχει ανώτατο όριο παρατακτικά συνδεόμενων προτάσεων [πρόταση] . Ο ομιλητής μπορεί να συνεχίσει να προσθέτει όσες προτάσεις θέλει (και μπορεί):

[Η Μαρία ήρθε] και [η Κατερίνα έφυγε] και [ο Γιάννης κοιμήθηκε] αλλά [ο Θανάσης δεν είχε ενημερωθεί] και [παρεξηγήθηκε όταν το έμαθε], αλλά [ήταν πλέον αργά] και [δεν υπήρχε χρόνος] ………

Πολύ συχνά, είναι δυνατό να παραλείπονται οι παρατακτικοί σύνδεσμοι σε μια ακολουθία προτάσεων και να εμφανίζεται κάποιος μόνο πριν από την τελευταία:

[Τον είχα δει μια φορά], [τον άκουσα άλλες δύο], αλλά [τον αναγνώρισα αμέσως].

[Η Μαρία ήρθε], [τον είδε], [του τα είπε] και [έφυγε για την Αμερική].