2. Τι είναι το κατηγορούμενο;

Κατηγορούμενο

είναι ο όρος της πρότασης ο οποίος μας πληροφορεί για ένα χαρακτηριστικό ή για μια ιδιότητα που έχει το υποκείμενο ή το αντικείμενο του ρήματος. Το κατηγορούμενο το βρίσκουμε στην ίδια πτώση με το υποκείμενο ή με το αντικείμενο αντίστοιχα, δηλαδή στην ονομαστική για το υποκείμενο και την αιτιατική για το αντικείμενο. Μια λέξη για να λειτουργήσει ως κατηγορούμενο χρειάζεται καταρχάς ένα συνδετικό ρήμα, το οποίο λειτουργεί ως «συνδετικός κρίκος» ανάμεσα το πρόσωπο/ πράγμα (υποκείμενο/ αντικείμενο) και στην/ στο ιδιότητα/ χαρακτηριστικό (κατηγορούμενο). Για παράδειγμα:

Τα παιδιά (υποκείμενο σε ονομαστική) είναι (συνδετικό ρήμα) χαρούμενα (κατηγορούμενο σε ονομαστική).

Τον (αντικείμενο σε αιτιατική) διόρισαν (συνδετικό ρήμα) πρόεδρο (κατηγορούμενο στο αντικείμενο τον σε αιτιατική πτώση).

Όμως, το κατηγορούμενο μπορεί να μην συμφωνεί πάντα σε πτώση ή αριθμό με το υποκείμενό του: αυτό συμβαίνει π.χ. όταν τον ρόλο του υποκειμένου διαδραματίζουν μαζί πολλά πρόσωπα και το καθένα βρίσκεται στον ενικό· στην περίπτωση αυτή το κατηγορούμενο θα πρέπει να είναι στον πληθυντικό, όπως π.χ.

Η Ελένη και η Μαρία είναι καλές φίλες.

Επίσης, μπορεί να μην συμφωνεί στην περίπτωση που υπάρχει ελλιπής σύνταξη σε μια πρόταση, όπως βλέπουμε στο παράδειγμα:

Ο Νικολάκης είναι οκτώ χρονών (παραλείπεται: παιδί).