3. Πηγές προέλευσης των νεολογισμών της νέας ελληνικής

Οι νεολογισμοί μπορούν να προέρχονται από τρεις πηγές:

α)

Από το γενικό λεξιλόγιο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις μια λέξη που ήδη υπάρχει στο γενικό λεξιλόγιο, αποκτά νέα σημασία κατά τη χρήση της σε ένα συγκεκριμένο τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Π.χ. η λέξη ποντίκι με τη σημασία ‘εξάρτημα του υπολογιστή’, που προαναφέραμε.

Η λέξη φανταστικός με τη σημασία ‘υπέροχος’, ενώ η παλιότερη σημασία της είναι ‘υποθετικός, δημιουργημένος από τη φαντασία’.

β)

Από τα ειδικά λεξιλόγια

, δηλαδή τα λεξιλόγια των επιστημών και της τεχνολογίας, στα οποία υπάρχει αυξημένη ανάγκη για νέες λέξεις λόγω της επιστημονικής και τεχνολογικής εξέλιξης.

Π.χ. η λέξη υδρογονάνθρακας, η οποία προέρχεται από το ειδικό λεξιλόγιο της χημείας και σημαίνει ‘οργανική ένωση άνθρακα και υδρογόνου’, επεκτείνεται στο γενικό λεξιλόγιο δηλώνοντας συνήθως τους ορυκτούς υδρογονάνθρακες.

γ)

Από ξένες γλώσσες,

οι οποίες δανείζουν λέξεις στη νέα ελληνική. Σε αυτές τις περιπτώσεις λέξεις από τα ειδικά λεξιλόγια μιας ξένης γλώσσας (συνήθως της αγγλικής στις μέρες μας) έρχονται στη νέα ελληνική.

Π.χ. Οι λέξεις κόρνερ από την αγγλική και από το λεξιλόγιο του ποδοσφαίρου, μπετόν αρμέ από τη γαλλική και από το λεξιλόγιο της αρχιτεκτονικής. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι λέξεις έχουν εισαχθεί με τη μορφή και τη σημασία που είχαν και στη ξένη γλώσσα.

Άλλες φορές, όμως, οι νεολογισμοί ενώ έρχονται από τις ξένες γλώσσες μεταφράζονται στην ελληνική, οπότε τους χαρακτηρίζουμε μεταφραστικά δάνεια. Π.χ. η λέξη υπολογιστής αποδίδει τον αγγλικό όρο computer, η λέξη συμπλέκτης τον γαλλικό όρο embrayage, ο οποίος αρχικά είχε εισέλθει χωρίς να μεταφραστεί και χρησιμοποιείται ακόμη ως αμπραγιάζ.