1. Εισαγωγή

Η Μαρία προσκάλεσε τον δάσκαλο.

Ο δάσκαλος προσκλήθηκε από τη Μαρία.

Ο Δημήτρης έγραψε αυτό το γράμμα.

Το γράμμα γράφτηκε από τον Δημήτρη.

Ας δούμε πιο προσεκτικά τις παραπάνω προτάσεις:

Αρχικά, βλέπουμε ότι οι όροι της πρώτης πρότασης άλλαξαν συντακτική θέση και μάλιστα αντιστράφηκαν τελείως: αφενός στη θέση του υποκειμένου (δηλαδή στη θέση του η Μαρία της πρώτης πρότασης και του ο Δημήτρης της δεύτερης) μπήκε το αντικείμενο (δηλαδή τον δάσκαλο και το γράμμα αντίστοιχα) και αφετέρου στη θέση αυτών των αντικειμένων μπήκαν τα εμπρόθετα από τη Μαρία και από τον Δημήτρη.

Δηλαδή συνέβη αυτό που περιγράφει το ακόλουθο σχεδιάγραμμα:

Υ Ρ Α

Η Μαρία προσκάλεσε τον δάσκαλο.

Υ Ρ ;

Ο δάσκαλος προσκλήθηκε από τη Μαρία.

Επιπρόσθετα, οι προτάσεις η Μαρία προσκάλεσε τον δάσκαλο/ ο δάσκαλος προσκλήθηκε από τη Μαρία και ο Δημήτρης έγραψε το γράμμα/ Το γράμμα γράφτηκε από τον Δημήτρη διαφέρουν τελικά μόνο ως προς τη σύνταξή τους, αφού η σημασία της πρότασης δεν φαίνεται να έχει αλλάξει. Ας δούμε παρακάτω περισσότερα για τη διαφορά αυτών των δύο διαφορετικών συντακτικών δομών.