2. Τί είναι το συμπλήρωμα;

Συμπλήρωμα

είναι οτιδήποτε συμπληρώνει υποχρεωτικά το ρήμα μιας πρότασης, τόσο σημασιολογικά όσο και συντακτικά. Ως συμπλήρωμα ρήματος μπορεί να είναι ένα αντικείμενο (άμεσο, έμμεσο, εμπρόθετο), προτάσεις με τα να/ ότι/ μην/ μήπως/ πως και το κατηγορούμενο.

2.1 Αντικείμενο

Το αντικείμενο είναι ένας βασικός όρος σε μια πρόταση καθώς συμπληρώνει τη σημασία ενός μεταβατικού ρήματος, δηλαδή ενός ρήματος [ρήμα] που από τη φύση του απαιτεί συμπλήρωμα για να δηλώσει πού μεταβαίνει ή αναφέρεται η ενέργεια του υποκειμένου,

όπως φαίνεται και στο παράδειγμα:

Ο πατέρας κατασκεύασε ένα ξύλινο παιχνίδι

όπου το ξύλινο παιχνίδι είναι το συστατικό που συμπληρώνει τη σημασία του μεταβατικού ρήματος αγοράζω.

Στην περίπτωση των μεταβατικών ρημάτων [μεταβατικό ρήμα], έχουμε δύο είδη αντικειμένων:

το άμεσο αντικείμενο: το αντικείμενο που συνδέεται στενά με το ρήμα του

το έμμεσο αντικείμενο: το αντικείμενο που συνδέεται έμμεσα με την ενέργεια του ρήματος

Ένα ρήμα μπορεί να δέχεται ένα μόνο συμπλήρωμα σε συγκεκριμένη πτώση (λέμε ότι συγκαταλέγεται στα μονόπτωτα ρήματα) ή δύο (και σπανιότερα περισσότερα) συμπληρώματα από τα οποία το ένα θα είναι το άμεσο (συγκαταλέγεται στα δίπτωτα ρήματα).

Πιο συγκεκριμένα:

Μονόπτωτα ρήματα σε αιτιατική ή γενική πτώση:	· άμεσο σε αιτιατική: Η δασκάλα έκανε μάθημα · άμεσο σε γενική πτώση ή με εμπρόθετο προσδιορισμό [εμπρόθετος προσδιορισμός] που εισάγεται με τις προθέσεις [πρόθεση] με και σε: Ο Γιάννης μοιάζει του πατέρα του (αντικείμενο σε γενική πτώση) ή στον πατέρα του
Δίπτωτα ρήματα	άμεσο και έμμεσο αντικείμενο: Οι μαθητές έδωσαν τα τετράδια στο δάσκαλο. Του είπε την αλήθεια. Της το αγόρασα εχθές. Ο Κώστας της ανακοίνωσε την είδηση.
Εξαρτημένη πρόταση [πρόταση] ως αντικείμενο	· αναφορική πρόταση Η Ελένη κάνει ό,τι θέλει · πλάγια ερωτηματική πρόταση Με ρώτησε εάν θα πάω μαζί του · ενδοιαστική πρόταση Ανησυχεί μήπως την εγκαταλείψει · προτάσεις που εισάγονται με τα ότι/ πως/μην και το να: Εξήγησέ μου πώς να έρθω Η γιαγιά δεν ήθελε να μας ανησυχήσει Φοβάται μην τον πιάσουν αδιάβαστο.

2.2 Κατηγορούμενο

Το κατηγορούμενο είναι ένας βασικός όρος σε μια πρόταση, ο οποίος αντίστοιχα μας δίνει πληροφορίες σχετικά με ένα χαρακτηριστικό ή μια ιδιότητα που έχει το υποκείμενο ή το αντικείμενο του ρήματος [ρήμα].

Το κατηγορούμενο αποτελεί συμπλήρωμα του συνδετικού ρήματος [συνδετικό ρήμα], το οποίο συνδέει το πρόσωπο/πράγμα (υποκείμενο) με την ιδιότητα/χαρακτηριστικό (κατηγορούμενο). Τα κυριότερα συνδετικά ρήματα είναι τα είμαι, γίνομαι, γεννιέμαι, υπήρξα, στάθηκα, φαίνομαι, θεωρούμαι, βρίσκομαι, μοιάζω, αποδεικνύομαι κλπ. Για παράδειγμα:

Το βιολί είναι δύσκολο όργανο

Οι γονείς μου υπήρξαν ευτυχισμένοι

Η Μαρία φαίνεται ικανοποιημένη.

Παραδείγματα ανά είδος κατηγορουμένου:

ουσιαστικό	ο αδελφός μου είναι ο Νίκος
επίθετο	είναι καλός
μετοχή	φαίνεται καταδικασμένος
αριθμητικό	είμαι μόλις τριάντα
αντωνυμία	δεν φαίνεται τίποτα
επίρρημα	σήμερα είμαι χάλια
προθετικήφράση	η κυρία Ματούλα είναι συνήθως με την κακή κουβέντα στο στόμα
πρόταση	το κλίμα μοιάζει να αλλάζει